Lasocin (powiat opatowski)

Lasocin
	wieś
	; Kościół w Lasocinie
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	opatowski
Gmina	Ożarów
Liczba ludności (2011)	312
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	27-530
Tablice rejestracyjne	TOP
SIMC	0802627
	Położenie na mapie gminy Ożarów Lasocin
	Położenie na mapie Polski Lasocin
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Lasocin
	Położenie na mapie powiatu opatowskiego Lasocin
	50°53′48″N 21°45′25″E/50,896667 21,756944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lasocin – wieś sołecka^[6] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Ożarów^[5]^[7]. W latach 1547–1869 samodzielne miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Lasocin. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lasocin. W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.

Położenie

Lasocin położony jest na Przedgórzu Iłżeckim, pośród pagórków i wąwozów. Znajduje się 7 km na północny wschód od Ożarowa – w kierunku doliny Wisły, w odległości 5 km od brzegu rzeki. Dwa kilometry na południe od miejscowości przebiega droga krajowa nr 74 z Kielc do Zamościa. Lasocin leży na trasie zielonego szlaku rowerowego im. Witolda Gombrowicza.

Historia

Lasocin lokowany został w 1547 r. przez Andrzeja Lasockiego^[8], podkomorzego lubelskiego. Miasto powstało na „surowym korzeniu” – na gruntach leśnych sąsiedniej wsi Dębno. Lasocin lokowany był na prawie niemieckim. Przywilej lokacyjny wydał na prośbę Lasockiego król Zygmunt August.

Miejscowość związana także z działalnością braci polskich. Szerzyli oni swoje idee do 1592 r.^[9] Po Lasockich kolejnymi właścicielami miasteczka byli Oleśniccy. W 1629 roku właścicielem miasta w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Mikołaj Oleśnicki^[10]. Około 1662 r. Zbigniew Oleśnicki, kasztelan wiślicki i starosta opoczyński ufundował tu kościół. We wcześniejszym okresie Lasocin należał do nieistniejącej współcześnie parafii w Dębnie. W miasteczku mógł też znajdować się zbór protestancki. 20 sierpnia 1664 r. kościół został konsekrowany przez biskupa Mikołaja Oborskiego. Do nowej świątyni przeniesiono wyposażenie kościoła z Dębna.

W XVII w. osada była kolejno własnością rodów: Oleśnickich, Fedorowiczów, Zubińskich i Denhoffów. W XIX w. Lasocin należał do rodziny Wierzbickich.

Mieszkańcy miasta utrzymywali się głównie z rolnictwa. W połowie XVIII w. niektórzy mieszkańcy Lasocina pracowali jako drwale i tracze. Z lasów znajdujących się wokół miasta pozyskiwano drzewo, używane do produkcji szkut – statków budowanych w pobliskim Sulejowie, gdzie znajdował się port rzeczny na Wiśle.

W XIX w. miasto było ważnym ośrodkiem tkactwa. Działało tu kilkadziesiąt warsztatów wyspecjalizowanych w produkcji płótna grubego. W 1869 r. Lasocin utracił prawa miejskie. Osada pełniła jednak nadal funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, aż do likwidacji gromady po II wojnie światowej.

Pod koniec XIX i na początku XX w. w Lasocinie zaczęła się osiedlać ludność żydowska. W latach 1935–1941 było tu ogółem 70 Żydów. Zajmowali oni w większości domy przy Rynku. Trudnili się głównie handlem. U rodziny Raportów znajdował się też dom modlitwy oraz szkoła żydowska. W 1941 r. lasocińscy Żydzi zostali przesiedleni do zbiorczego getta w Ożarowie, a po jego likwidacji w 1942 r. do obozu koncentracyjnego w Treblince, gdzie zostali zamordowani.

W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.

Zabytki

Neoromański kościół pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w latach 1930-1952 na miejsce starszego, drewnianego kościoła, przeniesionego do wsi Stodoły w 1952 r. Obok kościoła stała drewniana dzwonnica, rozebrana w 2006 r. W kościele znajdują się niektóre z barokowych i rokokowych obrazów, rzeźb i sprzętów przeniesionych ze starszej świątyni. Barokowy ołtarz główny z rzeźbami aniołów, pochodzi z 1700 r. Znajduje się na nim obraz Michała Archanioła z początku XVIII w.
Późnobarokowa rzeźba św. Jana Nepomucena na przykościelnym cmentarzu
Figura Chrystusa Frasobliwego z XIX w.
Drewniana chata z XIX w. z czterospadowym dachem, krytym strzechą. Znajduje się przy wyjeździe z Lasocina w stronę Biedrzychowa.
Cmentarz parafialny założony w XIX w. Znajdują się na nim rzeźby i krucyfiksy z XIX i początku XX w. pochodzące w większości z miejscowych warsztatów kamieniarskich. Niektóre z rzeźb są autorstwa kamieniarzy janikowskich, kunowskich oraz radomskich. Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.549 z 14.06.1988)^[11].

Ludzie związani z Lasocinem‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Lasocinem (powiat opatowski)‎.

Zobacz też

Parafia św. Michała Archanioła w Lasocinie

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 66699
↑ Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-04-13] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 640 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-11].
↑ Jednostki organizacyjne gminy Ożarów. Urząd Gminy Ożarów. [dostęp 2015-04-11].
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
↑ Lasocin 1(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89 .
↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 151.
↑ Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych 2012, r. XI, Nr 2, s. 51.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 39 [dostęp 2015-12-09] .

Bibliografia

Józef Myjak, W krainie białych skał i lessu. Monografia krajoznawcza miasta i gminy Ożarów, PAIR Sandomierz 2005, ISBN 83-86436-58-1.

Linki zewnętrzne

Lasocin (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 66699

[pwl-2] Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-04-13] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 640 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-11].

[bip-6] Jednostki organizacyjne gminy Ożarów. Urząd Gminy Ożarów. [dostęp 2015-04-11].

[teryt2-7] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].

[SgKP-8] Lasocin 1(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89 .

[Szymański-9] Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 151.

[10] Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych 2012, r. XI, Nr 2, s. 51.

[zabytek-11] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 39 [dostęp 2015-12-09] .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasto	Ożarów
Wsie	Biedrzychów Binkowice Czachów Dębno Grochocice Jakubowice Janików Jankowice Janopol Janowice Janów Julianów Karsy Lasocin Maruszów Nowe Pisary Polesie Mikułowskie Potok Potok-Kolonia Prusy Przybysławice Sobótka Sobów Stróża Suchodółka Szymanówka Śródborze Tominy Wlonice Wojciechówka Wólka Chrapanowska Wyszmontów Zawada
Kolonie	Maruszów-Kolonia Pod Dąbrówką Zielonka Jasicka
Osady	Gliniany Kazub Ogrody Podgaje
Osady leśne	Dąbrówka Skałecznica Stróża
Części wsi	Błonie Bolesławów Dębno-Kolonia Gorzelnia Jakubowice-Kolonia Jankowice-Kolonie Klin Mierzanowski Koło Szosy Na Folwarku Na Krzu Nowy Janopol Pod Bidzianami Podjanowie Poręba Wojciechowska Sachalin Sobów-Folwark Stanisławów Śmiłów Śródborze Miłkowskie Tominy-Kolonie Za Górą Za Torem
Kolonie wsi	Prusy-Kolonie Sobów-Kolonia
Przysiółki wsi	Bałtówka Folwarczysko Grochocice-Kolonia Korycizna Kruków Łęg Rachowski Niemcówka Piotrów Podlesie Szczury Turzników Zawada-Kolonia

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–75)
Miasta	Ćmielów (do 1870 i od 1962) Denków (do 1870) Gliniany (do 1870) Iwaniska (do 1870) Kunów (do 1870) Lasocin (do 1870) Łagów (do 1870) Opatów Ostrowiec (Świętokrzyski) (do 1951 →) Ożarów (do 1870) Raków (do 1870) Słupia Nowa (do 1870) Waśniów (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Ćmielów (do 1962)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Baćkowice Baszowice (do 1870) Bodzechów Boksyce (do 1954) Częstocice (do 1954) Czyżów (Szlachecki) (do 1954) Ćmielów (od 1870) Dębno (do 1870) Gęsice (do 1954) Grzegorzowice (do 1954) Iwaniska Jakubowice (do 1870) Julianów (do 1954) Krzczonowice (do 1870) Kunów (od 1870) Lasocin (1870–1954) Łagów Malkowice (do 1954) Modliborzyce (do 1954) Nietulisko (do 1870) Nos(k)ów (do 1870) Opatów Ożarów (od 1870) Piórków (do 1954) Rembów (do 1954) Ruda Kościelna (do 1954) Sadowie Słupia Nowa (1870–87 →) Szewna (od 1973) Waśniów (od 1870) Wojciechowice
Gromady (1954–72)	Baćkowice (1954–72) Bardo (1954–68) Bidziny (1954–72) Biskupice (1954–72) Bodzechów (1954–72) Bogusławice (1961–72) Boleszyn (1954–61) Boria (1954–72) Brzezie (1954–58) Brzozowa (1954–59) Brzóstowa (1954–61) Bukowie (1954–61) Chmielów (1954–72) Chocimów (1961–68) Cząstków (1954–61 (→)) Czyżów Szlachecki (1954–61 →) Ćmielów (1954) Ćmielów (1961–72) Dębno (1954–59) Dębowa Wola (1961–72) Garbowiec (1954–61) Gęsice (1954–59) Gierczyce (1954–72) Gliniany (1954–61) Grocholice (1954–61) Iwaniska (1954–72) Jakubowice (1954–61 →) Janik (1954–58) Janików (1954–72) Janowice (1954–61) Jędrzejowice (1954–72) Julianów (1954–59) Jurkowice (1954–68) Karwów (1954–56) Kobylany (1954–72) Kornacice (1954–61) Kunów (1954–72) Lasocin (1954–72) Linów (1954–61 →) Łagów (1954–72) Marianów (1954–68) Miłkowska Karczma (1954–61) Miłków (1954–59) Miłoszowice (1954 →) Modliborzyce (1954–72) Momina (1954–72) Niedźwiedź (1954–55 →) Nieskurzów (1954–58) Nietulisko (1954–68) Oficjałów (1956–61) Opatów (1961–72) Ożarów (1954–72) Piórków (1954–72) Płucki (1954–58) Podszkodzie (1954–59) Przepaść (1954–59) Przepiórów (1961–72) Przeuszyn (1954–72) Raków (1954–72 (→)) Rembów (1954–59) Ruda Kościelna (1954–61) Sadowie (1954–72) Sarnia Zwola (1954–72) Sarnówek (1954–61) Słupia Nadbrzeżna (1954–72) Słupia Stara (1954–68) Sobótka (1954–61 (→)) Staw Kunowski (1954–59 (→)) Stobiec (1954–59) Stodoły (1954–59) Sudół (1954–59) Szewna (1954–72) Szumsko (1954–72) Ujazd (1954–59) Waśniów (1954–72) Wojciechowice (1954–72) Wola Malkowska (1954 →) Wólka Lipowa (1954–72) Wszachów (1954–58) Zbelutka / Nowa Zbelutka (1954–72) Złota Woda (1954–59) Zwola (1954–58)