Gondor

“	Na południu królestwo Gondor wytrwało długo, a nawet czas pewien cieszyło się sławą, podobnie jak Númenor przed swoim upadkiem. Budowano strzeliste wieże i fortece, i przystanie dla licznych okrętów, a ludzie różnymi językami oddawali cześć skrzydlatej koronie królów	”
—Elrond, "Drużyna Pierścienia"

Królestwo na Wygnaniu Gondor (sind. Kraj Kamienia) − królestwo ludzi, númenorejskich wygnańców − Dúnedainów − założone przez Elendila i jego synów w 3320 roku Drugiej Ery po zatopieniu Númenoru.

W czasie Wojny o Pierścień Gondor leżał na południe od Rohanu i na zachód od Mordoru, nad Zatoką Belfalas, jednak w czasach swojej największej świetności, które przypadają na jedenasty i dwunasty wiek Trzeciej Ery, rozciągał się od Pól Celebrantu na północy, do Umbaru na południu i od Morza Rhûn na wschodzie, po Gwathló na zachodzie.

Historia[]

Rządy królów[]

Założenie i początki[]

Gondor został założony 3320 roku Drugiej Ery po zatopieniu wyspy Númenor, przez Wiernych, którzy uciekli z kataklizmu. Pierwszym władcą królestwa został Elendil, który to przewidział Upadek Númenoru i na dziewięciu okrętach razem z rodziną, wiernymi Valarom Númenoryjczykami, wraz z cennymi artefaktami uciekł z wyspy i dotarł do brzegów Śródziemia. W tym czasie region Gondoru należał do Númenoru jako kolonia, znajdowało się tu ważne miasto − Pelagir. Koloniści z delty Anduiny oraz niektórzyludzie z Ered Nimrais przyjęli zwierzchnictwo Elendila, jako potomka Elrosa i przywódcy stronnictwa Wiernych. Natomiast Umbar zamieszkiwali Ludzie Króla, którzy po upadku Númenoru, nie przyłączyli się do Elendila i zostali Czarnymi Númenorejczykami, wrogami Gondorczyków. Wybudowno Osgiliath, stolicę nowego królestwa, gdzie znajdowały się dwa trony. Isildur władał bezpośrednio Ithilien, natomiast Anárion nad Anórien, a prowincjami na południe od Gór Białych panowali wspólnie. Ich zwierzchnikiem, jako król wszystkich Dúnedainów, był Elendil.

Rządy Isildura i Anáriona[]

Po pewnym czasie Elendil postanowił wrócić do Arnoru, a władzę na południu oddać swoim synom. Na pożegnanie podarował swoim synom po dwa palantíry. Isildur umieścił swoje kamienie w Minas Ithil oraz w stolicy Osgiliath, największy i najwspanialszy, który zaczął być zwany Kryształem Osgiliathu. Anárion zaś swoje kamienie umieścił w Minas Anor i Orthanku.

W międzyczasie Sauron przybył z powrotem do Mordoru i znowu chciał przejąć Śródziemie. Nie wiedział jednak, że Elendil przeżył, na wieść o tym zamierzał zniszczyć Gondor. W 3429 roku DE zaatakował Kraj Kamienia, pokonał jego armię i zdobyłMinas Ithil. Jasne było, że osamotniony Gondor bez pomocy przegra, dlatego Isildur wyruszył na północ do swego ojca. Do czasu przybycia pomocy Anárion miał odpierać Saurona na brzegu Anduiny. Isildur, po dotarciu do Annúminas przedstawił sytuację w Gondorze, więc Elendil zaczął zbierać swoje wojska. Wkrótce do sojuszu przyłączyli się elfowie. Wspólna armia Arnorczyków i Eldarów zebrała się na Amon Sûl, gdzie powstał Ostatni Sojusz elfów i ludzi, którego wodzami zostali Gil-galad i Elendil. W 3434 r. armia Gondoru złączyła się z siłami sojuszu i razem pomaszerowała na Mordor. Zwyciężyli w bitwie na Dagorlad, tym samym otwierając sobie drogę do Mordoru i rozpoczynając oblężenie Barad-dur, które trwało siedem lat. Pod koniec bitwy sam władca ciemności stanął do walki. Sauron w jej trakcie zabił Gil-galada i Elendila i gdy wydawało się, że sojusz zostanie jednak pokonany, Isildur złamanym ojcowskim mieczem odciął Jedyny Pierścień z palca Saurona, tym samym pokonując go, jednak jego duch przetrwał i uciekł na wschód. Po zakończeniu bitwy Isildur wziął pierścień i razem z Elrondem ruszył do Góry Przeznaczenia, aby go zniszczyć. Jednakże jego moc była zbyt wielka i postanowił zachować go dla siebie. Tymi wydarzeniami zakończyła się Druga Era, a zaczęła Trzecia Era.

Samotne rządy Isildura[]

Po zakończonej wojnie królestwo północne Arnor pozostawało bez władcy. Isildur wziął więc Berło Annúminas oraz Elendilmir, został królem Arnoru. Jego wojska wyruszyły na północ, sam Isildur pozostał jeszcze dwa lata w Gondorze razem ze swymi trzema synami Elendurem, Aratanem i Ciryonem. W tym czasie porządkował sprawy Gondoru oraz umacniał jego granice. Pochował razem z garstką przyjaciół swego ojca na wzgórzu Halifirien, zwanym później Amon Anwar. Na pamiątkę swego brata zasadził w jego dawnej siedzibie Minas Anor ocaloną przez siebie sadzonkę Białego Drzewa, które stało się Białym Drzewem Gondoru, od tej pory symbol i herb południowego królestwa. Po dwóch latach Isildur oddał władanie w ręce swego bratanka Meneldila i wyruszył do Rivendell, aby spotkać się ze Elrondem i swym najmłodszym synem. Isildur pozostawił bratankowi swój hełm, Skrzydlatą Koronę, która stała się koroną królów Gondoru. Isildur pozostawił bratankowi również polecenie, aby ten strzegł Mordoru na wypadek powrotu Saurona.

Czasy pokoju[]

Meneldil cieszył się z wyjazdu swego wuja. W końcu w 2 roku Trzeciej Ery został koronowany na króla Gondoru, niedługo jednak z północy dotarła wieść, że Isildur został zabity razem ze swymi trzema synami w Bitwie na Polach Gladden, w związku z tym Arnor znów został bez króla. Koronę przejął kuzyn Meneldila Valandil, który wciąż używał tytułu króla Gondoru, chociaż po śmierci Isildura cała władza znalazła się w rękach Meneldila. Nie wywołało to jednak żadnych konfliktów, reszta rządów Meneldila ubiegła w pokoju i odbudowie po wyniszczającej wojnie z Sauronem. Po śmierci Meneldila w 158 roku TE tron Gonoru objął jego syn Cemendur. Przez najbliższe lata Gondor rozwijał się w pokoju i rósł w siłę, w tym czasie nie było żadnych specjalnych wydarzeń, tron kolejno dziedziczyli kolejno Eärendil i Anardil. Ten ostatni był znany z tego, że jako ostatni z królów rządził na stałe z Osgiliath, po jego śmierci i przejęciu tronu przez jego syna Ostohera w 411 roku TE, zapoczątkowano nowy zwyczaj. Po dziesięciu latach na tronie rozpoczął gruntowną przebudowę i rozbudowę Minas Anor i uczynił z niej swą letnią rezydencję, od tej pory władcy Gondoru w lecie rezydowali w Minas Anor a przez resztę roku w Osgiliath. Był to spokojny czas, bez żadnych wydarzeń, lecz wkrótce Gondor miał przeżyć pierwszą z serii ważnych wydarzeń.

Pierwszy najazd Easterlingów[]

W tym czasie Easterlingowie, ludzie mieszkający w okolicach Morza Rhûn, dawni sprzymierzeńcy Saurona, w 490 roku TE przystąpili do pierwszej inwazji na Gondor. Z racji podeszłego wieku Ostoher nie mógł dowodzić armią. Dowództwo przejął więc jego syn i spadkobierca Tarostar. Dowódca przeciwstawił się inwazji, po dwóch latach walki król Ostoher zmarł, a koronę przejął Tarostar. Wojny trwały jeszcze przez osiem lat, w końcu w roku 500 TE Tarostar odniósł ostateczne zwycięstwo i przyjął imię Rómendacil (czyli z quenyi "Zwycięzca Wschodu"). Po zakończeniu wojny król powołał stanowisko Namiestnika Gondoru, który był drugą najważniejszą osobą w państwie. Do jego obowiązków należało nadzorowanie i rządzenie krajem, kiedy król wyruszał na wyprawy wojenne, pomiędzy śmiercią jednego a koronacją drugiego króla. Musiał także przekazywać nowo wybranemu królowi zapieczętowany dokument zwany Tradycją Isildura.

Drugi najazd Easterlingów i pierwsza wyprawa odwetowa na Rhûn[]

W roku 541 roku TE Easterlingowie ponownie zaatakowali, najeżdżając i dochodząc do Północnego Ithilien. Król Rómendacil wyruszył razem z armią do obrony kraju i w trakcie walk w Ithilien sam poniósł śmierć. Po jego śmierci korona przeszła w ręce jego syna, Turambara. Nowy król nie tylko obronił Gondor i przegnał Easterlingów z Ithilien, ale również zorganizował wyprawę odwetową, mszcząc się za śmierć ojca. Wybił do nogi całą hordę Easterlingów i po zwycięstwie przyłączył do Gondoru obszar zamieszkały przez Easterlingów zwany Rhûn.

Ponowny pokój[]

Po śmierci wielkiego króla-wojownika władzę przejął jego syn Atanatar I. Jego panowanie był czasem pokoju i świetności, chociaż przetrwało niewiele informacji dotyczących tego okresu. Po nim panował Siriondil, jego rządy też upłynęły w pokoju. Po jego śmierci władzę przejął jego starszy syn, Tarannon.

Pierwszy Król Żeglarz[]

Król Tarannon był miłośnikiem morza i żeglarzem, rozpoczął więc podbój ziem na zachód i południe od ujścia Anduiny. Aby upamiętnić swoje wiktorie, Tarannon przybrał imię Falastur, co oznacza "Władca Wybrzeży". Falastur był żonaty z Berúthiel . Związek ten był zawarty w celach politycznych, gdyż wywodziła się ona od Czarnych Númenorejczyków z Umbaru, którzy znaleźli się w zasięgu władzy Saurona. Berúthiel nie dała Falasturowi syna, niedługo doszło pomiędzy nimi do separacji, aż w końcu król wygnał ją z Gondoru.

Zdobycie Umbaru i walka o jego utrzymanie[]

Po śmierci Tarannona na króla koronował się jego bratanek, Eärnil. Jego panowanie cechuje się wzrostem siły Gondoru na morzu: monarcha odbudował przystań w Pelargirze i stworzył ogromną flotę, z którą ruszył potężny port Umbar. W 933 roku udało mu się zdobyć miasto i przyłączyć je do Gondoru. Król jednak zginął trzy lata później w wyniku burzy na morzu. Po nim tron przejął jego syn, Ciryandil, koronowany na czternastego króla Gondoru. Podobnie jak ojciec, kochał morze i rozbudowywał flotę. W tym czasie ludzie z Haradu zostali podburzeni przez Czarnych Númenorejczykow, którzy planowali odbicie Umbaru. W 1015 roku TE w oblężeniu twierdzy zginął Ciryandil i po jego śmierci władzę objął Kiryaher. Nowy władca przeczekał blokadę miasta i następnie przełamał ją, atakując swą wielką armią. Po zwycięstwie, król postanowił wykończyć swych niedoszłych najeźdźców, w tym celu przeprawił się przez Harnen i zhołdował Harad. Po tym zwycięstwie przybrał imię Hyarmendacil I, był określany jako ostatni król żeglarz. Za jego czasów Gondor miał największy zasięg terytorialny.

TA 1050 — Gondor (na niebiesko) w 1050 roku

Złota Era Gondoru[]

Król Hyarmendacil zmarł w 1149 roku TE, pozostawiając tron synowi, Atanatarowi II. W tym czasie Gondor był u szczytu swej potęgi, mówiono również, że w tym czasie dzieciom dawano do zabawy kamienie szlachetne. Kraj był bardzo zasobny, bogaty oraz stabilny. Haradrimowie zostali podporządkowani, a Czarni Númenorejczycy utracili swoją siedzibę w Umbarze, którą przejął Gondor i zamienił w wielką twierdzę, armia Gondoru była niepokonana, a na morzach królowała flota zbudowana przez królów żeglarzy. Potęga królestwa była niezaprzeczalna, dlatego władcy nadano przydomek Alcarin (znaczy "Wspaniały"). Jednak nie zrobił nic, aby podtrzymać dobrobyt, a przyczyniło się do tego lenistwo władcy. Popełnił duży błąd – zaniedbał bacznego doglądania Mordoru, co w przyszłości odbiło się na losach całego Śródziemia. W roku 1226 Trzeciej Ery zmarł Alcarin, a na tronie zasiadł jego syn, Narmacil I. Narmacil, który lenistwo odziedziczył po swym ojcu, rządził Gondorem przez 14 lat, a po upływie tego czasu przekazał władzę bratankowi Minalcarowi, czyniąc go tym samym regentem. Jako młody, zapalczywy, porywczy i palcy się do rządzenia regent, skupił się na zwiększeniu wpływów Gondoru na północy w krainie zwanej Rhovanionem, gdzie rozwijało się plemię ludzi zwane Nortami. Co prawda byli oni sprzymierzeńcami Gondoru od 550 roku Trzeciej Ery, kiedy to wspomogli króla Turambara, jednak ich lojalność pozostawała wątpliwa. W roku 1248 roku Trzeciej Ery, kiedy Easterlingowie podnieśli się po upadku i przypuścili kolejny, trzeci najazd na Gondor, wielu Nortów nierespektujących władzę Gondoru przyłączyło się do nich. Minalcar stanął na czele wojsk i wyruszył na północny-wschód. Tam pozyskał wsparcie wiernych Gondorowi Nortów. Ich wódz, Vidugavia, który sam siebie nazywał królem Rhovanionu, był bardzo dobrym wojownikiem, przez co zdobył dobrą opinię w oczach regenta. Wkrótce sprzymierzona wielka armia rozgromiła hordę najeźdźców i ich sprzymierzeńców. Zwycięstwo było tak wielkie, że regent posunął się dalej i razem z Nortami najechał Rhûn i spustoszył go doszczętnie. Po tym zwycięstwie Minalcar postanowił ufortyfikować dorzecze Anduiny aż po rzekę Limlight, a przed jeziorem Nen Hithoel wybudował Wrota Argonath. Regent, w nagrodę za wierną służbę, sprowadził wielu Nortów do Gondoru i przeznaczył im wysokie stanowiska i obdarzył zaszczytami, co nie spodobało się możnym. Aby podkreślić sojusz pomiędzy Nortami i Gondorem Minalcar wysłał w roku 1250 swego syna, Valacara, na dwór Vidugavina, jako ambasadora Południowego Królestwa. Przebywający u Nortów zaczął bardzo zżywać się z krajem, w którym mieszkał, pokochał jego dzikość, poznał język, kulturę i zwyczaje. Zakochał się tam i ożenił z Vidumavią, córką króla Rhovanionu, z którą miał syna Vinitharyę. W roku 1260 Trzeciej Ery, syn regenta, razem ze swą rodziną, oraz z najdostojniejszymi i najszlachetniejszymi Nortami, przybył do stolicy Osgiliath. Ponieważ Narmacil nie miał syna, tron odziedziczył jego brat Calmacil, ojciec Minalcara. Po krótkim czasie na tronie zastąpił go władający już 64 lata syn − regent. Przybrał on imię Rómendacil II na cześć swego dawnego zwycięstwa. Rządy Rómendacila przebiegały bez wojen, co umożliwiło szybki rozwój Gondoru. Rómendacil władał jeszcze przez 62 lata i po swojej śmierci w 1366 roku Trzeciej Ery, koronowany został jego syn, Valacar.

Preledium do Wojny Domowej[]

Wstąpienie na tron Valacara nastąpiło, kiedy w królestwie rosła coraz większa niechęć i odraza do Nortów, którzy stali się najbliższym otoczeniem króla. Gondorczycy twierdzili, że zmieszanie się królewskiej krwi z krwią poślednich ludzi spowoduje skarlenie dynastii Elendila oraz skrócenia życia jej członków. Na południu zaczęto mówić coraz głośniej o nowym kandydacie do tronu, Castamirze. Uważano, że jest on godniejszym i lepszym następcą króla Valacara, jego dziadkiem był brat króla Rómendacila, Calimehtar. Sam Castamir podzielał zdanie wielu Gondorczyków i darzył niechęcią Nortów. Choć sytuacja wydawała się burzliwa i niebezpieczna, nic się nie działo, dopóki na tronie zasiadał król Valacar. Pomimo tego, że Eldacar w chwili objęcia władzy miał 177 lat, był zdrowym i krzepkim człowiekiem, szlachta postanowiła wynieść na tron Castamira.

Waśń rodzinna[]

Koronacja Eldacara w 1432 roku doprowadziła do wojny domowej, znanej jako Waśń Rodzinna. Na czele buntowników stanął Castamir, który obwołał się królem. Uzurpatora poparł cały południowy Gondor, największymi jego bastionami stały się dwa wielkie porty, Pelargir i Umbar.

Początkowo Eldacar nie przejmował się zagrożeniem, jednak w pewnym momencie zaniepokoił się coraz większymi klęskami armii królewskiej, w końcu wydarzenia przybrały tak zły obrót, że armia buntowników pod wodzą Castamira podeszła pod stolicę Gondoru, Osgiliath i rozpoczęła jej oblężenie. Stolica i król byli jednak na to przygotowani i miasto oblegano pięć lat, rujnując je przy tym doszczętnie. Największą stratą było jednak zniszczenie Kopuły Gwiazd, w której przechowywano najpotężniejszy Palantír, Kryształ Osgiliath, który wpadł do Anduiny i przepadł bezpowrotnie. Po pięciu latach oblężenia, Eldacar postanowił w końcu uciec razem z wiernymi mu ludźmi do Rhovanionu, gdzie zamierzał zebrać nowe siły, aby odzyskać tron. W czasie wycofywania się z miasta, odwrót osłaniał jego najstarszy syn i dziedzic króla, Ornendil. Kiedy Eldacar uciekł z miasta, straż została rozgromiona, a Castamir wkroczył do zrujnowanego miasta, mordując przy tym prawowitego następcę tronu.

Po zdobyciu stolicy w 1437 roku Castamir koronował się na dwudziestego drugiego króla Gondoru, choć przejął tron siłą, zalicza się go w poczet władców. W nowym monarsze początkowo pokładano wielkie nadzieje, jednak Gondorczycy rozczarowali się nowym władcą. Uzurpator gardził ziemiami i interesami Gondoru na północy, zamierzał nawet przenieść stolicę do Pelargiru. Jego rządy były niezwykle krwawe, zabijał wszystkich tych, którzy poparli Eldacara, i nie dopuszczał żadnego sprzeciwu w swoich szeregach. Dúnedainowie rozczarowali się nowym królem i zaczęli wspierać prawowitego władcę.

Tymczasem w Rhovanionie Eldacar odbudowywał siły. Prócz tych Gondorczyków, którzy popierali go na początku, udało mu się uzyskać poparcie północnych prowincji, czyli Calenardhonu,Anórien i Ithilien. Otrzymawszy pomoc od swych krewniaków, Eldacar stworzył wielką armię złożoną z Nortów i Gondorczyków i po dziesięciu latach wygnania wyruszył odzyskać ojcowiznę.

Dzięki mieszkańcom północnych prowincji, ruchy armii Eldacara były ukryte i dotarły do Uzurpatora dosyć późno. Castamir nie był przygotowany do bitwy i zbiegł ze stolicy do Pelargiru razem z rodziną, a Eldacar zdobył ruiny stolicy Osgiliath. Uzurpator mógł zbierać wojsko, ponieważ na południu cieszył się wciąż dużym poparciem. Kiedy skończył zbierać swoje siły, wyruszył naprzeciw armii swego kuzyna, zajmując pozycje bojowe w prowincji Lebennin. Ostateczne rozstrzygnięcie nastąpiło podczas bitwy u Brodów na Erui. Szczegóły pozostają nieznane, jednak po obu stronach straty były ogromne. Poległ kwiat gondorskiej szlachty, zginęło także wielu Nortów i Dúnedainów. Eldacar starł się na polu bitwy z Uzurpatorem, gdzie zabił go, mszcząc się za zabójstwo syna.

Choć Uzurpator zginął, to jego synowie zbiegli z pola walki i uciekli do najżarliwszego bastionu ojca, do Pelargiru. Król Eldacar pomaszerował więc na port i przez około rok go oblegał. I tym razem synowie Castamira uciekli z portu do Umbaru, który stał się niezależny od Gondoru. Zaczęli tam się skupiać wszyscy przeciwnicy Skrzydlatej Korony, na czele z Czarnymi Númenorejczykami. Król Eldacar musiał pogodzić się z utratą Haradu i południowego wybrzeża, gdyż jego armia była wykończona i niezdolna do dalszej walki.

Skutki Waśni Rodzinnej były przerażające. Kraj był spustoszony, Osgiliath była stertą ruin, tak samo jak port w Pelargirze. Zginęło wielu Dúnedainów, w tym kwiat gondorskiej szlachty wywodzącej się jeszcze z Númenoru, w wyniku zniszczenia Kopuły Gwiazd Kryształ Osgiliathu przepadł w odmętach Anduiny. W stolicy znajdowało się ponadto wiele bibliotek i archiwów, które w wyniku oblężenia zostały zniszczone, wiele z nich pamiętało jeszcze czasy Númenoru. Umbar ogłosił niezależność i zaczął skupiać wokół siebie wszystkich wrogów Gondoru. Najgorszym skutkiem jednak było zaprzestanie patrolowania Mordoru, co w przyszłości pozwoliło Sauronowi na powrót do swej siedziby.

Waśń Rodzinna była również moralną klęską Gondoru, ponieważ nawet w Númenorze, kiedy konflikt Wiernych i Ludzi Króla był najbardziej ostry, nigdy nie doszło do otwartej wojny domowej. W Arnorze natomiast podzielono państwo zamiast wszczynać wojnę.

Osgiliath by matejcadil dd0wm2x-fullview — Osgiliath za czasów świetności

Odbudowa[]

Po wojnie przed Eldacarem stanęło zadanie niemożliwe do wykonania, mianowicie odnowa zdruzgotanego królestwa. Stolica i Pelargir powoli zaczynały być odbudowywane, jednak Gondorowi nie łatwo było otrzeźwieć po takiej tragedii. Z biegiem czasu wielu Nortów osiedliło się na stałe w Gondorze, utożsamiając się z tą krainą. Eldacar zmarł w 1490 roku w wieku 235 lat, tym samym nie sprawdziły się obawy, że będzie żył krócej. Po jego śmierci tron przejął jego drugi syn, Aldamir. Z biegiem lat zasymilowani Nortowie zaczęli żenić się i mieszać swą krew z Gondorczykami (a trzeba wciąć pod uwagę, że liczba ludzi poślednich była przeważająca). Z czasem długość życia Dúnedainów zaczęła się kurczyć, a oni sami zaczęli wiele tracić ze swojego númenorejskiego dziedzictwa. Dla przykładu w Arnorze, gdzie Dúnedainowie z Północy zachowali czystość krwi i nie mieszali się z innymi ludami, długość życia skracała się dosyć nieznacznie.

Wojna z Umbarem i drugi najazd Haradrimów[]

Korsarze z Umbaru zbudowali wielką flotę i zaczęli najeżdżać wybrzeża Gondoru oraz atakować statki czyniąc wielkie straty. Dodatkowo władcy Umbaru podburzyli Haradrimów do inwazji na królestwo przekonując, że jest ono słabe i zmęczone. Obiecali Haradrimom, że odzyskają Harondor, który utracili za panowania Falastura. Haradrimowie na spółkę z Korsarzami zaczęli najeżdżać Gondor. Król Aldamir nie mógł na to pozwolić i wyruszył do walki z najeźdźcami. Został zabity w czasie jednej z bitew w 1540 roku TE.

Po jego śmierci Skrzydlatą Koronę przejął jego syn, Vinyarion. Władca pałał rządzą zemsty, dlatego dążył do pokonania Haradrimów i Korsarzy. Bardzo szybko zebrał armię i zaplanował wyprawę, a kiedy zakończył przygotowania, wyruszył na południe. W 1551 roku odniósł wielkie zwycięstwo, miażdżąc Haradrimów i odzyskując Gondor Południowy, po tak spektakularnym zwycięstwie przyjął imię Hyarmendacil II (czyli "Zwycięzca Południa"). Po wygranej na południu Harad nie prowadził już najazdów na Gondor, jednak Korsarze nie zaprzestali walk i wciąż atakowali wybrzeża Gondoru. Hyarmendacil panował jeszcze przez 70 lata, a tron po nim przejął Minardil.

Nowy król kontynuował odbudowę państwa po wojnie domowej i najeździe Haradrimów. W tym zadaniu pomagał mu namiestnik, Húrin z Emyn Arnen, założyciel rodu Húrina, który był bardzo zdolnym człowiekiem. Od tej pory królowie na urząd Namiestnika Gondoru wybierali zawsze przedstawiciela dynastii Húrina.

W 1634 roku król postanowił odwiedzić odbudowany już port w Pelargirze. Wizyta w porcie miała zjednoczyć wciąż podzielonych Gondorczyków i poprawić stosunki z arystokracją południa, która kiedyś poparła Uzurpatora. Decyzja ta okazała się tragiczna w skutkach. Szpiedzy korsarzy powiadomili Umbar o planowanej wizycie. Flota korsarzy pod wodzą prawnuków Castamira, Angamaitë i Sangahyando, przypłynęła pod port, kiedy król przybył do Pelargiru. Piraci zaatakowali miasto nocą, złupili je doszczętnie i zabili Minardila.

Wielki Mór[]

Nowy król, Telemnar, rządził zaledwie dwa lata, kiedy ze wschodu na Gondor spadła zaraza zwana Wielkim Morem. Pomimo starań namiestnika Húrina, który walczył, by zatrzymać plagę, skutki był tragiczne. Osgiliath, dopiero co odbudowane, straciło połowę mieszkańców, a ta reszta, która przeżyła, wolała się z niego wynieść. Ludność przenosiła się na zachodnie równiny lub do lasów Ithilien, ofiarą Moru w końcu stał się sam król Telemnar oraz jego synowie i prawdopodobnie brat Minastan. Zaraza trwała dwa lata, a po jej zakończeniu w 1637 roku TE, tron przejął bratanek Telemnara, Tarondor.

Dwudziesty siódmy król Gondoru przeszedł do historii jako ostatni władający z Osgiliath. Ponieważ miasto popadło w ruinę, Tarondor zdecydował przenieść stolicę do letniej rezydencji królów, Minas Anor. Król zasadził także w twierdzy nową sadzonkę Białego Drzewa, ponieważ stare obumarło w czasie zarazy.

Wyludnione królestwo całkowicie zapomniało o zagrożeniu ze strony Mordoru, z którego ostatecznie wycofano wojska. Król Tarondor zmarł w 1798 roku TE, a Skrzydlatą Koronę przejął jego syn, Telumehtar.

Odzyskanie Umbaru[]

Po wielkiej zarazie Gondor był jeszcze słabszy niż dotychczas, co zachęciło korsarzy z Umbaru do ponownych rajdów na Gondor. Nowy król postanowił raz na zawsze zakończyć ataki korsarzy i zabić potomków Castamira, dlatego wyruszył razem z armią i flotą do portu w Umbarze.

W 1810 roku TE królowi udało się zdobyć port. Pamiętając Pelargir, w akcie zemsty rozkazał zrównać fortecę i przystań z ziemią, mordując przy tym większość korsarzy. Potomkowie Uzurpatora zostali zabici, co na zawsze zakończyło akt Waśni Rodzin. Po tak spektakularnym zwycięstwie król przybrał imię Umbardacil (czyli "Zwycięzca Umbaru"). Umbar wraz z okolicznymi ziemiami został ponownie przyłączony do Gondoru. Telumehtar rządził jeszcze przez czterdzieści lat. Tron po nim przejął jego syn, Narmacil II.

Wielki najazd Woźników (czwarty najazd Easterlingów)[]

W 1856 roku federacja plemion Easterlingów zwana Woźnikami, zaatakowała i podbiła tereny Rhovanionu należące do Gondoru. Narmacil musiał przeciwstawić się zagrożeniu, o pomoc poprosili też Nortowie, a ich władca Marhari, połączył siły z królem Gondoru, aby pokanać Woźników. Dwie sprzymierzone armie starły się z Woźnikami w bitwie na Równinach, którą jednak przegrały. Zginęła większa część armii Gondoru oraz król, doszło do wielkiego pogromu Nortów, zginął także ich wódz. Niektórzy ocaleni Nortowie uciekli do Kamiennego Kraju, jednak ogromna większość dostała się do niewoli Woźników, którzy osiedlili się na stałe w Rhovanionie. Osłabienie Gondoru wykorzystał Umbar, który znowu uniezależnił się od Gondoru.

Po klęsce nowym królem Gondoru został syn poległego władcy, Calimehtar, który zaczął planować atak odwetowy. W porę otrzymał wiadomość od władcy Éothéodów, Marhwiniego, że Woźnicy planują atak na prowincję Calenardhon, chcąc się przeprawić przez płyciznę wielkiej Anduiny. Marhwini poinformował również, że Nortowie będący w niewoli planują powstanie. Calimehtar zebrał jak najszybciej armię w Ithilien i pomaszerował na północ, aby sprowokować Easterlingów do ataku. Tak doszło do bitwy na Dagorlad, która, dzięki szarży Marhwiniego, została wygrana przez Gondor. Rhovanion został wyzwolony, a nowymi sojusznikami na północy Gondoru zostali Éothéodzi. Gondor mógł przez czterdzieści pięć lat cieszyć się pokojem.

Gondor i Arnor, bratnie królestwa[]

Calimehtar zmarł w 1936 roku. Pozostawił po sobie córkę oraz syna, Ondohera, który zasiadł na tronie jako trzydziesty pierwszy król Gondoru. Na przestrzeni wieków stosunki między Gondorem i Arnorem uległy znacznemu ochłodzeniu, lecz Ondoher próbował nawiązać z Arthedainem przyjazne stosunki. Król zdawał sobie sprawę z tego, że jak upadnie ostatnie Północne Królestwo, Angmar zagrozi też Gondorowi. Dúnedainowie Północy i Południa zawarli sojusz między sobą, Gondor miał wspomóc Północ w walce z Angmarem, zaś Arthedain w wojnach z Woźnikami. Aby przypieczętować sojusz córka króla Ondohera, Firiel, poślubiła w 1940 roku jedynego syna i dziedzica Arthedainu, Arveduina. Tak oto połączyły się linie Anáriona i Isildura.

Drugi najazd Woźników i Trzeci najazd Haradrimów, wojna na dwa fronty[]

Okres beztroski nie potrwał jednak zbyt długo i już w 1944 roku TE Północy ponownie zaczął zagrażać Angmar, zaś na Południu swe siły odbudowali Woźnicy. Przygotowania do inwazji zauważyli Éothéodzi, a ich wódz, Forthwini, natychmiast ostrzegł króla Ondohera o zagrożeniu. Ten nie zbagatelizował zagrożenia i natychmiast zaczął zbierać armię, jednak Woźnicy i Variagowie się sprzymierzyli, a Haradrimowie mieli zaatakować z południa, co zmusiłoby armię Gondoru do walki na dwa fronty. Król postanowił działać i po zebraniu wojska, rozdzielił go na dwie części. Mniejszą, południową, powierzył dowództwu Eärnila, swemu dalszemu krewniakowi z rodu królewskiego, sam zaś razem ze swym starszym synem, Artamirem, objął dowództwo nad armią północą. Na wypadek klęski król zdecydował się pozostawić w stolicy swego drugiego syna, Faramira, aby w razie czego ten objął tron.

Kampania na północy jednak zakończała się sromotną porażką, kiedy oddziały Gondoru zostały zaskoczone przez nagły niespodziewany atak Woźników. Śmierć poniósł król Ondoher, Artamir i Faramir, który po kryjomu wybrał się na wojnę. Zwycięzcy wkroczyli do Północnego Ithlien pustosząc okolice. Natomiast na południu Eärnil, po wymarszu z Pelargiru, skierował swoją armię do brodów rzeki Poros, gdzie zastał armie Haradrimów i Variagów. W wyniku bitwy u Brodów na Poros, Eärnil odniósł wielkie zwycięstwo nad przeważającymi siłami wroga. Po wygranej doszły go wieści o śmierci króla i jego synów oraz o porażce armii północnej. Wódz nie zamierzał czekać, zebrał swe siły i pomaszerował do Ithilien. W tym czasie Woźnicy byli zajęci świętowaniem i nieświadomi zagrożenia ze strony armii południowej, dali się zaskoczyć i pokonać w bitwie o Obóz.

Kryzys sukcesji[]

Po wojnie Rada zastanawiała, kto powinien objąć tron, ponieważ główna linia dynastii wygasła. Do tronu swe prawa wysunął, w imieniu swoim i swej żony, księżę Arvedui, syn króla Arthedainu. Swoją argumentację opierał na tym, że jest mężem Firiel i jest w prostej lini potomkiem Isildura, który był królem wszystkich Dúnedainów. Swe pretensje do tronu wysunął również Eärnil, po mieczu potomek króla Telumehtara. Rada Gondoru pod przewodnictwem namiestnika Pelendura odpowiedziała Arveduinowi, że władza w Gondorze należy tylko do spadkobierców Meneldila, a kobiety nie mogą dziedziczyć. Na to książę odparł, że według prawa Númenoru kobiety też mogą rządzić, a Isildur nigdy nie zrzekł się zwierzchnictwa nad Południowym Królestwem. Na te argumenty już nie odpowiedziano. Królem obwołano Eärnila, dowódcę bardzo popularnego i lubianego, który znał problemy królestwa i był potomkiem Anáriona. Tak więc w 1945 roku został trzydziestym drugim królem. Arvedui musiał pogodzić się z tym, lecz wodzowie Dúnedainów nigdy nie zapomnieli o swych prawach względem Gondoru.

Kampania na północy, wojna z Angmarem[]

Eärnil II już na początku swoich rządów postawił sobie za zadanie odnowienie sojuszu z Arthedainem i polepszenie relacji, które zostały nadszarpnięte z powodu odmówienia Arveduinowi. W tym celu wysłał list do Fornostu, w którym stwierdzał, że tron objął zgodnie z prawami południowego królestwa i nie zapomniał o braterstwie i pokrewieństwie z Arthedainem. Zapewnił, że chce kontynuować sojusz i w razie zagrożenia ze strony Angmaru wesprze swego sojusznika. Przymierze Północy i Południa zostało utrzymane.

Jesienią 1973 roku TE z Arthedainu przybyła rozpaczliwa wiadomość, że Angmar przystąpił do ostatecznego ataku i oblega Fornost, a król Arvedui broni się ostatkiem sił. W Gondorze zareagowano natychmiast, zaczęto zbierać wojska i flotę. Tak więc wiosną 1975 roku zebrała się wielka Armia Zachodu, pod dowództwem Eärnura, która wyruszyła drogą morską do Szarej Przystani. Było już jednak za późno, Czarnoksiężnik pokonał Arthedainczyków, zniszczył i zajął Fornost, a jego siły pustoszyły resztki królestwa. Po dopłynięciu do Lindonu Eärnur zawarł przymierzę z elfami i razem z Cirdanem i Glorfindelem postanowili pokonać Czarnoksiężnika. Armia wymaszerowała z Szarej Przystani do spustoszonego Fornostu, po drodze dołączały do nich resztki oddziałów Arthedainu (podobno dołączyły nawet oddziały hobbitów). Mroczny Władca przyjął wyzwanie i wymaszerował z miasta. Do bitwy doszło między jeziorem Nenuial a Północnymi Wzgórzami. Zakończyła się ona pogromem armii Angmaru, pod koniec do walki stanął Czarnoskiężnik, który chciał zabić Eärnura. Ten został ocalony przez Glorfindela, jedyną osobę, której Czarnoksiężnik się bał. Eärnur chciał ścigać władcę Angmaru, jednak Glorfindel rzekł do księcia: "Nie ścigaj go! Nigdy już nie wróci do tej krainy. Zguba dosięgnie go daleko stąd, nieprędko i nie z ręki męża". Armia Zachodu wkroczyła na ziemie Czarnoksiężnika i zniszczyła Carn Dûm oraz wymordowała orków, trolle i inne złe istoty.

Kampania na Północy zakończyła się zwycięstwem, Angmar został zniszczony, lecz Arthedain także upadł. Arvedui utopił się w morzu wraz z Kryształemi widzenia, wielkie miasta opustoszały. Przetrwała garstka ludzi, nad którymi rządy przejął Aranarth, spadkobierca lini Isildura.

Ujawnienie Saurona, zajęcie Minas Ithil przez Mordor[]

Po Wielkiej Zarazie Gondor zaprzestawał strzeżenia Mordoru, co spowodowało, że w tej krainie znów zaczęły pomieszkiwać złe istoty. Tymczasem Sauron planował opanowanie Minas Ithil. Wezwał do Dol Guldur Upiory Pierścienia, na czele z przybyłem z północy Czarnoksiężnikiem z Angmaru, które wysłał do Mordoru. Strategicznym celem było zajęcie Księżycowej Wieży, ponieważ można było z niej atakować Gondor, a przy okazji strzec Cirith Ungol. W 2000 roku TE armie Mordoru pod wodzą Króla Nazguli przeszły przełęcz i obległy twierdzę. Ze względu na osłabienie Gondoru twierdza poddała się po dwóch latach z powodu małej załogi i skromnych zapasów. Czarnoksiężnik za pomocą swoich zaklęć wyniszczał okolicę, pozbawiając ją życia i trując rzeki. Wówczas to Minas Ithil zostało przemianowane na Minas Morgul (Wieżę Złych Czarów). Największą stratą było jednak to, że w ręce Saurona dostał się Kryształ Ithilu.

Eärnur przejął koronę w 2043 roku. W tym samym roku Czarnoksiężnik z Angmaru wyzwał go na pojedynek. Porywczego króla zdołał powstrzymać namiestnik Mardil. Siedem lat później wezwanie ponowiono, a wtedy gniewu króla nie powstrzymał nikt. Eärnur pojechał do Minas Morgul, prawdopodobnie go tam zabito. Od tego czasu państwem rządzili namiestnicy.

Rządy namiestników[]

Niespokojny pokój[]

Władzę w Gondorze przejął ród Húrina. Namiestnicy mieli takie same prawa jak królowie, a przed objęciem urzędu składali przysięgę, że będą rządzić w ”imieniu króla aż do jego powrotu”. Oprócz tego, że Dunland uniezależnił się od Gondoru, nie wydarzało się nic godnego uwagi, ponieważ trwał Niespokojny Pokój. Dunlendingowie przenikali do Calenardhonu i mieszali się z tamtejszymi mieszkańcami, forty przy Anduinie pozostawały nieobsadzone, lecz nie zareagowano na to. Spokój zakłóciło pojawienie się Uruków w Mordorze, które zajęły Ithilien. Boromir odzyskał prowincję, ale podczas walk Osgiliath zostało obrócone w ruinę, a most został zburzony.

Wojny z Korsarzami i Balkami[]

Anke Eißmann - The Oath of Cirion and Eorl — Przysięga Ciriona

Potem rządy przejął Cirion, który starał się bronić granic. Korsarze łupili wybrzeża, w Rhovanionie osiedliło się plemię Balków planujące atak na wyludniały Calenardhon. W 2510 roku namiestnik wysłał posłańców do Éothéodów prosząc, aby ci przybyli z odsieczą. Tymczasem Easterlingowie przepłynęli Anduinę przez Płycizny. Dodatkowo orkowie zeszli z Gór Mglistych spychając Gondorczyków nad Wielką Rzekę. Z pomocą w ostatniej chwili przybył Eorl Młody, dzięki niemu bitwa na Polach Celebrantu została wygrana przez Gondor. W ramach wdzięczności Cirion zabrał Eorla na Halifirien, gdzie oddał krainę (nazwaną od tej pory Rohanem) Éothéodom. Ich wódz poprzysiągł za to pomoc i wierność Gondorowi.

W 2710 król Rohanu, Déor, poprosił o pomoc Egalmotha w oblężeniu Isengardu, lecz ten nie mógł wysłać pomocy. Za panowania Berena w 2758 roku królestwo napadły trzy floty Korsarzy z Umbaru. Dodatkowo Rohan został zaatakowany przez Dunlendingów i Easterlingów, wielkie spustoszenie siała Długa Zima, która na południu nie poczyniła tak wielkich szkód. Syn namiestnika, Beregond, rozgromił Umbarczyków i zaraz po tym wysłano pomoc dla Rohanu. Beren oddał klucze od Orthanku Sarumanowi mając nadzieję, że ten będzie sojusznikiem Gondoru (i na początku rzeczywiście tak było). Beregond po śmierci ojca kontynuował odbudowywanie słabego już państwa.

Czasy późniejsze[]

Po bitwie w dolinie Azanulbizar orkowie uciekli na południe, aby osiedlić się w Białych Górach. Belecthor II musiał stoczyć wiele bitew, żeby wyeliminować niebezpieczeństwo. Po jego śmierci zwiędło Białe Drzewo i nie zasadzono już nowego, ponieważ nie było nasion. Za rządów Túrina II już tylko garstka mieszkańców została w Ithilien z powodu ataków Mordoru. Namiestnik kazał więc wybudowac schrony nazywane Henneth Annûn oraz umocnić wyspę Cair Andros. Głównym zagrożeniem byli jednak Haradrimowie, którzy zajęli Harondor. Stoczono bitwę na brodach Poros, która dzięki posiłkom Rohirrimów zostałą wygrana przez Gondor. Zginęli w niej synowie króla Rohanu, Folkwina, przez co Túrin musiał wypłacić mu odszkodowanie w złocie. Za rządów Turgona Sauron jawnie przybył do Mordoru, Orodruina znów wybuchła, a ostatni człowiek uciekł z Ithilien na zachód od Anduiny. Kiedy namiestnik umarł, Saruman przejął Isengard na własność i zaczął go fortyfikować.

Po Turgonie władzę przejął Ecthelion II, który ze wszystkich sił starał się bronić granic. Bardzo pomagał mu Aragorn używający imienia Thorongil. Radził, aby nie ufał Sarumanowi, lecz Gandalfowi Szaremu. Był znany jako wielki wódz i żeglarz; za zgodą namiestnika zebrał całą flotę i napadł na port w Umbarze. Większość statków została podpalona, a sam wycofał się szybko z małymi stratami. Po tej bitwie Orzeł Gwiazdy opuścił Gondor, co bardzo zasmuciło mieszkańców. Po Ecthelionie urząd przejął Denethor II, człowiek dumny, dzielny i obeznany w dawnych wypadkach. Powiadano, że od dawna nie było władcy tak królewskiej postawy. Nie widział mile Mithrandira w królestwie, ludzie powiadali, że czarodziej chciał wraz z Thorongilem przejąć władzę w Gondorze. Jako namiestnik zawsze kierował się swoją wolą i rządził krajem mocną ręką. Po śmierci swojej żony, Finduilas, Denethor był jeszcze bardziej małomówny i ponury. Po tym, wierząc w swe siły, zajrzał w Kryształ Anoru jako pierwszy władca od czasu stracenia Kryształu Ithilu. Wiedział dzięki temu, co dzieje się w odległych krajach oraz we własnym królestwie. Jednak przez korzystanie z palantíru postarzał się przedwcześnie, urosła w jego sercu duma wraz z rozpaczą, co spowodowało, że zajął się tylko walką z Sauronem. Pod koniec III tysiąclecia orkowie zajęli wschodnią część Osgiliath, jednak na początku rządów Denethora zostali stamtąd wyparci, a żołnierze odbudowali most, by móc przerzucać swoje siły na drugi brzeg rzeki.

Wojna o Pierścień[]

Mapa Gondoru — Maksymalny zasięg Królestwa Gondoru podczas Wojny o Pierścień

Dwudziestego czerwca 3018 roku oddziały Mordoru zaatakowały Osgiliath rozpoczynając Wojnę o Pierścień. Kontratak pod dowództwem Boromira i Faramira umożliwił odwrót garnizonu miasta, lecz Czarnoksiężnik zajął wschodnią część dawnej stolicy. Tak naprawdę jednak inwazja była przykrywką, ponieważ Sauron chciał sprawdzić siły Denethora i umożliwić Upiorom Pierścienia przedostanie się do Eriadoru. Spodziewający się kolejnej napaści namiestnik wezwał władców lenn południowych, aby przybyli z posiłkami do stolicy, oraz rozkazał zapalić stosy sygnałowe. Dwunastego marca 3019 roku Sauron zaatakował Osgiliath ponownie i tym razem go zajął, następnie oblegał Rammas Echor i szybko wkroczył na Pelennor. Namiestik popadł w obłęd, ponieważ jego syn był na skraju śmierci. Denethor zdał sobie sprawę z tego, że przegra, więc przestał dowodzić obroną miasta. Natomiast Korsarze napadli na Gondor od połudna pokonując flotę w Pelargirze, jednak Aragorn wraz z Umarłymi z Dunharrow przejął statki i wyruszył z Szarą Drużyną na odsiesz dla Minas Tirith. Piętnastego marca Grond rozburzył bramę twierdzy, a Denethor dokonał samospalenia. Tego samego dnia przybyli Rohirrimowie rozpoczynają bitwę na Polach Pelennoru, którą Zachód wygrał dzięki przypłynięciu Aragorna. Ten jednak nie chciał wejść do miasta jako przyszły władca, ponieważ uważał, że nic jeszcze nie jest przesądzone. Następnie zjednoczone siły ruszyły pod Morannon, aby odwrócić uwagę Saurona od Froda. Ten zniszczył Pierścień w Orodruinie, a wojska Gondoru rozbiły w pył orków, Easterlingów i Haradrimów. Aragorn II koronował się na trzydziestego piątego króla jako jedyny potomek Isildura po mieczu.

Zjednoczone Królestwo[]

Po ostatecznym pokonaniu Saurona Elessar energicznie zaczął odbudowywać wykończone królestwo. Odbudował Minas Tirith, Osgiliath i Pelargir, prowadził wyprawy na Wschód i południe, dzięki czemu Gondor był tak rozległy jak za czasów swojej świetności. Zawarł sojusz z niewolnikami z Mordoru, odnowił przysięgę Ciriona z Éomerem. Aragorn utrzymał urząd namiestnika, dodatkowo dał Faramirowi jako lenno Ithilien, do którego zaczęli napływać elfowie z Mrocznej Puszczy. Po Elessarze rządy przejął Eldarion, o którego rządach wiemy bardzo niewiele. O jego następcach wspomina się tylko, że Gondor przetrwał jeszcze sto pokoleń królów.

Kultura[]

Gondor, jako państwo założone przez Númenorejczyków, odziedziczyło całą kulturę zatopionego Númenoru, głównie architekturę i technologie. Z racji że ziemie tego kraju były zamieszkiwane przez Wiernych, Gondorczycy czcili Eru Ilúvatara i Valarów oraz zachowali przyjaźń z Elfami. Gondorczycy posługiwali się językiem westron, który stał się językiem wspólnym i uniwersalnym w całym Śródziemiu. Źródłem języka był ojczysty język Númenorejczyków, adûnaic.

Dúnedainowie, podobnie jak ich przodkowie z Númenoru, byli niezwykle uzdolnieni w dziedzinach sztuki, rzemiosła, szkutnictwa, architektury i medycyny.

Ludność[]

W Drugiej Erze dolinę Anduiny zamieszkiwali Númenorejczycy, nazywani po upadku wyspy, Dúnedainami (Ludźmi z Zachodu). Zaczęli się oni mieszać z ludźmi z Ered Nimrais, którzy mieszkali na południe od gór. Największym ośrodkiem osadnictwa kolonialnego był Pelargir. Po Upadku Westernesse garstka Wiernych na czele z Isildurem przypłynęła na tereny przyszłego Gondoru. Koloniści przywitali ich życzliwie i zaakceptowali przejęcie władzy przez Elendila i jego synów. Plemiona górskie (w tym Umarli z Dunharrow) przysięgali wierność nowym królom.

W Trzeciej Erze za rządów Rómendacil II do Gondoru w dużych ilościach zaczęli przybywać Nortowie. W czasie Waśni Rodzinnej poległ kwiat gondorskiej szlachty. Król Eldacar ściągał do kraju wielu Nortów, aby zasiedlić opustoszane tereny. Od tego czasu jeszcze częściej mieszała się krew Dúnedainów z poślednimi ludźmi, co nie spowodowało jednak gwałtownego spadku długości ich życia. Pod koniec ery tylko nieliczne osoby dożywały stu lat, za wyjątkiem namiestników, książąt Dol Amroth i innych arystokratycznych rodów.

Władcy Gondoru[]

Pierwszymi królami Gondoru byli jego założyciele, a więc Elendil i jego synowie Isildur i Anárion. Następnie Gondorem władali królowie z rodu Anáriona aż do roku 2050 TE, kiedy to zginął ostatni władca Gondoru z tej linii, Eärnur. Od tego czasu krajem rządziła dynastia Namiestników. Pod koniec Trzeciej Ery, w czasach, w których toczy się akcja Władcy Pierścieni, Namiestnikiem Gondoru był Denethor II. Po jego śmierci, władzę w Gondorze przejął król Aragorn ll Elessar, dziedzic Isildura, który ponownie zjednoczył Arnor i Gondor, tworząc Zjednoczone Królestwo Arnoru i Gondoru. Namiestnikiem na usługach króla Elessara został Faramir, syn Denethora II.

Osobne artykuły: Namiestnicy Gondoru, Królowie Gondoru

Miasta[]

Miasta Gondoru za czasów Wojny o Pierścień:

Osgiliath – miasto znajdowało się na przemian w posiadaniu Gondoru i Mordoru, m.in. przez swoje położenie
Minas Tirith
Dol Amroth
Pelargir
Tarnost
Erech
Calembel
Ethring
Linhir

Miasta i twiedze, które okresowo wchodziły w skład Gondoru:

Prowincje[]

Gondor był podzielony na kilka prowincji, niemalże autonomicznych. Styl ten był bardzo podobny do podziału administracyjnego Númenoru.

Prowincje za czasów Wojny o Pierścień

Ithilien – dawniej z stolicą w Minas Ithil, w Czwartej Erze stolicą było Emyn Arnen
Anórien – ze stolicą w Minas Tirith.
Lossarnach
Lebennin
Dor-en-Ernil – ze stolicą w Dol Amroth.
- Belfalas
Lamedon
Anfalas
Ethir Anduin
Morthond
Pinnath Gelin
Andrast

Prowincje za czasów Złotej Ery królestwa:

Enedwaith
Calenardhon
część Rhovanionu
Umbar
Harondor
Harad (jako wasal)

Etymologia[]

Nazwa Gondor pochodzi z sindarinu i oznacza "Kraj Kamienia". Składa się z słów: Gon ("kamień") + dor ("kraj"). W quenyi nazwa ta brzmiała Ondonóre.