Aleksander Zawisza

Aleksander Zawisza
	; fot. Witold Pikiel, 1925-1939
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1896 ; Poniewież
Data i miejsce śmierci	28 marca 1977 ; Londyn
	Minister spraw zagranicznych na uchodźstwie
Okres	od 8 sierpnia 1955; do 11 czerwca 1970
Poprzednik	Mieczysław Sokołowski
Następca	Jerzy Gawenda
	Premier Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie
Okres	od 25 czerwca 1965; do 9 czerwca 1970
Poprzednik	Antoni Pająk
Następca	Zygmunt Muchniewski
	Odznaczenia

Aleksander Zawisza (ur. 12 grudnia 1896 w Poniewieżu, zm. 28 marca 1977 w Londynie) – polski prawnik, polityk, premier rządu RP na obczyźnie.

Życiorys

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, a w 1916 Szkołę Artylerii w Piotrogrodzie, następnie służył w armii rosyjskiej, a od 11 listopada 1917 do lipca 1918 w I Korpusie Polskim. Po odzyskaniu niepodległości służył w wojsku polskim, w 1919 był adiutantem Ignacego Paderewskiego na Konferencji pokojowej w Paryżu. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 5 Dywizji Piechoty. Od 1922 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, od kwietnia 1935 do czerwca 1940 pełnił funkcję radcy polskiej ambasady RP w Rzymie. Od listopada 1940 do maja 1941 był chargé d’affaires ad interim przy rządzie czechosłowackim na uchodźstwie. Jesienią 1942 mianowany Konsulem Generalnym RP w Lusace (do 1 stycznia 1943), następnie pełnił tę samą funkcję w Salisbury (styczeń 1943-luty 1944) i Nairobi (kwiecień 1944-lipiec 1945).

Po II wojnie światowej pozostał na emigracji, czynnie uczestniczył w polskim życiu politycznym. Od 1953 do 1963 był ministrem spraw zagranicznych rządu RP na obczyźnie, w gabinetach Hugona Hankego i Antoniego Pająka. 21 sierpnia 1959 został przez Augusta Zaleskiego wyznaczony następcą Prezydenta RP zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej^[1] (wskazanie cofnięto w 1971). Od czerwca 1965 do czerwca 1970 był premierem rządu RP na uchodźstwie, równocześnie kierując ministerstwem spraw zagranicznych, a od kwietnia do czerwca 1970 także ministerstwem sprawiedliwości. Od 1949 do 1970 był także członkiem Rady Narodowej RP (od 1953 pod nazwą Rada RP).

Zmarł 28 marca 1977. Pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera F II, rząd 6, miejsce 11)^[2].

Ordery i odznaczenia

Fiński Krzyż Kawalerski Orderu Białej Róży (1931)
Szwedzki Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Polarnej (1931)^[3]
Włoski Krzyż Komandorski Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (1937)^[4]
Złoty Krzyż Zasługi (1938)^[5]
Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1967)^[6]

Przypisy

↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 1, nr 5 z 3 września 1959.
↑ https://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 12, s. 201, 1931.
↑ Zezwolenia na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 82, 1937.
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 17, 1938.
↑ 1 stycznia 1967 „za wybitne zasługi położone dla Rzeczypospolitej” Dz.U.R.P. z 1967 r. Nr 1. s. 4.

Bibliografia

Słownik Biograficzny Polskiej Służby Zagranicznej 1918–1945. Tom IV, Wyd. Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Warszawa 2007

[1] Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 1, nr 5 z 3 września 1959.

[2] ttps://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze

[msz12-3] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 12, s. 201, 1931.

[4] Zezwolenia na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 82, 1937.

[5] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 17, 1938.

[6] 1 stycznia 1967 „za wybitne zasługi położone dla Rzeczypospolitej” Dz.U.R.P. z 1967 r. Nr 1. s. 4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

W dniu zaprzysiężenia	Antoni Pająk Aleksander Zawisza Jerzy Ścibor Antoni Brochwicz-Lewiński Tadeusz Bugayski Kazimierz Sawicki Stanisław Dołęga-Modrzewski
Późniejsi członkowie rządu	Stanisława Paleolog

W dniu zaprzysiężenia	Antoni Pająk Aleksander Zawisza Stanisław Pomianowski Antoni Brochwicz-Lewiński Stanisław Lubodziecki Stanisław Dołęga-Modrzewski Xawery Glinka
Późniejsi członkowie rządu	Michał Tokarzewski-Karaszewicz Zygmunt Muchniewski Józef Kapica Jerzy Gawenda Tadeusz Machalski

W dniu zaprzysiężenia	Aleksander Zawisza Stefan Jacek Dembiński Andrzej Cichowski Stanisław Lubodziecki Jerzy Ścibor Zygmunt Muchniewski Kazimierz Klochowicz Bohdan Wendorff
Późniejsi członkowie rządu	Stefan Eichler Jan Lachowicz Augustyn Gruszka Jerzy Gawenda Juliusz Nowina-Sokolnicki Stefan Gałyński