Ниастар
| Ниастар | |
| ниха, оранг ниас | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
700 000 (2010) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Ниастар — Индонезияның Суматра аралының батыс жағалауындағы Ниас аралында тұратын халық.[1][2][3][4][5] Жалпы саны шамамен 700 мың адам (2010).[6]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының ниас тілінде сөйлейді.[7]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сенушілердің діни байланысы: протестанттық христиандар (лютерандар).[8]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Кәсібінің негізін қолмен атқарылатын егіншілік (құрғақ күріш, жүгері, түйнек және тамыржемісті, банан, жеміс ағаштары) құрайды. 20 ғасырда олар суармалы күріш өсірумен де айналыса бастады. Негізгі техникалық дақыл – кокос пальмасы, экспорттық копра. Негізгі үй жануары – шошқа. Балық аулау және аң аулау қосалқы рөл атқарады. Қолөнерден - ұсталық, зергерлік, керамика, тоқымашылық, ағаш және тасқа өрне салу дамыған.[9]
Өмір салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Әлеуметтік ұйымның негізгі бірлігі - патрилинейлік рулардың (мадо) локализацияланған сегменттерінен тұратын ауылдық қауымдастық (банува). Отбасы шағын. Үш әлеуметтік дәрежеге бөлінген: дворяндар (сиулу), еркін қауым мүшелері (сато) және құлдардың ұрпақтары.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Елді мекен сызықты орналасқан, екі қатар үйлерден (100 ғимаратқа дейін) тұрады, олардың арасында тас төселген алаң бар. Ертеде бұл елді мекендер тас қабырғалармен қоршалған. Тұрғын үйлері қаңқалы-бағаналы, биіктігі 2 м-ге дейін қадаларда орналасқан, төбесі 10 м-ге дейін жетеді, саго пальмаларының кесінділерімен жабылған. Аралдың оңтүстігінде және орталығындағы тұрғын үйлер төртбұрышты, солтүстігінде сопақ немесе дөңгелек пішінді.[10]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ерлер киімі жамбасқа оралған шүберек пен жеңі бар немесе жеңсіз күртешеден тұрады. Әйелдер қысқа қаин мен баджу киеді, ал шаштары өрілген құрсаумен ұсталады. Жалпы индонезиялық киім таралған. Бұрын әйелдер беліне дейін жалаңаш жүретін. Ерлер де, әйелдер де тоқылған қалпақ киеді. Зергерлік бұйымдар иесінің дәрежесін көрсетеді: мысалы, алтын бұйымдарды тек жоғары дәрежелі ақсақалдар таға алады. Солтүстік Ниас жауынгерлері әскери ұлылық пен қаһармандық символы болып саналған арнайы калабубу алқасын киді.[11]
Дәстүрлі тағамдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ниастардың негізгі тағамы - тәтті картоп (қайнатылған, қуырылған және тіпті шикі), пісірілген жүгері және теңіз балық аулау өнімдері. Шошқа мен тауық етін, күріш ерекше жағдайларда тұтынылады, бетель шайнау жиі кездеседі.[12]
Сілтеме
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Ниастар
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Үлкен Кеңестік Энциклопедия. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Орыс тілінің түсіндірме сөздігі. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Ниастар сөзінің мағынасы. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Кеңестік тарихи энциклопедия. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 379. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
- ↑ Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
- ↑ Ниастар. Тексерілді, 17 қазан 2024.
