Stanisław Dzierzbicki (1854–1919)

Stanisław Dzierzbicki

Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1854 Jaranowo, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	10 września 1919 Krzywonoś, Polska
Wiceprezydent Rady Ministrów Królestwa Polskiego
Okres	od 27 lipca 1918 do 30 września 1918
Przynależność polityczna	Liga Państwowości Polskiej
Poprzednik	funkcja utworzona
Następca	Bohdan Broniewski
Minister rolnictwa i dóbr koronnych
Okres	od 4 kwietnia 1918 do 23 października 1918
Poprzednik	Stanisław Janicki (jako kierownik ministerstwa)
Następca	Władysław Grabski

Stanisław Dzierzbicki (ur. 18 kwietnia 1854 w Jaranowie, zm. 10 września 1919 w Krzywonosi) – polski inżynier, ekonomista, działacz społeczno-polityczny. Wiceprezydent Rady Ministrów Królestwa Polskiego i minister rolnictwa i dóbr koronnych w rządzie Jana Kantego Steczkowskiego (1918).

Rodzina

Pochodził ze szlacheckiej rodziny ziemiańskiej, ze związku ziemianina Konstantego oraz Franciszki ze Skrzyńskich. 13 września 1876 roku ożenił się z Walerią Bajkowską.

Życiorys

W 1870 roku ukończył gimnazjum we Włocławku otrzymując złoty medal. Kontynuował naukę studiując rok na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego przenosząc się później do Belgii. Ukończył tam z wyróżnieniem avec grande distinction Szkołę Dróg i Mostów w Gandawie uzyskując stopień inżyniera cywilnego. Później wyjechał do Anglii, gdzie w 1874 poszerzał swoją wiedzę z zakresu techniki podejmując również studia ekonomiczne.

W końcu 1874 roku powrócił do kraju bezskutecznie starając się podjąć pracę jako inżynier komunikacji. Królestwo Polskie, gdzie mieszkał znajdowało się pod zaborem rosyjskim i większość administracji oraz urzędników pochodziła z Rosji. Ze względu na rusyfikację na ważne stanowiska w Królestwie promowani byli Rosjanie.

Z tych względów Dzierzbicki podjął pracę w majątku rodziców Święte na Kujawach, a później przeniósł się do kupionego majątku Krzywonoś w powiecie mławskim. W 1878 roku został wybrany przez okolicznych włościan na pełnomocnika gminnego. W 1883 roku jednogłośnie został wybrany przez wotantów z czterech gmin sędzią gminnym w Nieszawie.

Działalność społeczno-polityczna

Udzielał się (również na stanowiskach kierowniczych) w organizacjach społecznych, politycznych i gospodarczych. Był członkiem: Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, Centralnego Towarzystwa Rolniczego, Sekcji Rolnej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, Towarzystwa Ubezpieczeń Ziemiopłodów "Ceres", "Snop", Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia "Snop". W latach 1905–1918 był członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych, od 14 XII 1909 do 15 XII 1910 także członkiem Zarządu TKN. Był także działaczem i współzałożycielem organizacji Polska Macierz Szkolna.

Był współzałożycielem Warszawskiego Syndykatu Rolniczego, Towarzystwa Rolniczego guberni warszawskiej, Towarzystwa Melioracyjnego, Banku Ziemiańskiego oraz wiceprezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego.

W 1916 został członkiem Tymczasowej Rady Stanu z ramienia Ligi Państwowości Polskiej. Zastępca przewodniczącego Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu w 1917 roku. W Rządzie Jana Kantego Steczkowskiego (1918) był ministrem rolnictwa i dóbr koronnych oraz Wiceprezydentem Ministrów.

Publicystyka

Publikował w prasie artykuły; głównie z dziedziny gospodarki oraz rolnictwa w Królestwie Polskim. Ukazywały się one głównie w kwartalniku "Ekonomista". Dzierzbicki w latach 1900–1902 był redaktorem działu rolnego w dzienniku "Wiek". Pozostawił po sobie także pamiętniki obejmujące jego działalność społeczno-polityczną w latach 1915–1918, które stanowią ważne źródło historyczne na temat sytuacji społeczno-politycznej w okresie bezpośrednio poprzedzającym uzyskanie przez Polskę niepodległości. Wydane zostały one pt. "Pamiętnik z lat wojny 1915-1918" w 1983 roku .

Bibliografia

• Stanisław Dzierzbicki: Pamiętnik z lat wojny 1915-1918 wstęp – Janusz Pajewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00828-6.