Ciepielów

Ciepielów
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	lipski
Gmina	Ciepielów
Prawa miejskie	1548–1870, od 2024
Burmistrz	Artur Szewczyk
Powierzchnia	6,86 km²
Populacja (01.01.2024); • liczba ludności; • gęstość	; 732; 107 os./km²
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	27-310
Tablice rejestracyjne	WLI
	Położenie na mapie gminy Ciepielów Ciepielów
	Położenie na mapie Polski Ciepielów
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ciepielów
	Położenie na mapie powiatu lipskiego Ciepielów
	51°14′56″N 21°34′32″E/51,248889 21,575556
TERC (TERYT)	1409024
SIMC	0617203
	Urząd miejskiul. Czachowskiego 1; 27-310 Ciepielów
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ciepielów – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Ciepielów^[3]^[4]. Siedziba gminy oraz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego. Miasto położone jest w Małopolsce, na ziemi radomskiej, która stanowi część dawnej ziemi sandomierskiej.

Ciepielów uzyskał lokację miejską w 1548 roku^[5]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Ciepielów w powiecie iłżeckim^[6]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Ciepielów, 1954–1972 gromady Ciepielów^[7] (od 1956 w powiecie lipskim^[8]), a od 1973 reaktywowanej gminy Ciepielów^[9]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[10].

Administracyjnie Ciepielów ma status sołectwa^[11].

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 79 i przepływa rzeka Iłżanka, dopływ Wisły.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 732 mieszkańców, będąc najsłabiej zaludnionym miastem w województwie^[1].

Integralne części miasta Ciepielów^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0617210	Podłącze	część miasta

Historia

Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim^[12].

Niegdyś ważny ośrodek handlowy. Miejscowość posiadała prawa miejskie od 1548 do 1869. Jako miasto przez krótki czas nazywała się Grzymałów nad Iłżanką, w którego skład oprócz samego Ciepielowa wchodziły wsie Stare Gardzienice, Gardzienice-Kolonia, Stary Ciepielów i Ciepielów-Kolonia.

We wrześniu 1939 niemieccy żołnierze Wehrmachtu, wbrew obowiązującemu prawu międzynarodowemu, zamordowali pod Ciepielowem, w lesie państwowym pod Dąbrową, 300 polskich jeńców wojennych z 74. Pułku Piechoty.

Osobny artykuł: zbrodnia w Ciepielowie (1939).

24 marca 2025 r. w Ciepielowie został odsłonięty pomnik upamiętniający Polaków zamordowanych za ukrywanie Żydów^[13].

Zabytki

Sport

Na terenie miasta działa klub sportowy – Video Ciepielów.

Galeria

Kościół Podwyższenia Krzyża
Ruiny synagogi
Rzeka Iłżanka w Ciepielowie
Pomnik Polaków ratujących Żydów w Ciepielowie

Ludzie związani z Ciepielowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Ciepielowem.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 164 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26-27.
↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
↑ Strona gminy, sołtysi
↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
↑ Hołd dla Polaków ratujących Żydów w Ciepielowie. prezydent.pl, 2025-03-24.

Bibliografia

Władysław Bartoszewski i Zofia Lewinówna Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945 Świat Książki Warszawa 2007 ISBN 978-83-247-0715-7

Linki zewnętrzne

Ciepielów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 689 .
Ciepielów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 339 .
Historia Żydów w Ciepielowie na portalu Wirtualny Sztetl

[PopulacjaPowierzchnia-1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 164 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-3] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-4] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[5] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26-27.

[6] Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)

[7] Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)

[8] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288

[9] Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).

[dziennikdwacztery-10] Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.

[sol-11] Strona gminy, sołtysi

[12] Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3

[PRP-13] Hołd dla Polaków ratujących Żydów w Ciepielowie. prezydent.pl, 2025-03-24.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Miasto	Ciepielów
Wsie	Antoniów Anusin Bąkowa Bielany Borowiec Chotyze Ciepielów-Kolonia Czarnolas Czerwona Dąbrowa Drezno Gardzienice-Kolonia Kałków Kawęczyn Kochanów Kunegundów Łaziska Marianki Pasieki Pcin Podgórze Podolany Ranachów B Rekówka Sajdy Stare Gardzienice Stary Ciepielów Świesielice Wielgie Wólka Dąbrowska
Część miasta	Podłącze
Części wsi	Budki Celiny Ciepielów Drugi Ciepielów Pierwszy Dąbrowska Poręba Dąbrówki Dziurów-Petrów Glinianki Górki Kacze Doły Kałkowy Kolonia (Borowiec) Kolonia (Marianki) Kolonia (Wielgie) Kosów Kresy Lasek Ławki Morgi Mucha Na Błoniu Na Hektarach (Bąkowa) Na Hektarach (Łaziska) Na Mostkach Nowiny Nowy Dwór Nowy Kawęczyn Obórki Ogrody Olszownica Olszyny Pcinolas Piaski Pniaki Kałkowskie Pod Lasem Pod Wielgiem Poddąbrowa Podgoździak Podole Poduchowne Polizna Połówki Półanki Rozdroże Rynsztoki Spółdzielnia Stara Wieś (Bąkowa) Stara Wieś (Kałków) Stara Wieś (Łaziska) Stara Wieś (Pcin) Stara Wieś (Podgórze) Stara Wieś (Wielgie) Stary Kawęczyn Struga W Lasku Wielgie Średnie-Wieś Za Młynem Zamoście Zapłocie Zarośle
Przysiółek wsi	Edwardów
Zniesiona kolonia	Pcin

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kazanów Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Przytyk Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Miasta	Ciepielów Lipsko Sienno Solec nad Wisłą
Gminy miejsko-wiejskie	Ciepielów Lipsko Sienno Solec nad Wisłą
Gminy wiejskie	Chotcza Rzeczniów

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–73)
Miasta (do 1973 →)	Ciepielów (do 1870) Grabowiec (do 1870) Iłża (do 1870 i od 1925) Kazanów (do 1870) Lipsko (do 1870) Starachowice (1949–52 →) Starachowice–Wierzbnik (1939–49) Sienno (do 1870) Solec (do 1870) Tarłów (do 1870) Wąchock (do 1870) Wierzbnik (do 1870 i 1916–39)
Gminy wiejskie (1867–1954 i w 1973 →)	Błaziny (do 1954) Brody (w 1973) Brzezie (w 1973) Chotcza (do 1954) Chybice (do?) Ciepielów (do 1954) Ciszyca (Górna) (do 1930) Dziurków (1870–1954) Iłża (1870–1924) Iłża (w 1973) Krępa Kościelna (1930–54) Krzyżanowice (do 1954) Lipsko (do 1954) Lubienia (do 1890/1906) Łaziska (do 1954) Miechów (do 1954) Mirzec Pawłowice (do 1954) Pawłów (w 1973) Pętkowice (do 1954) Rzeczniów Rzepin (do 1954) Sienno (do 1954) Skarżysko Kościelne Solec (do 1870) Solec (1870–1954) Starachowice (do 1870) Styków (1919–1954) Tarczek (do 1954) Tarłów (1930–54) Wąchock (od 1929) Wielka Wieś (do 1929) Wierzbnik (1870–1919) Wierzchowiska (do 1930)
Gromady (1954–72)	Alojzów (1954–61) Bałtów (1954–55 →) Bąkowa (1954–55 →) Białobrzegi (1954–55 →) Błaziny (1954–72) Brody (1954–72) Brzezie (1954–72) Chotcza (1954–55 →) Chwałowice (1954–68) Chybice (1954–72) Ciepielów (1954–55 →) Ciszyca (1954–55 →) Czekarzewice (1954–55 →) Czerwona (1954–61) Długowola (1954–55 →) Gadka (1954–68) Gozdawa (1954–55 →) Grabków (1954–59) Grabowiec (1954–72) Jasieniec Iłżecki (1954–72) Jasieniec Solecki (1954 →) Jawór (1954–55 →) Kałków (1954–59) Kazanów (1954 →) Kowalków (1959–72) Krępa Kościelna (1954–55 →) Krzyżanowice (1954–72) Krzyżanówka (1954–57 →) Kuczów (1961–72) Lipa Miklas (1954–55 →) Lipsko (1954–55 →) Lubienia (1954–72) Majków (1954–61) Michałów (1954–61) Mirzec (1954–72) Niedarczów (1954–61 →) Okół (1954–55 →) Olechów (1954–55 →) Osówka (1954–55 →) Ostrownica (1954–59) Ostrożanka (1954–68) Pakosław (1954–61) Parszów (1954–72) Pasztowa Wola (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Pawłów (1954–72) Pcin (1954 →) Pętkowice (1954–55 →) Prendocin (1954–59) Przedmieście Dalsze (1954–55 →) Radkowice (1961–72) Rzeczniów (1954–72) Rzepin (1954–68) Sadkowice (1954–55 →) Seredzice (1954–59) Sienno (1954–55 →) Skarżysko Kościelne (1954–72) Skarżysko Książęce (1954–68 →) Solec (1954–55 →) Styków (1954–61) Sulejów (1954–55 →) ~~Staw Kunowski~~ (←~~1959~~) Szymanów (1954–55 →) Świesielice (1954–55 →) Świślina (1954–61) Tarczek (1954–72) Tarłów (1954–55 →) Trębowiec (1954–61) Trzemcha (1954–55 →) Tymienica (1954–55 →) Walentynów (1954–55 →) Wąchock (1954–72) Wielgie (1954–55 →) Wielka Wieś (1954–68) Wola Solecka (1954–55 →) Wólka (1954–59)