Jump to content

पीठ

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
मैदा

धान्य जात्यात दळून त्याची जी बारीक बारीक पुड होते, त्याला पीठ असे म्हणतात. पीठापासून पाव व इतर खाद्यप्रकार बनवले जातात. कच्चे धान्य, मुळे, कडधान्य, किंवा बिया दळून तयार केली जाणारी पावडर म्हणजे पीठ. पीठाचा वेगवेगळे अन्न तयार करण्यासाठी वापर केला जातो. तृणधान्याचे पीठ, विशेषतः गव्हाचे पीठ, हा ब्रेड मधील मुख्य घटक आहे, जो काही संस्कृतीमध्ये मुख्य अन्न आहे. पुरातन काळापासून मेसोअमेरिकन पाककृतीमध्ये मक्याचे पीठ महत्त्वाचे राहीले आहे आणि अमेरिकेमध्ये ते मुख्य अन्न आहे. मध्य आणि उत्तर युरोप मध्ये राईचे पीठ हा ब्रेडमधील मुख्य घटक आहे.

तृणधान्याच्या पीठामध्ये अंकुरपोष, बीजांकूर, आणि कोंडा (पूर्ण-धान्याचे पीठ) हे सर्व एकत्रित किंवा अंकुरपोष एकटा (परिष्कृत पीठ) समाविष्ट असतात. जेवण त्यामध्ये थोडेसे जाडसर आकाराचे कण असल्याने पीठापेक्षा थोडे वेगळे असते (डिग्री ऑफ कमिनेशन) किंवा पीठासारखेच असते; शब्द दोन्ही प्रकारे वापरला आहे. उदाहरणार्थ, कॉर्नमील हा शब्द अनेकदा खरबडीत पोत दर्शवतो तर मक्याचे पीठ बारीक पावडर दर्शवतो, तरी तेथे विभागण्यासाठी कोणतिही कोडिंग रेषा नाही.

उत्पादन

[संपादन]

पीठाच्या गिरण्यांची प्रक्रिया दगड किंवा स्टील चाकांमध्ये धान्य दळून केली जाते. [] आजकाल, "स्टोन-ग्राऊंड" म्हणजे सामान्यपणे गिरणीमध्ये धान्य तळाला असते ज्यामध्ये फिरणारे दगडाचे चाक स्थीर दगडाच्या चाकावर त्यामध्ये असलेल्या धान्यासह उभे किंवा आडवे फिरते.

रचना

[संपादन]

पीठामध्ये पीष्टाचे (स्टार्च) जास्त प्रमाण असते, जो जटिल कर्बोदकांचा उपसंच आहे ज्याला पॉलिसॅकेराइड्स सुद्धा म्हणतात. स्वयंपाकामध्ये मैदा (उत्तर अमेरिकेत प्लेन म्हणून ओळखले जाते), सेल्फ-राइजिंग पीठ, आणि ब्लीच पीठासह केकचे पीठ यासर्वप्रकारची पीठे वापरली जातात. पीठात प्रथिनांचे प्रमाण जेवढे जास्त तेवढेच ते पीठ कडक आणि बळकट असते, आणि त्यापासून जास्त कुरकुरीत आणि नरम ब्रेड बनतात. पीठात प्रथिनांचे प्रमाण जेवढे कमी तेवढे पीठ मुलायम, जे केक, कुकीज आणि पाय क्रस्ट साठी चांगले असते.[]

पीठांचे प्रकार

[संपादन]

कॉर्न (मका) पीठ दक्षिण आणि नैरुत्य यू.एस., मेक्सिको, मध्य अमेरिका आणि भारत आणि पाकिस्तानच्या पंजाब प्रदेशात लोकप्रिय आहे, जिथे त्याला मकाई अता म्हणतात. खडबडीत संपूर्ण धान्य कॉर्न पीठ सहसा कॉर्नमेल असे म्हणतात. फूड-ग्रेड चुन्यासह बारीक ग्राउंड कॉर्न पीठ मसा हरीना असे म्हणतात (मसा पहा) आणि मेक्सिकन पाककलामध्ये टॉर्टिला आणि तमाल बनवण्यासाठी वापरला जातो. कॉर्न पिठात कॉर्न स्टार्च कधीही गोंधळ होऊ नये, ज्याला ब्रिटिश इंग्रजीत "कॉर्नफ्लोर" म्हणून ओळखले जाते.

संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ एबेन नॉर्टन हॉर्सफोर्ड (१८७५). "व्हिएन्ना ब्रेड वर अहवाल द्या". वॉशिंग्टन.
  2. ^ "स्वत: ची वाढणारी मजला वि. सर्व हेतू पीठ: फरक जाणून घ्या". सहजता (इंग्रजी भाषेत).