Antoni Pająk

Antoni Pająk

Data i miejsce urodzenia	31 lipca 1893 Bestwina
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1965 Londyn
Premier Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie
Okres	od 10 września 1955 do 14 czerwca 1965
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Poprzednik	Hugon Hanke
Następca	Aleksander Zawisza
Delegat Ambasady RP w Ałdanie
Okres	od 1942 do 1942
Następca	H. Jarnaczek (kierownik delegatury)
Poseł na Sejm RP I i II kadencji (II RP)
Okres	od 1922 do 1930
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Odznaczenia

Grób Antoniego Pająka

Antoni Pająk^ⓘAntoni Pająk (ur. 31 lipca 1893 w Bestwinie, zm. 26 listopada 1965 w Londynie) – polski polityk, działacz PPS, premier rządu RP na uchodźstwie w latach 1955–1965.

Życiorys

Ukończył kilka klas szkoły ludowej w Bestwinie. Pracował od 1909 w fabrykach i kopalniach na Śląsku Cieszyńskim. Od 1911 należał do Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, Towarzystwa „Sokół” i do Stowarzyszenia Młodzieży Robotniczej „Siła”. W latach 1914–1917 był żołnierzem II Brygady Legionów Polskich, w 1916 działał także w Polskiej Organizacji Wojskowej w grójeckiem. W 1917 został wcielony do armii austriackiej, po czym wysłano go na front rosyjski. Został ciężko ranny i zbiegł ze szpitala do Krakowa. Uczęszczał tam do Państwowej Szkoły Przemysłowej. W 1918 uczestniczył w rozbrajaniu wojsk austriackich. W styczniu 1919 został zwolniony z Wojska Polskiego jako inwalida wojenny.

W II RP od 1919 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej. W latach 1920–1937 był członkiem Rady Naczelnej tej formacji, a w okresie 1922–1930 posłem na Sejm I kadencji i II kadencji. Był członkiem Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów.

W 1920 był członkiem Komitetu Obrony Państwa w Białej Krakowskiej. Przez wiele lat zasiadał w radzie tego miasta jako ławnik, a w latach 1927–1928 pełnił funkcję komisarza rządowego w tym mieście. Zasiadał też w zarządzie lokalnej Kasy Chorych (1923–1931, od 1928 jako prezes) i Spółdzielni Robotniczej. Działał w Związku Inwalidów Wojennych, którego był prezesem i wiceprezesem. Redagował ukazujący się do 1931 tygodnik „Wyzwolenie Społeczne”. W latach 1923–1930 przewodniczył zarządowi okręgowemu TUR w Białej. Od 1931 był przewodniczącym Zarządu Okręgowego Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego. Był również redaktorem bielskich i krakowskich organów prasowych PPS („Naprzód” i „Robotnik”).

We wrześniu 1939 przeprowadził się wraz rodziną do Skałatu, pracował tam w hurtowniach monopolowych. W czerwcu 1940 został zesłany na Syberię. W 1942 pełnił funkcję delegata ambasady RP w Ałdanie w Jakucji. Został aresztowany i wydalony z ZSRR w lipcu 1942. Od września 1943 do lipca 1945 był delegatem Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Rządu RP na uchodźstwie przy Armii Polskiej na Wschodzie. W marcu 1946 założył i redagował miesięcznik „Wolność”, który był pierwszym pismem PPS na Bliskim Wschodzie, a także w latach 1946–1948 redagował dziennik „Gazeta Polska”.

Od 1948 przebywał wraz z rodziną na emigracji w Wielkiej Brytanii. W 1950 powołał wraz z grupą prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego Związek Socjalistów Polskich, został sekretarzem jego komitetu organizacyjnego. Był współzałożycielem polskich pism w Londynie: „Tygodnika”, „Gazety Powszechnej”, „Głosu Powszechnego” i „Rzeczpospolitej Polskiej”. W rządzie Stanisława Mackiewicza pełnił urząd ministra skarbu, a także kierownika Ministerstwa dla Spraw Obywateli Polskich na Obczyźnie. Następnie w rządzie Hugona Hankego ponownie był ministrem skarbu. W latach 1955–1965 pełnił urząd Prezesa Rady Ministrów rządu RP na uchodźstwie. Kierował w tym okresie trzema rządami (zmieniane były w 1957 i 1963). W dwóch pierwszych swoich rządach pełnił też urząd ministra skarbu, w drugim (od 1957 do 1959) kierownika Ministerstwa Zagadnień Polskiej Emigracji Politycznej, a w trzecim ministra informacji i dokumentacji. W okresie 1954–1965 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Zmarł na serce 5 miesięcy po złożeniu urzędu premiera. Spoczywa w rodzinnym grobowcu (1G, KK) na cmentarzu South Ealing w Londynie wraz z pierwszą żoną Marią i synem Bolesławem.

Odznaczenia

• Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1965, za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej w długoletniej i ofiarnej służbie)
• Krzyż Niepodległości (1937)
• Krzyż Walecznych (1922)
• Złoty Krzyż Zasługi (1935)
• Krzyż Legionów (1926)

Życie prywatne

Syn Jana i Anny z domu Śmiłowskiej. W 1919 poślubił Marię z domu Gunia (1887–1959), działaczkę PPS, z którą miał dwójkę dzieci – Bolesława (1924–1994) i Czesławę (z męża Picheta). W 1963 ożenił się po raz drugi – z Jadwigą (która od 1973 była członkinią RN Związku Socjalistów Polskich na Obczyźnie).

Zobacz też

• Pierwszy rząd Antoniego Pająka
• Drugi rząd Antoniego Pająka
• Trzeci rząd Antoniego Pająka

Bibliografia

• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej