Wâldsein
| Wâldsein | ||
| ||
| Emblemen | ||
 
| ||
| Bestjoer | ||
| Lân |  Nederlân
| |
| provinsje |  Fryslân
| |
| gemeente |  Súdwest-Fryslân
| |
| Sifers | ||
| Ynwennertal | 1.435 (2022) [1] | |
| Oerflak | 9,55 km² lân: 7,76 km² wetter: 1,80 km² | |
| Befolkingsticht. | 185 ynw./km² | |
| Oar | ||
| Tiidsône | UTC +1 | |
| Simmertiid | UTC +2 | |
| Koördinaten | 52° 56'N 5° 37'E | |
| Offisjele webside | ||
| Side Wâldsein | ||
| Kaart | ||
  | ||
Wâldsein (Nederlânsk: Woudsend) is in doarp yn de gemeente Súdwest-Fryslân, súd fan Snits. Oant 2011 lei Wâldsein yn de eardere gemeente Wymbritseradiel.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Wâldsein wurdt foar it earst neamd yn 1337 as it kleaster fan de paters fan de Karmeliten stifte wurdt. Om't de Ie yn de tiid fan de Middelsee ferbining hie mei Drylts, Snits en Ljouwert ûntstie hannel en skipfeart yn in goa mei in soad boeren. Om de skipfeart te beskermjen waard yn 1523 in blokhûs boud by it kleaster. Letter kamen der wenten oan de Midstrjitte en by de mole. Doe't yn 1710 de Sontfeart begûn waard Wâldsein hieltyd mear in haven. Yn 1762 waard der ek oan de oare kant fan de Ie boud.
Ferskillende nammen fan Wâldsein binne: Woldesende (1337), Woldensend (1446), Waldeseende (1447), Woldseinde 1492, Wolseyndt (1505), Walseyndt (1516), thoe waldzein (1520) en Waldsem (1579). Wâldsein ûnstie op in sânrêch, mar de namme bestjut dat it plak oan it ein fan in bosk lei.
Beskerme doarpsgesicht
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]In part fan it doarp is in beskerme doarpsgesicht. Karakteristyk foar it doarp binne de njoggentjin stegen dy 't it sintrum fan east nei west trochkruse en dêr't de langste fan sa'n hûndert meter lang is. Fierders binne der yn it doarp ferskate ryksmonuminten.
Sport en rekreaasje
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Troch de geunstige lizzing fan Wâldsein tusken de Sleattemer Mar en de Hegemer Mar, net fier fan de Gaasterlânske bosken, lûkt it doarp in soad wettersporters.
Wâldsein leit oan de rûte fan de Alvestêdetocht.
Mienskip
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It doarp hat fjouwer buertferienings: Markant, It Fuottenein, Oer de Brêge en Oer de Weisleat. De Bonifatiusskoalle en M. van der Brugskoalle binne de basisskoallen, De Beltsjeblom is it pjutteboartersplak.
Ferienings
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Fertier - toaniel
- Om 'e Nocht / Reinbôge - sjongen
- De Pôlesjongers - shantykoar
- De Poedelaar, BBC, Libre 1, Libre 2, Hy rint troch, DDOS, KET, KOT - biljerten
- WSV - gymnastyk
- Eensgezindheid - damjen
- WISKY - follybal
- Fuotbalferiening Wâldsein
Tsjerken
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
- PKN: De Karmel
- Roomsk-katolyk: Sint-Michaeltsjerke
- De grifformearde tsjerke waar yn it ramt fan de foarming fan ien gemeente mei de herfoarmen yn 1998 ôfstjitten en is ferboud as appartemintekompleks.
- De Fermanje waard yn 1967 ferkocht en is tsjintwurdich in restaurant
Befolking
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
In bekende ynwenner wie arsjitekt Hindrik Hindriks Kramer (1850-1934).
Befolkingsferrin
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Jier | 1840 | 1890 | 1954 | 1959 | 1964 | 1969 | 1973 | 2006 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ynwenners | 1.200 | 1.400 | 1.100 | 1.049 | 1.034 | 1.116 | 1.074 | 1.308 | 1.390 | 1.380 |
Ferkear en ferfier
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Simmerdeis foarmet de brêge oer de Ie yn de buorren fan Wâldsein in knelpunt foar it wei- as wetterferkear. Troch de bou fan in rûnwei mei it Ie-Akwadukt besuden it doarp kaam yn 2007 in ein oan de oerlêst fan it ferkear.
- Busline 47 (Connexxion): Snits – Jutryp – De Hommerts – Wâldsein – Ypekolsgea – Harich – Balk – Sondel – De Lemmer.
It besjen wurdich
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Strjitten
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Alle strjitten yn Wâldsein.
Ferneamde persoanen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Jan Couperus (1755-1833), regint en folksfertsjintwurdiger
- Lieuwe Annes Buma (1796-1876), klassikus en filantroop
- Hendrik Hendriks Kramer (1850-1934), arsjitekt
- Hylke Michiel Tromp (1866-1935), boargemaster
- Wybe Jelles van der Meer, (1883-1948), arsjitekt
- Willem Pot (1888-1963), NSB-boargemaster
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
