Мазмұнға өту

Асуралар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Асуралар
асура, асур
Бүкіл халықтың саны

33 000 (2011)

Ең көп таралған аймақтар

 Үндістан

Тілдері

мундари тілі

Діні

дәстүрлі діни нанымдар

Асурлар (асура, асур) — Үндістанның орталық және солтүстік бөлігіндегі мунда тобының халқы (Бихар және Мадхья-Прадеш). Саны 33 мың адам (2011).[1] Шағын бөлігі Батыс Бенгалияда тұрады.

Асура этнонимі Солтүстік Үндістанның протомундан халқынан бастау алады, оны Ведаларда асуралық жындармен сәйкестендіреді. Олар Джархандтағы Ранчи мен Хазарибаг қалаларының маңында ежелгі қалалар құрған деп есептеледі.[2]

Олар үлкен аустралоидтық нәсілдің веддоидтық тобына жатады.[3]

Олар мундари тілінің асури диалектісінде, агария - негізінен гонди және басқа да дравид тілдерінде, сондай-ақ хинди диалектілерінде сөйлейді.[4]

Жергілікті дәстүрлі діни нанымдарды ұстанады. Асуралар басқа мунда халықтары сияқты құдайлар мен рухтарға табынады - Сингбонга, Маранг Буру, су, орман рухтары және ауылдың қамқоршы рухтары. Ата-баба культі, магия, бақсылық дамыған.[5]

Асурлардың шығу тегі протомунд тайпаларымен байланысты. Асурлар Чотанагпур үстіртінің алғашқы қоныстанушыларының бірі болды және олар Инд аңғары өркениетінің негізін салушылар болып саналады. Бихар (Ранчи және Хазарибаг) аудандарында ежелгі асураларға жататын ежелгі ауылдар мен қалалардың қирандылары табылды.

Асурлар егіншілікпен, ішінара аңшылықпен, терушілікпен айналысқан. Соңғы уақытқа дейін көптеген топтардың негізгі кәсібі ұсталық болды, дәстүрлі түрде темір балқытумен айналысады.[6]

Асуралар дәстүрлі түрде темір балқытатын. Олардың жергілікті темір балқыту технологиясы оларға ерекше сәйкестік береді, оларды металл жасау өнерімен байланысты болған ежелгі Асуралардан шыққан деп мәлімдейді. Бірақ қазіргі таңда халықтың едәуір бөлігі тау-кен өндірумен де айналысады.

Өмір салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Асурлар қоғамы 12 руға бөлінген. Бұл асур рулары әртүрлі жануарлардың, құстардың және дақылдардың атымен аталған. Отбасы – рудан кейінгі екінші маңызды құрылым. Олардың дауларды шешетін өздерінің қоғамдық кеңесі (джати панч) бар. Олар раджпуттардан, ораондардан, харварлардан, тхакурлардан, гасилерден және басқалардан тамақ алады және харвар, мунда және басқа көрші тайпалармен туыстық қатынасты сақтайды. Олар жерлеу орнынан басқа барлық қоғамдық орындарды көршілерімен бөліседі.

Дәстүрлі баспаналары - қабырғалары қаңқалы-бағаналы немесе тоқылған, сабанмен жабылған шағын үйлер.[7]

Дәстүрлі ерлердің киімі - дхоти, ал әйелдер әшекей ретінде денелерін татуировкалайды (тотемдік заттарды бейнелейтін). Әйелдер басқа да металл және металл емес зергерлік бұйымдарды, сондай-ақ шыны білезіктер тағады.[8]

Тамақ пісіруге және сақтауға арналған ыдыстар темірден, алюминийден және қыштан жасалған.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Асур халқы. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  2. Асуралар. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  3. Асуралар. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  4. Асуралар. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  5. Қазіргі асуралар. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  6. Әлем халықтарының энциклопедиясы. Асуралар http://www.etnolog.ru/people.php?id=ASUR
  7. Асуралар. Тексерілді, 1 шілде 2024.
  8. Седловская А. Н. Асурлар. Тексерілді, 1 шілде 2024.