Arnorczycy – lud zamieszkujący tereny Arnoru, założonego przez Elendila w 3320 roku Drugiej Ery. Choć od początku Númenorejczyków było mniej niż poślednich ludzi, to odgrywali oni decydującą rolę w królestwie.
Historia[]
Geneza[]
Na początku Drugiej Ery istniała pewna populacja ludzi z Eriadoru, którzy mieszkali wokół Evendim oraz na Wichrowych i Północnych Wzgórzach[1]. Tereny te weszły w Trzeciej Erze w skład Arnoru[2], więc jest prawdopodobne, że plemiona te stały się poddanymi Númenorejczyków.
Elendil ratujący się z Upadku Westernesse z garstką Wiernych przypłynął do Szarych Przystani, tworząc następnie królestwo Arnoru. Już przedtem na północno-zachodnich brzegach Śródziemia istniała spora populacja Dúnedainów, czystej lub mieszanej krwi, lecz jak już wspomniano, stanowili oni mniejszą część mieszkańców królestwa[3]. Zapewne byli oni potomkami Wiernych, którzy w czasach Ar-Gimilzôra odpływali na kontynent, odwiedzając Gil-galada. Działo się to za przyzwoleniem króla Númenoru, który cieszył się, że przyjaciele elfów nie będą już stanowić problemu na wyspie[4].
Panowanie króla Arnoru uznawali także ludzie z Bree, którzy zaadaptowali Wspólną Mowę[3].
Założenie Arnoru[]
W Północnym Królestwie Dúnedainowie skupieni byli głównie w dorzeczu Lhûn i Baranduiny oraz w mieście Annúminas. Mieszkali także w Fornoście, Północnych Wzgórzach, Cardolanie i na wzgórzach Rhudauru[2].
Ostatni Sojusz elfów i ludzi pod wodzą Elendila i Gil-galada zwyciężył Saurona, lecz sam poniósł duże straty. Arnorczyków zginęło tak wielu, że kraj po wojnie był słabo zaludniony. Dodatkowo w katastrofie na polach Gladden zginął król Gondoru i Arnoru – Isildur – wraz z najstarszymi synami[5]. Najwyższym królem powinien zostać Valandil, lecz kuzyn Meneldil i jego potomkowie rządzili Gondorem samodzielnie. Na 3000 lat królestwa Númenorejczyków zostały podzielone[6]. Po śmierci Eärendura w 861 Trzeciej Ery roku Arnor został podzielony na trzy królestwa: Arthedain, Cardolan i Rhudaur. Widząc osłabienie i rozłam Dúnedainów z Północy, Czarnoksiężnik postanowił założyć Angmar, i po kolei ich wyniszczyć[7].
Rozbicie i wojny z Angmarem[]
Po jakimś czasie w Cardolanie i Rhudaurze – wygasły linie Isildura, a władzę tam przejęli ludzie z poza dynastii. Na tej podstawie Argeleb ogłosił się nie tylko siódmym królem Arthedainu, ale również królem całego Arnoru. Król Cardolanu prawdopodobnie zgodził się na te warunki, przyjmując tytuł księcia. W drugim królestwie Dúnedainów było już niewielu, a królem został człowiek z plemion górskich, będący w tajnym sojuszu z Czarnoksiężnikiem. Argeleb poległ w w wojnie przeciwko nim w 1356 roku. Kolejny atak nastąpił w 1409[6][7], armie ciemności wkroczyły do Cardolanu, zabijając ostatniego księcia, i obległy Wichrowy Czub. Ludzie Wzgórz, służący Angmarowi, przejęli władzę w Rhudaurze, z którego resztki Dúnedainów uciekły na zachód. Arnorczycy z Cardolanu bronili się na Kurhanach lub uciekli w lasy (zapewne do Starego Lasu). Młody Araphor zdołał wypędzić nieprzyjaciela przy pomocy elfów z Lindonu i Elronda.
Za panowania Argeleba II Wielki Mór prawie całkowicie wytrzebił ludzi z Cardolanu, ci, którzy przeżyli mieszkali jeszcze w Tharbadzie. Hobbici w Shire ucierpieli dosyć mocno, natomiast północne prowincje Arthedainu już o wiele mniej[7].
Próbę zjednoczenia dwóch królestw Wygnańców, tj, Gondoru i Arthedainu, podjął Arvedui. Ten po śmierci króla Ondohera, wysunął pretensje do tronu Południowego Królestwa. Zostały one odrzucone przez Gondorczyków, którzy uznawali, że Isildur zrzekł się korony na rzecz Meneldila. Nawiązano jednak dobre stosunki i obiecano sobie wzajemną pomoc[8]. Na to nie trzeba było długo czekać, bowiem w 1974 Arthedain został zaatakowany przez Angmar. Jego wojska zajęły Fornost i większość królestwa, Arvedui zginął w Zatoce Forochel. Wojska Eärnura przybyły z odsieczą w 1975, wraz z niedobitkami i elfami całkowicie pokonał Angmar w bitwie pod Fornostem[6]. Lecz mieszkańców Arthedainu po latach wojen pozostało zbyt mało i odtąd żyli w rozproszeniu. Ród Isildura przetrwał w osobie Aranartha, który został pierwszym Wodzem Dúnedainów. Ich dziedzictwo było przechowywane w Rivendell[7].
Shire po upadku Arthedaniu stał się niezależnym państewkiem, niemieszającym się w sprawy wielkiego świata[9]. Ludzie z Bree przetrwali zawieruchy, żyjąc w swoim mieście pod niczyim panowaniem[10] aż do odnowienia Arnoru przez Aragorna II[11].
Strażnicy bronili Eriadoru przed mrocznymi siłami, przeciwstawiając się wilkom i orkom, lecz nieświadomi tego prości ludzie nimi gardzili. Wraz z synami Elronda uwolnili Celebríanę z rąk goblinów[7]. Podczas Wojny o Pierścień, 22 września, bronili brodu Sarn[12], ale musieli ulec Czarnym Jeźdźcom. Trzydziestu Dúnedainów pod przewodnictwem Halbarada odszukało Aragorna w Rohanie, gdy ten wraz z Theodenem powracał z zdobytego Isengardu. Przypomnieli mu oni o Ścieżce Umarłych oraz przywieźli sztandar Elendila, wyszyty przez Arwenę[13]. Zwani Szarą Drużyną, przeszli wraz z Aragornem przez siedziby Umarłych, walczyli pod Minas Tirith i Morannonem[14][15].
Odbudowa[]
Po pokonaniu Saurona Dúnedainowie odzyskali dawną chwałę i potęgę[2]. Arnor został odbudowany; pustkowia zostały zaludnione i zmienione w pola uprawne, Fornost[11] i Annúminas podniosły się z gruzów[7]. Shire pozostało niezależnym państwem, jednak pod protektoratem Zjednoczonego Królestwa[16]. Po Aragornie królem wszystkich Dúnedainów został jego syn, Eldarion[17].
Długość życia[]
Początkowo królowie Arnoru żyli około 250 lat[18][19], np. Valandil, lecz długość ta systematycznie spadała, ponieważ działał tu negatywny wpływ Śródziemia, a dodatkowo powoli gasły dary Upadłego Númenoru. Władcy z linii Isildura żyli krócej od swoich krewnych z gondorskiej linii Anáriona z powodu surowszego klimatu Eriadoru i osłabienia Królestw Północnych poprzez ciągłe walki pomiędzy nimi[20][21]. Po upadku Arthedainu Wodzowie Dúnedainów utrzymali wzorową czystość krwi; dożywali około 160 lat, prześcigając w tym Dúnedainów z Gondoru. Aragorn II Elessar umarł w wieku 210 lat, bowiem w nim „odrodziła się godność dawnych królów”. Długość życia skracała się jednak nadal, aż stała się w końcu taka jak poślednich ludzi[18].
Dúnedainowie spoza królewskiej rodziny żyli krócej od jej członków. Natomiast inni Arnorczycy pochodzenia nie-númenorejskiego dożywali wieku odpowiadającego normom zwykłych ludzi.
Język[]
Wspólna Mowa była podstawowym językiem Arnorczyków. Ludzie z Bree przed jej zaadaptowaniem używali pre-númenorejskiego. Dunedainowie znali i przez długi czas używali sindarinu, jako języka swoich praojców – Edainów. Uczeni umieli posługiwać się quenyą, z której to brano nazwy ważnych miejscowości oraz imiona dla sławnych i szlachetnych osób[3]. Królowie Arnoru brali imiona z quenyi, natomiast królowie Arthedainu i Wodzowie Dunedainów z sindarinu[19].
Przypisy
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Aldarion i Erendis. Żona marynarza”
- ↑ 2,0 2,1 2,2 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Pierścienie Władzy i Trzecia Era
- ↑ 3,0 3,1 3,2 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek F, "Języki i ludy Trzeciej Ery", Ludzie
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Akallabêth, Upadek Númenoru
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Klęska na polach Gladden”
- ↑ 6,0 6,1 6,2 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Trzecia Era
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Królowie Númenoru", Eriador, Arnor i dziedzice Isildura
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Królowie Númenoru", Gondor i spadkobiercy Anáriona
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, „Prolog”, „W sprawie hobbitów”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia, „Pod Rozbrykanym Kucykiem”
- ↑ 11,0 11,1 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Do domu!”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Trzecia Era
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Szara Drużyna”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Bitwa na polach Pelennoru”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Czarna Brama się otwiera”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Późniejsze wypadki dotyczące członków Drużyny Pierścienia
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Królowie Númenoru", Fragment historii Aragorna i Arweny
- ↑ 18,0 18,1 J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „The Heirs of Elendil”
- ↑ 19,0 19,1 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Królowie Númenoru", Królestwa na wygnaniu, Linia Północna: Spadkobiercy Isildura
- ↑ J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „The Tale of Years of the Third Age”
- ↑ Zarkanya, “Tolkien Notes” - Decline of the Lifespan of the Númenóreans, dost. 13.09.2017