Kikół

Kikół
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek kikolski (plac T. Kościuszki)
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	lipnowski
Gmina	Kikół
Prawa miejskie	1745–1870, od 2024
Burmistrz	Renata Gołębiewska
Powierzchnia	4,0079 km²
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 1994; 497,15 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 54
Kod pocztowy	87-620
Tablice rejestracyjne	CLI
	Położenie na mapie gminy Kikół Kikół
	Położenie na mapie Polski Kikół
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kikół
	Położenie na mapie powiatu lipnowskiego Kikół
	52°54′35,7840″N 19°07′12,5760″E/52,909940 19,120160
TERC (TERYT)	0408054
SIMC	0863480
	Urząd miejskipl. Kościuszki 7; 87-620 Kikół
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Kikół – miasto w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Kikół^[5]^[4].

Kikół uzyskał lokację miejską w 1745 roku^[6]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony do gminy Kikół w powiecie lipnowskim^[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Kikół, 1954–1972 gromady Kikół^[8], a od 1973 reaktywowanej gminy Kikół^[9]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa włocławskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[1].

Położenie

Miasto leży się nad jeziorem Kikolskim, przy drodze krajowej nr 10 Szczecin – Warszawa, około 9,5 km na północny zachód od Lipna.

Pod względem historycznym Kikół znajduje się w ziemi dobrzyńskiej^[10].

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto znajduje się na Pojezierzu Dobrzyńskim^[11].

Historia

W 2. połowie XVII wieku właścicielem wsi był generał Jan Stachurski, komendant twierdzy w Białej Cerkwi. Miasto w latach 1745–1870^[12]. W roku 1870 za udział w powstaniu styczniowym Kikół utracił prawa miejskie^[13].

Od 1 stycznia 2024 roku Kikół ponownie posiada prawa miejskie^[10].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) Kikół liczył 2241 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Kikół.

Ludzie związani z Kikołem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kikołem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Kikole.

Sport

Kikół posiada klub Klub Rekreacyjno-Sportowy Ogończyk Kikół, założony w roku 1998. Piłkarze tego klubu do sezonu 2010/2011 (włącznie) występowali głównie w B Klasie włocławskiej. Ich największym sukcesem było zajęcie 2. miejsca w sezonie 2004/2005 (22 mecze, 45 pkt, bilans: 13-6-3)^[14].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[15] na listę zabytków wpisane są:

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, lata 1904–1909, cmentarz kościelny i ogrodzenie, nr rej.: A/491/1-3 z 29.08.1996
cmentarz rzymskokatolicki z 2. połowy XIX w., kaplica i ogrodzenie z bramą, nr rej.: 390/A z 16.08.1996
zespół pałacowy, około roku 1790, XIX-XX w., nr rej.: 274 z 29.12.1952 oraz 204/A z 25.04.1986: pałac i oficyna oraz park z aleją dojazdową – został wybudowany przez rodzinę Zboińskich. Otacza go park założony w latach 40. XIX wieku przez Karola Zboińskiego. Obecnym właścicielem jest przedsiębiorca i inwestor giełdowy Roman Karkosik, jeden z najbogatszych ludzi w Polsce^[16]^[17].

Galeria

Wybrane zabytki miasta
Rynek w 1908 r.
Pomnik na placu Tadeusza Kościuszki
Kościół św. Wojciecha

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. 2023 poz. 1472.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 471 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
↑ Uchwała Nr 24/8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lipnowskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
↑ ^a ^b MarekM. Weckwerth MarekM., Trzy miejscowości w województwie kujawsko-pomorskim odzyskują prawa miejskie: Bobrowniki, Gąsawa i Kikół [online], Gazeta Pomorska, 27 grudnia 2023 (pol.).
↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
↑ Historia Kikoła. Urząd Gminy Kikół. [dostęp 2009-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
↑ portal 90minut.pl
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 54 [dostęp 2016-04-23] .
↑ Kikół [online], Polskie Zabytki [dostęp 2015-11-29] .
↑ Roman Karkosik: miliarder, outsider [online], www.polityka.pl [dostęp 2015-11-29] .

Linki zewnętrzne

Kikół – Wzgórze kościelne. kikol.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-19)].
Kikoł, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 95 .

[dziennikdwacztery-1] Dz.U. 2023 poz. 1472.

[nsp-2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 471 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.

[7] Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)

[8] Uchwała Nr 24/8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lipnowskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)

[9] Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).

[:0-10] MarekM. Weckwerth MarekM., Trzy miejscowości w województwie kujawsko-pomorskim odzyskują prawa miejskie: Bobrowniki, Gąsawa i Kikół [online], Gazeta Pomorska, 27 grudnia 2023 (pol.).

[11] Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).

[12] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.

[13] Historia Kikoła. Urząd Gminy Kikół. [dostęp 2009-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).

[14] rtal 90minut.pl

[15] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 54 [dostęp 2016-04-23] .

[16] Kikół [online], Polskie Zabytki [dostęp 2015-11-29] .

[17] Roman Karkosik: miliarder, outsider [online], www.polityka.pl [dostęp 2015-11-29] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Miasto	Kikół
Wsie	Ciełuchowo Dąbrówka Grodzeń Hornówek Janowo Jarczechowo Kikół-Wieś Kołat-Rybniki Konotopie Lubin Moszczonne Niedźwiedź Sumin Trutowo Walentowo Wawrzonkowo Wola Wolęcin Wymyślin Zajeziorze
Części wsi	Boguchwała Buchowo Kikolskie Kołat Kołatek Korzyczewo Ksawery Ciełuchowskie Lubinek Nowopole Rybniki
Przysiółek wsi	Bielica

Miasta na prawach powiatu	Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek
Miasta powiatowe	Aleksandrów Kujawski Brodnica Chełmno Golub-Dobrzyń Inowrocław Lipno Mogilno Nakło nad Notecią Radziejów Rypin Sępólno Krajeńskie Tuchola Wąbrzeźno Świecie Żnin
Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców	Barcin Bobrowniki Brześć Kujawski Chodecz Dobrzyń nad Wisłą Gąsawa Gniewkowo Górzno Izbica Kujawska Jabłonowo Pomorskie Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Kcynia Kikół Kowal Kowalewo Pomorskie Lubień Kujawski Lubraniec Łabiszyn Łasin Mrocza Nieszawa Nowe Pakość Piotrków Kujawski Pruszcz Radzyń Chełmiński Skępe Strzelno Więcbork
Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców	Chełmża Ciechocinek Janikowo Koronowo Kruszwica Solec Kujawski Szubin

Miasta	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Lipno Skępe
Gminy miejskie	Lipno
Gminy miejsko-wiejskie	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Skępe
Gminy wiejskie	Chrostkowo Lipno Tłuchowo Wielgie

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Bobrowniki (do 1870) Dobrzyń nad Wisłą Kikół (do 1870) Lipno Skępe (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki Brudzeń (do 19?? →) Chalin (do 1954) Chrostkowo (od 1973) Czarne (do 1954) Czernikowo (od 1929) Dobrzejewice (do 1954) Dobrzyń nad Wisłą (od 1973) Jastrzębie (do 1954) Kikół Kłokock (do 1954) Ligowo (1921–54) Lipno (od 1973) Łąkie (do 1874) Mazowsze (do 1954) Narutowo (1932–44 i 1947–54) Nowogród (do 1954) Obrowo (1868–1929) Oleszno (1868–1930) Osiek (do 1921) Osiek nad Wisłą (do 1868) Ossówka (Osówka) (do 1954) Skępe (1932–54) Skępe (do 1932 i od 1973) Szpetal (Górny) Tłuchowo Wielgie (od 1973) Zaduszniki (do 1868 i 1930–54)
Gromady (1954–72)	Barany (1954–59) Bobrowniki (1954–72) Brzeźno (1954–59) Chalin (1954–71) Chrostkowo (← 1956–72) Ciechocin (1954–55 →) Czarne (1954–68) Czernikowo (1954–72) Dobrzyń nad Wisłą (1959–72) Dyblin (1954–59) Działyń (1954–55 →) Fabianki (1954–55 →) Głodowo (1954–61) Głogowo (1954 →) Grochowalsk (1954–72) Huta (1954–59) Jankowo (1954–68) Jasień (1954–59) Jastrzębie (1954–68) Karnkowo (1954–71) Kikół (1954–72) Kukowo (1954–68) Lenie Wielkie (1954–59) Ligowo (1954–55 →) Lipno (1969–72) Łąkie (1954–61) Łążyn (1954–55 →) Łochocin (1954–71) Makówiec (1954–59) Mazowsze (1954–71) Mierzynek (1954 →) Mokowo (1954–61) Moszczonne (1954–68) Mysłakówko (1954–71) Nasiegniewo (1954–57 →) Nowogród (1954–55 →) Obrowo (1954–55 →) Osiek nad Wisłą (1954–55 →) Osówka (1954–71) Ostrowite (1954–59) Pokrzywno (1954–59) Radomice (1954–72) Skępe (1954–72) Stalmierz (← 1956–59) Sumin (1954–59) Szpetal Górny (1954–55 →) Świętosław (1954–55 →) Tłuchowo (1954–72) Wielgie (1954–72) Wioska (1954–59) Witoszyn Stary (1954–55 →) Wola (1954–71) Wólka (1954–68) Zaduszniki (1954–68)