Мазмұнға өту

Тёро

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Тёро
чоро, тьрау-джро, тьро, тяуро
Бүкіл халықтың саны

22 567

Ең көп таралған аймақтар

 Вьетнам

Тілдері

тьрау тілі, вьетнам тілі

Діні

анимизм, католицизм

Тёро (чоро, тьрау-джро, тьро, тяуро) — Вьетнамның оңтүстігіндегі кхмер таулы тобына жататын халық. Саны 22 567 адам. (Донгай, Тхуанхай провинциялары, Вунгтау арнайы аймағы).[1][2]

Аустроазия отбасының мон-кхмер тобының тьрау тілінде сөйлейді. Вьетнам тілі мен жазуы кең таралған.

Дәстүрлі нанымдар: анимизм, аграрлық культ, ата-бабалар культі, католицизм мен протестантизмнің белгілі бір таралуы болды. Тёро үшін ең маңызды рәсімдер - бұл орман рухы мен күріш рухының құрметіне арналған рәсімдер. Оларға халықтың 76%-ға жуығы қатысады, бірақ заманауи өмір салтын қабылдағандар бұл дәстүрден бірте-бірте алшақтай бастады.[3]

Негізгі кәсібі: қолмен атқарылатын егіншілік (күріш, жүгері, маниок, күнжіт, бұршақ және т.б.), суармалы егістікке көшуде. Олар аңшылық, балық аулау және терушілікпен де айналысады. Теролар өрілген бұйымдарды, жемістер мен көкөністерді сақтауға арналған әртүрлі өлшемдегі бамбуктан жасалған себеттер, пальма жапырақтарынан жасалған кілемшелер, ағаштан жасалған бұйымдарды жасаған. Теролар құрал-сайман жасауға қажетті ұсталық кәсіпті де дамытқан.[4]

Тұрмыс салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Отбасы шағын. Үйлену тойы қалыңдықтың үйінде өтеді. Неке үш жыл бойы матрилокальды, содан кейін неолокальды. Мұрагерлік құқық қыздарға тиесілі.

Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі тұрғын үйлері қадаларда орналасқан. Үйде тұратын отбасы мүшелерінің бірі қайтыс болған жағдайда оның рухының жағымсыз әсерінен сақтану және жаңа жерге баспана салу үшін үйді өртеу дәстүрі болды. Қазіргі тёроларда вьетнамдықтарға ұқсас жер үсті тұрғын үйлері таралуда.[5]

Дәстүрлі киімдері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі ерлер киімі - денені орайтын мата, әйелдердікі - тігілмеген белдемше, қазіргі тёро - вьетнамдық үлгідегі киім киеді, көптеген зергерлік бұйымдар (моншақ, білезік, алқа және т.б.) пайдаланады.

Дәстүрлі тағамдары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негізгі тағамы – күріш, жүгері, маниок.[6]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Тёро халқы. Тексерілді, 22 қараша 2024.
  2. Тёро сөзінің мағынасы. Тексерілді, 22 қараша 2024.
  3. Тёро. Тексерілді, 22 қараша 2024.
  4. Тёро. Тексерілді, 22 қараша 2024.
  5. В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 527. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
  6. Әлем халықтары/Тёро. Тексерілді, 22 қараша 2024.