Gaan na inhoud

Eduard VI van Engeland

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Eduard VI
Koning van Engeland en Ierland
Portret deur William Scrots, omstreeks 1550
Portret deur William Scrots, omstreeks 1550
Huis Tudor
Regeer 28 Januarie 1547 – 6 Julie 1553
Voorganger Hendrik VIII
Regent Edward Seymour, 1ste Hertog van Somerset (1547–1549)
John Dudley, 1ste Hertog van Northumberland (1549–1553)
Opvolger Jane (betwis)
Maria I
Gebore 12 Oktober 1537; Hampton Court-paleis
Oorlede 6 Julie 1553; Greenwich-paleis
Vader Hendrik VIII
Moeder Jane Seymour

Eduard VI (Engels: Edward VI; 12 Oktober 1537 - 6 Julie 1553) is op 28 Januarie 1547 gekroon as koning van Engeland en Ierland toe hy nege jaar oud was. Hy was die seun van Hendrik VIII en Jane Seymour, die derde monarg van die Huis van Tudor en Engeland se eerste Protestantse heerser. Tydens sy bewind is Engeland deur regente regeer, want hy is op 15-jarige ouderdom oorlede.

Eduard se bewind is gekenmerk deur ekonomiese probleme, die militêre onttrekking aan Skotland en sosiale onrus wat in 1549 gelei tot opstande en rebellies. Die Anglikaanse Kerk het in sy tyd ’n herkenbare Protestantse liggaam geword. Eduard het sy niggie lady Jane Grey as sy erfgenaam aangewys en sy twee halfsusters, die Katolieke Maria I en die Protestantse Elizabeth I, uitgesluit van die troonopvolging. Dié keuse was ongewild en Jane is ná net nege dae van die troon afgesit en Maria is aangewys as koningin.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Prins Edward is op 12 Oktober 1537 in Hampton Court-paleis wes van Londen gebore.[1] Hy was die seun van Hendrik VIII en sy derde vrou, Jane Seymour. Hy het dadelik die titels Hertog van Cornwallis en Graaf van Chester gekry.[2] Jane Seymour het egter op 23 Oktober siek geword van vermoedelik nageboortelik komplikasies en is die volgende dag dood.[3]

In 1543 het Hendrik VIII sy drie kinders genooi om Kersfees saam met hom deur te bring. Dit was ’n teken van hereniging met sy twee dogters, wat hy vantevore onterf en as buite-egtelike kinders laat verklaar het. Die volgende jaar het hy hulle weer erken as aanspraakmakers op die troon in ’n wet wat ook voorsiening gemaak het vir ’n regentskap vir prins Eduard terwyl hy minderjarig was.[4]

Op 1 Julie 1543 het Hendrik die Verdrag van Greenwich met Skotland geteken waarin vrede gemaak is en waarvolgens Eduard verloof geraak het aan die sewe maande oue Maria, koningin van die Skotte. In Desember het Skotland die verdrag verwerp en hul bande met Frankryk hernu. Hendrik was woedend en het Skotland binnegeval.[5] Dit was die wreedste veldtog in die geskiedenis teen Skotland en is gekenmerk deur brande en bloedvergieting.[6] Die oorlog, wat tot in Eduard se bewind geduur het, het bekendgestaan as "The Rough Wooing".

Bewind

[wysig | wysig bron]

Hendrik VIII is op 28 Januarie 1547 dood en Eduard het op negejarige ouderdom koning geword. ’n Magstryd het dadelik begin en hoewel Hendrik in sy testament voorsiening gemaak het vir ’n raad van regente, het die jong Eduard se oom Edward Seymour, 1ste Graaf van Hertford, die jong koning se goewerneur, of Lord-Protektor, geword asook die Hertog van Somerset.[7] Seymour het vermoedelik ’n ooreenkoms aangegaan met die eksekuteurs van die testament wat almal ’n groot beloning ontvang het.[8]

Eduard VI se oom Eduard Seymour, die Hertog van Somerset.

Somerset het feitlik alleen regeer.[9] Hy het teenstand gekry van onder andere sy jonger broer, Thomas Seymour,[10] wat as die koning se oom meer mag wou hê.[11] Somerset het sy broer probeer omkoop met titels en ampte, maar Thomas was vasbeslote om meer mag te kry. Hy het sakgeld na die koning deurgesmokkel en hom vertel dat Somerset te suinig met geld was en dat dit hom ’n "armoedige koning" gemaak het.[12] Eduard het egter nie saamgewerk nie.[13] In April het Thomas misbruik gemaak van Eduard se steun om in die geheim met Hendrik VIII se weduwee, Catherine Parr, te trou. In haar Protestantse huishouding was die 11-jarige lady Jane Grey en die 13-jarige prinses Elizabeth.[14]

In Januarie 1549 is Thomas Seymour deur die Geheime Raad onder leiding van John Dudley in hegtenis geneem op verskeie aanklagte. Hy is op 20 Maart 1549 onthoof.[15] Dit het Somerset se vyande eindelik kans gegee om hom by te kom en sy eie posisie was van toe af bedreig.[16]

Ná verskeie rebellies in dieselfde jaar het die Protektor die skuld gekry vir die mislukking van die regering.[17] Teen die einde van die jaar was daar planne om hom te onttroon.

Teen 1 Oktober is Somerset in kennis gestel dat sy posisie ernstig bedreig word. Hy het ’n proklamasie uitgereik waarin hy hulp vra en toe met die koning uitgewyk na die gefortifiseerde Windsor-kasteel, waar Eduard geskryf het: "Me thinks I am in prison".[18] Op 11 Oktober het die Geheime Raad Somerset laat arresteer en hom aangekla van onder andere ambisie, ydelheid, oorhaastige oorloë, selfverryking en die gebruik van eiereg.[19] In Februarie 1550 het John Dudley die leier van die Raad geword, en in effek Somerset se opvolger. Hoewel Somerset vrygelaat is en weer in die Raad gedien het, is hy in Januarie 1552 tereggestel nadat hy saamgesweer het om Dudley se bewind omver te werp.[20] Eduard het die gebeurtenis so aangeteken: "The duke of Somerset had his head cut off upon Tower Hill between eight and nine o'clock in the morning".[21]

Die nuwe Hertog van Northumberland se modus operandi was heel anders as Somerset s’n. Hy het seker gemaak dat die meeste lede van die Raad hom steun. Daarvoor het hy meer lede van sy eie faksie tot die Raad bygevoeg. Hy het ook lede van sy eie familie by die koninklike huishouding gevoeg.[22] In die woorde van die historikus John Guy het hy nes Somerset ’n kwasi-koning geword; die verskil was dat hy voorgegee het Eduard het volle mag gehad en hy het net sy wense uitgevoer, terwyl Somerset namens die koning regeer het.[23]

Lady Jane Grey.

Godsdiens

[wysig | wysig bron]

Wat godsdiens betref, het Northumberland dieselfde beleid as Somerset gevolg: ’n streng hervormingsprogram.[24] Hoewel Eduard nie veel invloed op die regering gehad het nie, het sy intense Protestantisme ’n hervorming verpligtend gemaak. Die man wat Eduard die meeste vertrou het, die Aartsbiskop van Kantelberg, het ’n reeks godsdienstige hervormings ingestel wat die Engelse kerk verander het van een wat die oppermag van die pous verwerp tot een wat grondwetlik Protestants was.

Siekte en dood

[wysig | wysig bron]

In die winter van 1552–1553 het Eduard VI siek geword en in Mei was sy toestand ernstig.[25] In sy testament het hy sy oudste suster Maria van die troonopvolging uitgesluit omdat hy bang wees sy herstel Katolisisme en herroep van sy en Hendrik VIII se wette. Omdat hy nie net een suster kon uitsluit nie, het hy Elizabeth ook die troon ontsê.[26]

Hy het lady Jane Grey, kleindogter van Hendrik VIII se suster, Maria Tudor, die Hertogin van Suffolk, as sy erfgenaam aangewys.[27] Op 21 Junie is die testament deur meer as 100 hooggeplaastes onderteken, onder andere raadslede, aartsbiskoppe en sheriffs – baie van hulle het later beweer Northumberland het hulle gedwing.[28]

Eduard is op 6 Julie 1553 op 15-jarige ouderdom dood. Vier dae later is lady Jane Grey as koningin van Engeland aangewys. Haar steun het egter vinnig afgeneem en sy is van die troon afgesit ná ’n bewind van net nege dae.[29] Sy is opgevolg deur Hendrik VIII se oudste dogter as Maria I (ook bekend as "Bloedige Maria").

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Loach 1999, p. 4
  2. ↑ Erickson 1978, p. 182
  3. ↑ Loach 1999, pp. 6–7; Skidmore 2007, p. 19
  4. ↑ Mackie 1952, pp. 413–14; Guy 1988, p. 196.
  5. ↑ Wormald 2001, p. 58
  6. ↑ Wormald 2001, p. 59
  7. ↑ Loach 1999, pp. 19–25
  8. ↑ Loach 1999, pp. 26–27; Elton 1962, p. 203
  9. ↑ Alford 2002, p. 66
  10. ↑ Loades 2004, p. 34
  11. ↑ Elton 1977, pp. 333, 346. Sommige historici vermoed dat John Dudley, wat Somerset in 1549 help onttroon het, Thomas Seymour opgesteek het om eise te stel.
  12. ↑ Loades 204, p. 36
  13. ↑ Loades 2004, pp. 36–37; Brigden 2000, p. 182
  14. ↑ Erickson 1978, p. 234
  15. ↑ Alford 2002, pp. 91–97
  16. ↑ Elton 1977, pp. 346–47
  17. ↑ Elton 1977, p. 350
  18. ↑ Brigden 2000, p. 192
  19. ↑ Quoted in Loach 1999, p. 91
  20. ↑ Guy 1988, pp. 212–15; Loach 1999, pp. 101–102
  21. ↑ Loach 1999, p. 102
  22. ↑ Loach 1999, p. 94.
  23. ↑ Guy 1988, p. 215
  24. ↑ MacCulloch 2002, p. 56
  25. ↑ Loach 1999, pp. 159–61
  26. ↑ "The Tudors: Mary I" (in Engels). The Royal Household. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 April 2020. Besoek op 31 Oktober 2006.
  27. ↑ Loades, 24–25.
  28. ↑ Loach 1999, p. 165; Hoak 1980, p. 49
  29. ↑ "Lady Jane Grey". Die Britse Monargie – amptelike webtuiste. Besoek op 23 April 2009.

Bronne en verdere leesstof

[wysig | wysig bron]
  • Alford, Stephen (2002), Kingship and Politics in the Reign of Edward VI, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-03971-1 .
  • Aston, Margaret (1993), The King's Bedpost: Reformation and Iconography in a Tudor Group Portrait, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-48457-X .
  • Brigden, Susan (2000), New Worlds, Lost Worlds: The Rule of the Tudors, 1485–1603, Londen: Allen Lane/Penguin, ISBN 0-7139-9067-8 .
  • Davis, Catharine (2002), A Religion of the Word: The Defence of the Reformation in the Reign of Edward VI, Manchester: Manchester University Press, ISBN 978-0-7190-5730-4 .
  • Dickens, A. G. (1967), The English Reformation, Londen: Fontana, ISBN 0-00-686115-6 .
  • Elton, G. R. (1962), England Under the Tudors, Londen: Methuen, OCLC 154186398 .
  • Elton, G. R. (1977), Reform and Reformation, Londen: Edward Arnold, ISBN 0-7131-5953-7 .
  • Erickson, Carolly (1978), Bloody Mary, New York: Doubleday, ISBN 0-385-11663-2 .
  • Foister, Susan (2006), Holbein in England, Londen: Tate Publishing, ISBN 1-85437-645-4 .
  • Guy, John (1988), Tudor England, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-285213-2 .
  • Haigh, Christopher (1993), English Reformations: Religion, Politics and Society Under the Tudors, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-822162-3 .
  • Hearn, Karen (1995), Dynasties: Painting in Tudor and Jacobean England 1530–1630, New York: Rizzoli, ISBN 0-8478-1940-X .
  • Hoak, Dale (1980), "Rehabilitating the Duke of Northumberland: Politics and Political Control, 1549–1553", in Loach, Jennifer; Tittler, Robert, The Mid-Tudor Polity c. 1540–1560, London: Macmillan, pp. 29–51, ISBN 0-333-24528-8 .
  • Jordan, W. K. (1970), Edward VI: The Threshold of Power. The Dominance of the Duke of Northumberland, Londen: George Allen & Unwin, ISBN 0-04-942083-6 .
  • Jordan, W. K. (1968), Edward VI: The Young King. The Protectorship of the Duke of Somerset, Londen: George Allen & Unwin, OCLC 40403 .
  • Loach, Jennifer (1999), Bernard, George; Williams, Penry, eds., Edward VI, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 0-300-07992-3 .
  • Loades, David (2004), Intrigue and Treason: The Tudor Court, 1547–1558, Londen: Pearson Longman, ISBN 0-582-77226-5 .
  • Lydon, James (1998), The Making of Ireland: A History, Londen: Routledge, ISBN 978-0-415-01347-5 .
  • MacCulloch, Diarmaid (2002), The Boy King: Edward VI and the Protestant Reformation, Berkeley: University of California Press, ISBN 0-520-23402-2 .
  • MacCulloch, Diarmaid (1996), Thomas Cranmer, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 0-300-07448-4 .
  • Mackie, J. D. (1952), The Earlier Tudors, 1485–1558, Oxford: Clarendon Press, OCLC 186603282 .
  • Rowlands, John (1985), Holbein: The Paintings of Hans Holbein the Younger, Boston: David R. Godine, ISBN 0-87923-578-0 .
  • Scarisbrick, J. J. (1971), Henry VIII, Londen: Penguin, ISBN 0-14-021318-X .
  • Skidmore, Chris (2007), Edward VI: The Lost King of England, Londen: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 978-0-297-84649-9 .
  • Somerset, Anne (1997), Elizabeth I, Londen: Phoenix, ISBN 1-84212-624-5 .
  • Starkey, David (2004), Six Wives: The Queens of Henry VIII, Londen: Vintage, ISBN 0-09-943724-4 .
  • Starkey, David (2002), The Reign of Henry VIII, Londen: Vintage, ISBN 0-09-944510-7 .
  • Strong, Roy (1969), Tudor and Jacobean Portraits, Londen: HMSO, OCLC 71370718 .
  • Tittler, Robert (1991), The Reign of Mary I, Londen: Longman, ISBN 0-582-06107-5 .
  • Wormald, Jenny (2001), Mary, Queen of Scots: Politics, Passion and a Kingdom Lost, Londen: Tauris Parke, ISBN 1-86064-588-7 .

Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_VI_van_Engeland&oldid=2206139"