Прејди на содржината

Џ. Р. Р. Толкин

Уреди врски
Ова е избрана статија. Стиснете тука за повеќе информации.
Од Википедија — слободната енциклопедија
Џ. Р. Р. Толкин
J. R. R. Tolkien
Толкин во 1940-тите
Роден/аЏон Роналд Руел Толкин
3 јануари 1892(1892-01-03)
Блумфонтејн, Слободна држава Орање (денес ЈАР)
Починат/а2 септември 1973(1973-09-02) (возр. 81)
Борнмут, Англија, ОК
Занимањеавтор, академик, филолог, поет
НационалностБританец
Апсолвент наКолеџ Ексетер
Жанрфантастика, епска фантастика, превод, книжевна критика
Значајни дела
Сопруг/аЕдит Брат (в. 1916; смрт 1971)
Деца
  • Џон Френсис Толкин (1917 — 2003)
  • Мајкл Хилари Толкин (1920 — 1984)
  • Кристофер Џон Толкин (р. 1924)
  • Присилија Ен Толкин (р. 1929)

Џон Роналд Руел Толкин (англиски: John Ronald Reuel Tolkien; 3 јануари 1892 — 2 септември 1973) — англиски писател, филолог, поет, универзитетски професор и книжевен критичар. Толкин е познат во светската книжевна јавност по неговите епски дела „Хобитот“, „Господарот на прстените“ и „Силмарилион“.

Толкин предавал староанглиски јазик на колеџот Сент Џон во Оксфорд и на колеџот Пембрук во Оксфорд од 1925 до 1945 година. Тој исто така предавал англиски јазик и книжевност на колеџот Мертон во Оксфорд од 1945 до 1959 година.[1] Толкин своевремено бил близок пријател со К. С. Луис, со кој заедно членувале во книжевното друштво познато како Инклингс. На 28 март 1972 година Толкин бил одликуван со Редот на Британската Империја од страна на кралицата Елизабета II.

По смртта на Толкин, неговиот син Кристофер Толкин објавил серијал дела кои се всушност необјавени ракописи на самиот Толкин, меѓу кои и познатото дело „Силмарилион“. Овие, заедно со „Хобитот“ и „Господарот на прстените“, создаваат поврзано тело на раскази, поеми, измислени историски настани, измислени јазици и книжевни критики и есеи за измислениот свет наречен „Арда“ и „Средна земја“[lower-alpha 1]. Помеѓу 1951 и 1955, Толкин го вовел поимот „Толкинов легендариум“, сеопфатен поим за најголемиот дел од овие дела.[2]

Иако голем број писатели објавиле дека од сферата на фантастиката пред времето на Толкин,[3] големиот успех на „Хобитот“ и „Господарот на прстените“ довеле до широко распространување и популарност на епската фантастика како жанр. Така, ова довело до општото јавно мислење и поистоветување на Толкин како „татко на современата книжевна фантастика“[4][5]— или поточно епската фантастика.[6] Во 2008 година, весникот „The Times“ го рангирал Толкин на шестото место на списокот на „50 најголеми британски автори од 1945 година“.[7] Од друга страна пак, „Форбс“ го рангирал на 5. место од најпрофитабилни „починати познати личности“ во 2009.[8]

Животопис

[уреди | уреди извор]

Потекло

[уреди | уреди извор]
Божиќна картичка со слика во боја од Толкинови во Блумфонтејн. Честитката е испратена до семејство во Бирмингем, Англија во 1892.

Предците на таткото на Толкин се по потекло од средната англиска класа, занаетчии, кои произведувале и продавале часовници, рачни часовници и пијана во Лондон и Бирмингем. Семејството емигрирало од Германија во 18 век.[9] Според семејната традиција, Толкинови пристигнале во Англија во 1756 година, како бегалци по инвазијата на Изборното Кнежевство Саксонија за време на Седумгодишната војна.[10] Неколку семејства со презиме „Толкин“ живеат во северозападна Германија, воглавно во Долна Саксонија и Хамбург.[11][12]

Толкин верувал дека неговото презиме потекнува од германскиот збор tollkühn, што значи „избезумен“.[13] Како и да е, потеклото на името не е потврдено.[14] Германски писател претпоставил дека ова презиме потекнува од германското село Толкинен во близина на Растенбург, а денес тоа село се наоѓа во Полска и се вика Толкини. Името на селото потекнува од старопрускиот јазик.[15][16]

Детство

[уреди | уреди извор]
Куќата во Оксфорд каде живеел Толкин.

Џон Роналд Руел Толкин е роден на 3 јануари 1892 година во Блумфонтејн во Слободната држава Орање, денес покраина Фри Стејт во Јужноафриканската Република. Таткото на Толкин бил Артур Руел Толкин (1857–1896), англиски банкарски управител, а неговата мајка била Мабел Сафилд Толкин (1870–1904). Тие ја напуштиле Англија кога Артур бил унапреден како управител на канцеларијата на Британската банка во Блумфонтејн. Толкин имал еден помлад брат, Хилари Артур Руел Толкин, кој е роден на 17 февруари 1894 година.[17]

Како дете, Толкин бил каснат од голем пајак, една врста тарантула, во неговата градина, настан за кој многумина веруваат дека влијаел врз неговите раскази, иако тој признал дека не се сеќава на таквиот настан и немал некоја омраза кон пајаците. За време на еден друг настан, млад семеен слуга, за кој Толкин сметал дека е убаво дете, го зел бебето и го однел да посетат африкански трла, наречени крал, и го вратил детето следното утро.[18]

Кога имал три години, тој заминал за Англија со неговата мајка и брат. Ова патување биле планирано како подолг престој меѓу поширокото семејство. Неговиот татко починал од ревматска треска пред да одат на патувањето.[19] Овој немил настан го оставило семејството без приходи, па така мајката на Толкин со децата се преселила кај нејзините родители во Кингс Хит,[20] Бирмингем. Многу набрзо, во 1896, тие се преселиле во Сархол (денес Хол Грин), тогашно село во Вустершир, а денес предградие на Бирмингем.[21] Тој обожувал да ја истражува околината, особено воденицата во Сархол и мочуриштето во Морсли, како и ридовите Клент, Лики и Малверн. Овие места подоцна инспирирале сцени од неговите романи, заедно со околните населени места, како што се Бромсгроув, Алкестер и Алвчрч.[22]

Мабел Толкин ги учела своите деца дома. Роналд, како што бил познат во семејството, бил добар ученик.[23] Таа го учела ботаника и така кај него се родила желбата да биде опколен со растенија. Младиот Толкин сакал да црта пејзажи и дрвја, но неговите омилени часови биле јазиците. Неговата мајка го учела основен латински уште од мали нозе.[24]

Толкин можел да чита на четиригодишна возраст, а течно да пишува многу набрзо. Неговата мајка му дозволила да чита голем број книги. Тој не ги сакал „Островот на богатството“ и „Пен Пајпер“ и сметал дека „Алиса во земјата на чудата“ била „забавна но вознемирувачка“. Тој сакал приказни за американските староседелци и делата на Џорџ Мекдоланд.[25] Дополнително на тоа, „Книгите со сказни“ на Ендру Ланг биле особено важни за него и нивното влијание врз неговите подоцнежни дела е очигледно.[26]

Мабел Толкин била примена во Римокатоличката црква во 1900 година, иако имало силни негодувања од нејзиното баптистичо семејство,[27] и со тоа престанале да ја финансираат. Во 1904 година, кога Толкин имал 12 години, неговата мајка починала поради акутен дијабетес во Реднал. Таа имала околу 34 години кога починала. Девет години по нејзината смрт, Толкин напишал „мојата мила мајка беше навистина маченик, и не на секој Бог му дарува полесен пат до неговите дарови, како што е со Хилари и со мене, давајќи ни мајка која се уби од работа и проблеми за да нѐ обезбеди да ја зачуваме вербата“.[27]

Пред нејзината смрт, Мабел го потпишала старателството врз нејзините синови на еден близок пријател, кој прифатил да ги израсне децата како добри католици. Во писмо до неговиот син Мајкл од 1965 година, Толкин се потсетил на влијанието на овој човек кој пак Толкин секогаш го именувал како „татко Франсис“, и објаснил за добрината и вербата која Франсис ја влеал кај Толкин.[28]

По смртта на неговата мајка, Толкин пораснал во околината на Еџбастон во Бирмингем и учел во училиштето Кинг Едвард, а подоцна во Сент Филип. Во 1903 година, тој се стекнал со стипендија и се вратил во училиштето Кинг Едвард. Додека бил ученик таму, тој бил еден од кадетите на училиштето кои помогнале да се означи рутата за парадата за коронацијата на кралот Џорџ V.[29]

Младост

[уреди | уреди извор]
Училиштето Кинг Едвард, каде Толкин се образувал.

Првиот контакт или обид за вештачки јазик бил за време на неговите тинејџерски години кога заедно со неговите братучеди Мери и Марџори создале „животински јазик“. Во тоа време Толкин изучувал латински и старосаксонски. Нивниот интерес кон „животинскиот“ набрзо исчезнал, но Толкин и Мери создале нов посложен вештачки јазик т.н. невбош. Следниот вештачки јазик кој бил започнат од Толкин бил „нефаријански“ и овој е лично негова творба.[30][31]

Во периодот околу 1909 година Толкин научил есперанто. На 10 јуни 1909 година тој ја напишал „Книгата на Фоксрук“, тетратка од шеснаесет страници, каде се појавуваат „најраните примери за измислена азбука“.[32] Мали пасуси во книгата се напишани на есперанто.[33]

Во 1911 година Толкин заминал на летен одмор во Швајцарија. Ова патување убаво го опишува во едно писмо од 1968 година,[29] забележувајќи дека патувањата на Билбо Бегинс преку Маглените Планини е директно засновано на патувањето на Толкин со група пријатели од Интерлакен до Лаутербрунен.[34]

Истата таа година Толкин започнал школување на колеџот Ексетер во Оксфорд. Првично студирал класика, но го сменил неговиот предмет во 1913 година во англиски јазик и книжевност. Тој завршил во 1915 година со одлични резултати.[35]

Брак

[уреди | уреди извор]
Куќата во Лидс каде живеел Толкин.

Толкин ја запознал неговата идна сопруга на негова 16-годишна возраст. Едит Мери Брет била постара три години. Тие се запознале кога Толкин и неговиот брат Хилари се преселиле во соседството на Едит. Кога Толкин наполнил 21 година, тој и напишал на Едит дека отсекогаш ја сакал и ја побарал за сопруга. Сепак, во тој момент Едит му изјавила на Толкин дека веќе таа прифатила да се омажи за одреден Џорџ Филд, брат не еден нејзин соученик. Едит, истовремено, изјавила дека таа прифатила бидејќи мислела дека е шанса „која е понудена на маса“ бидејќи претходно се двоумела дали Толкин воопшто ја сака.

На 8 јануари 1913 година, Толкин патувал со воз до Челтенхем и на платформата ја сретнал Едит. Двајцата се шетале низ околината и на крај на денот Едит ја донела својата последна одлука и се одлучила да се мажи за Толкин. Многу набрзо ја одбила понудата на Филд .[36] По прифаќањето за брак со Толкин, Едит објавила дека го напушта Баптизмот и се посветува на католицизмот, најмногу поради инсистирањето на Толкин. Ова го растревожило целото нејзино семејство.[37]

Едит и Џон официјално се свршиле во јануари 1913 година во Бирмингем и се венчале во римокатоличката црква Сент Мери во Ворик на 22 март 1916 година.[38]

Воен период

[уреди | уреди извор]

Прва светска војна

[уреди | уреди извор]
Борци на 1. баталјон на Ланкаширското мускетарство.

Во август 1914 година, Обединетото Кралство влегло во Првата светска војна. Првично тој не сакал и не избрал да волонтира во Британската армија, што било шок за неговото семејство. За ова во едно свое писмо испратено до Мајкл, Толкин напишал дека „во тоа време момци се приклучуваа, или беа примани јавно. Тоа е лошо место за младо момче кое има преголема фантазија и мала физичка храброст“.[39]

Сепак Толкин „не го издржал јавниот притисок“[39] и се приклучил на програмата, кога бил на списокот на волонтери но не се приклучил додека не го стекнал степенот. По завршувањето на студиите во 1915 година, тој бил назначен како привремен втор поручник во Ланкаширското мускетарство на 15 јули 1915 година.[40]The London Gazette. 16 July 1915. p. 6968.</ref> Тој се обучувал со 13 баталјон цели 11 месеци.[41] По нивната свадба, Толкин и сопругата се преселиле во куќа во близина на кампот. На 2 јуни 1916 година, Толкин примил телеграма со која тој се повикува да дојде во Фолкстон и да се префрли на должност во Франција. Тој со тешко срце ја прифатил оваа покана.[42]

На 5 јуни 1916 година, Толкин заедно со останатите волонтери и борци се качиле на брод и се упатиле кон Кале, Франција. Како и останатите војници кои доаѓале за првпат, Толкин бил испратен до базата во Етапл на Британските истражувачки сили. На 7 јуни му било известено дека бил назначен како сигнален службеник на 11 баталјон на Ланкаширското мускетарство. Баталјонот бил дел од 74. бригада на 25. дивизија на Британската армија.

Додека чекал да биде одведен до единицата, Толкин, од досада, ја напишал поемата „Осамениот остров“. Поемата била вдахновена од неговите чувства додека патувал до Кале. Покрај тоа, тој создал мал систем на точки, кои означувале негови местоположби и така Едит можела да увиди каде тој се наоѓал. Писмата биле проверувани од армиските челници и поради тоа овие детали биле тајни.[43] На 27 јуни 1916 година го напуштил Етапл и се приклучил на баталјонот во Рибемпре во близина на Амјен[44]

Толкин учествувал во Битката кај Сом во јули 1916 година. Овие дејства во кои учествувал Толкин биле многу стресни за неговата жена. На 27 октомври 1916 година, Толкин заедно со неговиот баталјон учествувале во Битката за заземање на ровот Реџина. Тогаш тој се разболел од треска и на 8 ноември 1916 година бил испратен во Англија.[45] Голем број од неговите школски другари починале во војната, меѓу кои Роб Гилсон - школски другар. Неговиот баталјон скоро и да бил сосема уништен за време на битките.

По враќањето во Англија, Толкин бил ослабен и до завршувањето на војната тој го поминал времето низ болници и гарнизони, и тој бил медицински неспособен за воена служба.[46][47]

Додека Толкин се закрепнувал во Литл Хејвуд, Стафордшир, тој започнал да работи врз неговите дела „Книга на изгубените приказни“, започнувајќи со „Падот на Гондолин“. „Изгубените приказни“ е обид на Толкин да создаде митологија за Англија, проект кој го напуштил без да го заврши.[48] Во 1917 и 1918 година полека почнал да закрепнува и имал доволно сила да отслужи во домашните кампови. Токму во овој период Едит го родила нивниот прв син, Џон Франсис Руел Толкин.

На 6 јануари 1918 година Толкин бил унапреден како привремен поручник.[49]

Меѓувоен период

[уреди | уреди извор]

Толкин бил демобилизиран и ја напуштил армијата на 3 ноември 1920 година и го зачувал чинот поручник.[49]

Неговата прва граѓанска работа по војната бил Оксфордкиот англиски речник, каде работел воглавно врз историјата и етимологијата на германските зборови кои започнуваат на буквата „w“.[50] Во 1920 година тој почнал да работи во Универзитетот во Лидс и тогаш станал најмладиот универзитетски професор во таа институција.[51] Додека работел во Лидс, тој го создал „Зборовниот фонд на средноанглискиот“. Во меѓувреме додека бил во Лидс тој го превел „Сер Гавејн и зелениот витез“ заедно со Е. В. Гордон. Тој исто така ги превел „Сер Гавејн“, „Бисер“ и Сер Орфео“. Во 1925 година, тој се вратил во Оксфорд како професор по англосаксонски.

Интересно е да се наведе дека во 1919 година работел и како приватен тутор (наставник) на поголем број дипломци, најмногу поради фактот што женските колеџи во тоа време имале голема потреба од добри наставници.[52]

Додека работел во Оксфорд, во Колеџот Пемброук, тој го напишал делото „Хобитот“, и првите два дела на „Господарот на прстените“. Во 1932 издал и филолошки есеј именуван како „Ноденс“.

Во 1920-тите години, Толкин започнал со превод на современ англиски на староанглиското дело „Беовулф“. Тој го завршил преводот во 1926 година и никогаш не го објавил. Преводот бил уреден и објавен во 2014 година од неговиот син Кристофер Толкин, после 40 години од смртта на Толкин или после 90 години од самиот превод.[53]

Втора светска војна

[уреди | уреди извор]

За време на Втората светска војна, Толкин бил назначен како криптоаналитичар или „откривач на кодови“.[54][55] Во јануари 1939 година тој бил запрашан дали би бил подготвен да работи во криптографското одделение на Министерството за надворешни работи на Обединетото Кралство во случај на национална итна состојба.[54][55] Тој се согласил со ова официјално барање и започнал со работа на 27 март и зел учество во припремен курс (обука) организиран од страна на британската влада.[54][55]

Во 1945 година Толкин се преселил во Колеџот Мертон во Оксфорд и предавал англиски јазик и книжевност.[56] Тој работел на ова работно место сè до неговото пензионирање во 1959 година. Долги години бил и надворешен испитувач на Универзитетскиот колеџ во Даблин. Во 1954 година се стекнал со почесен степен од Националниот универзитет на Ирска.

Во 1966 година биле објавени неговите преводи на Книгата според Јона за Ерусалимската Библија.[57]

Пензионирање

[уреди | уреди извор]
Статуа на Толкин во капелата во Колеџот Ексетер, Оксфорд.

За време на неговиот пензионерски живот, од 1959 година па сѐ до неговата смрт, Толкин се стекнал со зголемена јавна заинтересираност кон неговите дела и се стекнал со книжевна слава. Во 1961 година, К. С. Луис го номинирал него за Нобелова награда за книжевност.[58] Продажбата на книгите биле доста профитабилни па така зажалил што не се пензионирал порано.[24] Првично, тој пипувал ентузијастични одговори кон неговите читатели и нивните прашања, но подоцна бил незадоволен од забрзаната слава на неговите дела со контракултурното движење кое настанало во 1960-тите години.[59] Во едно писмо од 1972 година, тој напоменал дека станал култна фигура, но исто така изјавил дека „дури и носот на најскромниот идол... не може да остане нескокоткан од милиот мирис на темјанот!“[60]

Вниманието на неговите обожаватели станало толку големо што Толкин морал да го отстрани неговиот личен телефонски број од јавните именици,[61] па дури тој и Едит морале да се преселат во Борнмут, место кое тогаш било крајбрежен ресорт ценет од британската средна класа. Неговиот статус како најпродаван автор му дал лесен пристап до елитната класа во Британија, но сепак му недостигало друштвото од старото Инглингс. Сепак Едит била презадоволна од новиот статус.

Длабока старост

[уреди | уреди извор]
Гробот на Џ. Р. Р. Толкин и неговата сопруга Едит Толкин, Оксфорд.

Едит Толкин умрела на 29 ноември 1971 година, на 82 години. Според Сајмон Толкин,

„ Мојата баба умре две години пред мојот дедо и тој дојде да живее во Оксфорд. Колеџот Мертон му даде соби веднаш до Хај Стрит. Јас одев таму почесто и ќе ме одведеше на ручек во хотелот Истгејт. Тие ручеци беа прекрасни за едно 12-годишно момче кое го поминува времето со својот дедо, но понекогаш наликуваа тажно. Имаше една посета кога тој ми кажа колку многу му недостига баба. Мора да било многу чудно за него да биде сам после бракот од повеќе од 50 години..[62] “

Толкин бил одликуван од страна на кралицата Елизабета II со орден на Редот на Британската Империја во 1972 година[63] и се стекнал со инсигнијата на Редот на Бакингемската палата на 28 март 1972 година.[64] Истата година Универзитетот во Оксфорд го назначил Толкин како почесен „доктор по науки“.[35][65]

На надгробната плоча на својата жена напишал Лутиен (Lúthien). Кога Толкин умрел 21 месец подоцна, односно на 2 септември 1973 година,[66] на 81 година,[67] тој бил закопан во истиот гроб како и неговата жена, а до неговото име сакал да стои и името Берен (Beren):

Edith Mary Tolkien
Lúthien
1889–1971
John Ronald
Reuel Tolkien
Beren
1892–1973
Wolvercote Cemetery, Oxford
Едит Мери Толкин
Лутиен
1889–1971
Џон Роналд
Руел Толкин
Берен
1892–1973
Гробишта Волверкоут, Оксфорд

Имињата на надгробните плочи се од неговиот легендариум, па така значењата се следниве: Лутиен била најубавата девојка од Децата на Илуватар. Таа сакала да се откаже од својата бесмртност за да биде со својата љубов, смртникот Берен. Откако Берен бил заробен од Моргот, Лутиен одјавала да го спаси него. Откако Берен бил убиен од демонскиот волк Карбарот, Лутиен, отишла до советот на Валарите и побарала да се оживее Берен.

Семејство

[уреди | уреди извор]

Едит и Џон Толкин имале четири деца:

  • Џон Франсис Руел Толкин (17 ноември 1917 - 22 јануари 2003),
  • Мајкл Хилари Руел Толкин (22 октомври 1920 - 27 февруари 1984)
  • Кристофер Џон Руел Толкин (21 ноември 1924)
  • Присилија Мери Ен Руел Толкин (18 јуни 1929)

Толкин бил многу посветен на неговите деца. Така на пример, од деталите од семејниот живот забележано е дека секогаш им праќал илустрирани писма од Дедо Мраз кога биле мали. Секоја година додавал ликови на писмата.[68]

Погледи и ставови

[уреди | уреди извор]

Религија

[уреди | уреди извор]

Толкин бил голем верник и посветен католик. Тој влијаел, покрај неговата сопруга, врз К. С. Луис, при што Луис се приклучила кон Римокатоличката црква, а претходно бил атеист.[69]

Според неговиот внук Сајмон Толкин, Толкин во последните години од неговиот живот изразил разочарување поради литургиските реформи и промени кои настанале по Вториот ватикански совет.[62]

Политика

[уреди | уреди извор]

Толкин бил голем антикомунист и се залагал за национализмот. Тој првично го поддржувал националистичкиот водач Франциско Франко за време Шпанската граѓанска војна, особено откако слушнал дека комунистичките организации во Шпанија палеле цркви и убивале свештеници и калуѓерки.[70] Толкин исто така бил современик на Јосиф Сталин. За време на Втората светска војна Толкин го опишал Сталин како „крвожеден стар убиец“.

Толкин бил голем критичар на Сојузничките сили за употреба на тактики за тотална војна против цивили од Нацистичка Германија и Империјална Јапонија.

Исто така реагирал со бес против големата антигерманска пропаганда за време на војната.

Толкин бил шокиран од употребата на атомска бомба за нападите на Хирошима и Нагасаки.[71]

Филологија

[уреди | уреди извор]
Натписот на Прстенот, испишан со писмото на Темниот говор. Текстот гласи: Ash nazg durbatulûk, ash nazg gimbatul, Ash nazg thrakatulûk agh burzum-ishi krimpatul. или на македонски „Еден прстен да владее со нив, еден прстен да ги најде, Еден прстен да ги доведе сите и во темнината да ги врзе.“

Толкин како филолог

[уреди | уреди извор]

Академската кариера и неговото книжевно делување се неделиви од неговата љубов кон јазиците и филологијата. Тој специјализиран англиска филологија додека студирал и во 1915 година дипломирал со старонордиски јазик како специјален предмет. Тој работел за Оксфордскиот речник на англискиот јазик од 1918 година и нему му се препишуваат работите кои се изведени врз зборовите кои започнуваат на буквата „w.“.[72] Во 1920 година тој станал професор по англиски јазик на Универзитетот во Лидс, каде поради него се зголемил бројот на студенти кои ја изучуваат лингвистиката. Тој предавал исто така и староанглиски (јазик, историја и дела), како и текстови од средноанглискиот период. Дополнително на тоа, предавал и текстови и творештво од готски, германски, староисландски и средновелшки јазик.[73] Тој имал и основно познавање на фински.[74]

Создадени јазици

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Јазици создадени од Џ. Р. Р. Толкин

Паралелно со неговата професионална јазична кариера, Толкин бил фасциниран и бил привлечен кон создавањето вештачки јазици и писма. Ова создавање на вештачки јазици дури и го засенил неговиот професионален живот и бил нашироко познат по создавањето вештачки свои оригинални јазици. Најразвиен вештачки јазик кој го создал се квења (или елвски) и синдарински јазик. Овие јазици се во основата на неговиот легендариум. Јазикот и граматиката според Толкин се прашање на естетика и еуфонија, па така квења првично бил создаден имајќи предвид фоноестетски елементи. Фонолошки бил заснован на латинскиот, со голем број елементи од фински, велшки, англиски и грчки.[75] Покрај овие два, во книгите има и повеќе јазици, меѓу кои јазикот на Џуџињата и Темниот говор.

Толкин сметал дека јазиците се неделив дел од митологијата. Покрај тоа, тој учествувал и во меѓународните вештачки јазици, па така, во 1930 зел учество во конгресот за есперанто.

Творештво

[уреди | уреди извор]

Од големиот број дела и раскази напишани од Толкин, Силмарилион, Хобитот и Господарот на прстените се издвојуваат. Овие дела му донеле светска слава и голем број приврзаници.

„Господарот на прстените“
Главна статија: Господарот на прстените (книга)

„Господарот на прстените“ е најважното дело во Толкиновиот Легендариум, но и едно од најпознатите дела на светската литература од XX век. Своевидно продолжение на неговото претходно дело Хобитот, Господарот на прстените претставува раскажана сага во која се забележани настаните и пресвртите во еден свет, во еден, за него, мрачен период. Пишувана долга низа години (1937-1949), а конципирана веројатно и многу порано, оваа книга е издадена во три тома во периодот 1954-1955.

„Хобитот“
Главна статија: Хобитот

„Хобитот, или Таму и пак назад“, подобро познат по насловот „Хобитот“ е фантастична новела и детска книга. Книгата била издаден на 21 септември 1937 година и притоа добила позитивни критики. Весникот New York Herald Tribune ја прогласил за најдобра детска новела. Книгата останува популарна и модел за класика во детската литература.

„Силмарилион“
Главна статија: Силмарилион

„Силмарилион“ е збирка дела што по смртта ја приредил и објавил неговиот син Кристофер Толкин во 1977 година, со помош на Гај Гавриел Кеј[76], кој е познат како писател на фантастична проза. „Силмарилион“, преку појаснувања и доближувања на дејствијата и ликовите од другите дела на Толкин, ја појаснува идејата за обемна, но поради смртта на авторот недовршена приказна за дејствијата на универзумот кој се погрижил за постанокот на Средната Земја. Таа посебна, фантастична земја е всушност дом на приказните за чудесните битија: хобити, џуџиња (каради), виленици, волшебници, за првите луѓе, но и за зли битија кои посакуваат да ја преземат власта и да ја уништат секоја убавина во тој свет, во настани опишани во романите „Хобит“ и „Господарот на прстените“.[77]

Фикција

[уреди | уреди извор]

Поезија

[уреди | уреди извор]
  • „Битката на Источното Поле“ (The Battle of the Eastern Field), 1911
  • „Од многуврбниот раб на исконската Темза (From the many-willow'd margin of the immemorial Thames), 1913
  • „Патувањето на Еарендел, Приквечерната ѕвезда (The Voyage of Eärendel the Evening Star), 1914
  • „Наредбата на трубадурот“ (The Bidding of the Minstrel), 1914
  • „Тинфангов трепет“ (Tinfang Warble), 1914
  • „Гоблинови стапала“ (Goblin Feet), 1915
  • „Ти и јас/ и колибата на изгубената игра“ (You and Me / and the Cottage of Lost Play), 1915
  • „Кор“ (Kôr), 1915
  • „Кортирион помеѓу Дрвјата“ (Kortirion among the Trees), 1915
  • „Преку старите ридови и многу далеку“ (Over Old Hills and Far Away), 1915
  • „Песна за Арјадор“ (A Song of Aryador), 1915
  • „Бреговите на Елфланд“ (The Shores of Elfland), 1915
  • „Хабанан под ѕвездите“ (Habbanan beneath the Stars), 1916
  • „Ожалостен град“ (The Sorrowful City), 1916
  • „Песна на Ериол“ (The Song of Eriol), 1917
  • „Роговите на Улмо“ (The Horns of Ulmo), 1917
  • „Среќни морепловци“ (The Happy Mariners), објавена во 1920, создадена во 1915
  • „Децата на Хурин“ (The Children of Húrin), започната во 1920, завршена во 1925
  • „Тагувањето на Клерк“ (The Clerke's Compleinte), 1922
  • „Иумона Голд Галдре Бевунден (Iúmonna Gold Galdre Bewunden), 1923
  • „Еадиган Саелидан“ (The Eadigan Saelidan) 1923
  • „Зошто Човекот од Месечината дојде прерано“ (Why the Man in the Moon Came Down Too Soon), 1923
  • „Енигмата Саксоник“ (Enigmata Saxonic - a Nuper Inventa Duo), 1923
  • „Мачката и виолината: приспивна песна отсторена и нејзината скандалозна тајна откриена“ (The Cat and the Fiddle: A Nursery-Rhyme Undone and its Scandalous Secret Unlocked), 1923
  • „Вечер во Тавробел“ (An Evening in Tavrobel), 1924
  • „Осамениот остров“ (The Lonely Isle), 1924
  • „Принцезата Ну“ (The Princess Ni), 1924
  • „Светлото како лист на липа“ (Light as Leaf on Lindentree), 1925
  • „Бегањето на Нолдоли од Валинор“ (The Flight of the Noldoli from Valinor), 1925
  • „Баладата на Лејтијан“ (The Lay of Leithian ), 1925–1931
  • „Баладата на Еарендел“ (The Lay of Eärendel), 1920-тите
  • „Безимена земја“ (The Nameless Land), 1926
  • „Авантурите на неприродната историја и средновековни прашања, да се биде Чудак од Фисиологус (Adventures in Unnatural History and Mediaeval Metres, being the Freaks of Fisiologus), 1927:
  • „Фаститокалон“ (Fastitocalon)
  • „Иумбо“ (Iumbo)
  • „Митопеја“ (Mythopoeia), околу 1931
  • „Напредок во Бубл Таун“ (Progress in Bimble Town), 1931
  • „Талкање“ (Errantry), 1933
  • „Фириел“ (Firiel), 1934
  • „Луни“ (Looney) 1934
  • „Песни за Филолозите“ (Songs for the Philologists), 1936
  • „Посетата на змејот“ (The Dragon's Visit), 1937
  • „Тропање на врата (Knocking at the Door), 1937
  • „Имрам“ (Imram), 1946
  • Елвски преводи на католички молитвеници во 1950-тите
  • „Беше еднаш“ (Once upon a time), 1965
  • „Последната песна на Билбо“ (Bilbo's Last Song), 1966
  • „За В. Х. А. (For W. H. A.), 1967
  • „Кралот Шеаве“ (King Sheave), 1987
  • „Наркелион (Narqelion), 1988

Академски дела

[уреди | уреди извор]
  • 1922 „Зборовен фонд на средноанглискиот“ [78]
  • 1925 „Сер Гавејн и зелениот витез“ [79]
  • 1925 „Некои придонеси кон средноанглиската лексикографија“[80]
  • 1925 „Запрежните коњи на Ѓаволот“ [81]
  • 1929 „Правилото на анахоретот и Светата невиност“ [82]
  • 1932 „Името „Ноденс““ [83]
  • 1932–34 „Сигелвара Ленд“[84]
  • 1934 „Чосер како филолог: Приказната на Рив“ [85]
  • 1937 „Беовулф: чудовишта и критики“ [86]
  • 1939 „Чосер како филолог: Приказната на Рив“ [87]
  • 1939 „За басните“ [88]
  • 1944 „Сер Орфео“ [89]
  • 1947 „За басните“ - есеј [90]
  • 1953 „Смртта на Офермод и Беортнот“ - два есеја[91]
  • 1953 „Средноанглискиот лосенгер: скица на етимолошко и семантичко истражување“[92]
  • 1958 „Староанглискиот Аполониј Тирски“[93]
  • 1962 „Правилото на анхоритот: англискиот текст на Правилото“ [94]
  • 1963 „Англиски и велшки“, Универзитет во Кардиф [95]
  • 1964 Вовед кон „Дрво и лист“, со детали за создавањето и историјата на поемите.
  • 1966 Придонеси за „Ерусалимската Библија“ - како преведувач
  • 1966 Предговор за второто издание на „Господарот на прстените“
  • 1966 „Толкин за Толкин“ - автобиографија [96]

Аудиозаписи

[уреди | уреди извор]
  • 1967 „Поеми и песни од Средната земја“ (Poems and Songs of Middle-earth)
  • 1975 „Џ. Р. Р. Толкин ги чита и пее неговите „Хобитот“ и „Господарот на прстените“ (J. R. R. Tolkien Reads and Sings his The Hobbit & The Lord of the Rings)

Посмртни изданија

[уреди | уреди извор]

Голем број од делата на Толкин биле издадени посмртно, најмногу од неговиот син Кристофер Толкин:

  • 1975 „Водич кон имињата во „Господарот на прстените““ (Guide to the Names in The Lord of the Rings) — издадено од Џеред Лобдел [97]
  • 1975 Преводи на „Сер Гвејн и зелениот витез“, „Бисер“ и „Сер Орфео“
  • 1976 „Писмата од Дедо Мраз“ (The Father Christmas Letters)
  • 1977 „Силмарилион“ (The Silmarillion)
  • 1979 „Слики од Џ. Р. Р: Толкин“ — издадено од Џорџ Ален и Анвин
  • 1980 „Незавршени раскази за Нуменор и Средната Земја“ (Unfinished Tales of Númenor and Middle-earth)
  • 1980 „Поеми и раскази“ (Poems and Stories)
  • 1981 „Писма од Џ. Р. Р. Толкин“ (The Letters of J. R. R. Tolkien) — издадено до Кристофер Толкин и Хамфри Карпентер
  • 1981 „Стариот англиски егзодус“ (The Old English "Exodus") - издадено од Џоен Тарвил-Питер
  • 1982 „Фин и Хенгест: дел од епизода“ (Finn and Hengest: The Fragment and the Episode)
  • 1982 „Господин Блис“ (Mr. Bliss)
  • 1983 „Чудовишта и критики“ (The Monsters and the Critics) — збирка есеи
  • 1983 — 1996 „Историја на Средната Земја“ (The History of Middle-earth)
  • 1995 „Џ. Р. Р. Толкин: уметник и илустратор“ (J. R. R. Tolkien: Artist and Illustrator) — компилација на негови цртежи
  • 1998 „Роверандом“ (Roverandom)
  • 2002 „Разно од Толкин“ (A Tolkien Miscellany) — збирка на претходно објавени материјали
  • 2002 „Беовулф и критики“ (Beowulf and the Critics)
  • 2005 Целосна верзија на „Водичот за имињата во „Господарот на прстените““
  • 2007 „Децата на Хурин“ (The Children of Húrin)
  • 2007 „Историја на Хобитот“ (The History of The Hobbit)
  • 2008 „Приказни од Опасното Кралство“ (Tales from the Perilous Realm)
  • 2013 „Падот на Артур“ (The Fall of Arthur) — поема за Кралот Артур[98]
  • 2014 „Беовулф: превод и белешки“ (Beowulf: A Translation and Commentary) — издадено од К. Толкин[99]
  • 2015 „Приказната од Кулерво“ (The Story of Kullervo)[100]
  • 2016 „Таен порок“ (A Secret Vice)
  • 2016 „Баладата на Аотру и Итрун“ (The Lay of Aotrou and Itroun)
  • 2017 „Берен и Лутиен“ (Beren and Lúthien) [101]

Оставина

[уреди | уреди извор]

Ракописи

[уреди | уреди извор]

Пред неговата смрт, Толкин преговарал за продажба на ракописите, скиците и другите материјали кои биле поврзано со тогаш неговите објавени дела, меѓу кои „Хобитот“, „Господарот на прстените“ и „Фармерот Џајлс од Хем“. Тој преговарал со Одделот за специјална збирка и универзитетска архива на Универзитетот Маркет во Милвоки, Висконсин, САД.[102] По неговата смрт сите документи поврзани со Силмиларион биле дадени на Бодлијановата библиотека при Универзитетот во Оксфорд.[103]

Автограми

[уреди | уреди извор]

Интересен момент од меморабилијата на Толкин се неговите автограми. За разлика од останатите автори, писатели и поети, Толкин многу ретко ги потпишувал своите дела. Имајќи ја предвид неговата голема популарност, своерачно потпишаните писма или први изданија на негови трудови и дела достигнале голема вредност меѓу аукционерите. Поради ова неговиот автограм е многу ценет, а како резултат на тоа се појавуваат и фалсификувани копии. Така, се верува дека првото укоричено издание на „Хобитот“ со своерачен потпис на Толкин наводно било проценето на 85.000 американски долари.[104]

Спомен-плочи

[уреди | уреди извор]
Спомен плоча во Воденицата Сархол
Плоча во Бирмингем

Во Англија денес постојат седум сини спомен-плочи во чест на Толкин и местата каде престојувал или творел: една е во Оксфорд, една во Борнмут, четири во Бирмингем и една во Лидс. Една од плочите во Бирмингем е посветена на Воденицата Сархол и нејзината инспирација и влијание врз Толкин и неговите дела. Плочата во Лидс е посветена на Толкин и неговата кариера како професор. Плочата во Оксфорд е посветена на местото каде Толкин ги напишал „Хобитот“ и двата дела од „Господарот на прстените“.

адреса комеморација датум на поставување поставена од
Воденица Сархол, Хол Грин, Бирмингем "Инспириран" 1896–1900 (т.е. живеел во близина) 15 август 2002 Граѓанско здружение на Бирмингем и Општество Толкин[105]
1 Дачес Плејс, Лејдивуд, Бирмингем Живеел тука 1902–1910 непознато Граѓанско здружение на Бирмингем[106]
4 Хајфилд Роуд, Еџбастон, Бирмингем живеел тука 1910–1911 непознато Граѓанско здружение на Бирмингем и Општетсво Толкин[107]
Плаф енд Хароу, Хегли Роуд, Бирмингем престојувал тука во јуни 1916 јуни 1997 Општество Толкин[108]
2 Дарнли Роуд, Вест Парк, Лидс прво академско назначување, Лидс 1 октомври 2012 Општетсво Толкин и Граѓанска фондација Лидс
20 Нортмур Роуд, Северен Оксфорд живеел тука 1930–1947 3 декември 2002 Сини спомен-плочи Оксфордшир[109]
Хотел Мирамар, Истолен Оверклиф, Борнмут престојува тука испрекинато од 1950-тите до 1972 10 јуни 1992 од Присилија Толкин Округ Борнмут[110]

Покрај горе напоменатите плочи, постојат уште две:

  • спомен-плоча во Харогејт, каде Толкин се закрепнувал во треска во 1917.[111]
  • спомен-плоча на Сендфилд Роуд во Хедингтон, Оксфорд, каде Толкин живеел од 1953 до 1968.[112]

Белешки

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Раскази и настани кои се делумно засновани на нордиската митологија.

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Biography, pp. 111, 200, 266.
  2. ↑ Letters, nos. 131, 153, 154, 163.
  3. ↑ de Camp, L. Sprague (1976). Literary Swordsmen and Sorcerers: The Makers of Heroic Fantasy. Arkham House. ISBN 0-87054-076-9.
  4. ↑ Mitchell, Christopher. „J. R. R. Tolkien: Father of Modern Fantasy Literature“. Veritas Forum. Архивирано од изворникот на 20 June 2009. Посетено на 2 March 2009.
  5. ↑ The Oxford companion to English Literature calls him "the greatest influence within the fantasy genre. (Sixth edition, 2000, page 352. Ed. Margaret Drabble.)
  6. ↑ Clute, John; Grant, John, уред. (1999). The Encyclopedia of Fantasy. St. Martin's Press. ISBN 0-312-19869-8.
  7. ↑ „The 50 greatest British writers since 1945“. The Times. 5 January 2008. Архивирано од изворникот на 25 April 2011. Посетено на 17 April 2008.
  8. ↑ Miller, Matthew (27 October 2009). „Top-Earning Dead Celebrities“. Forbes. Архивирано од изворникот на 5 December 2012.
  9. ↑ Letters, no. 165.
  10. ↑ Biography, pages 18–19.
  11. ↑ „Absolute Verteilung des Namens 'Tolkien'“. verwandt.de (германски). MyHeritage UK Ltd. Архивирано од изворникот на 10 May 2013. Посетено на 9 January 2011.
  12. ↑ „Absolute Verteilung des Namens 'Tolkiehn'“. verwandt.de (германски). My Heritage UK Ltd. Архивирано од изворникот на 10 May 2013. Посетено на 9 January 2011.
  13. ↑ „Ash nazg gimbatul“. Der Spiegel (германски). Бр. 35/1969. 25 August 1969. Архивирано од изворникот на 27 April 2011. Professor Tolkien, der seinen Namen vom deutschen Wort 'tollkühn' ableitet,... .
  14. ↑ Geier, Fabian (2009). J. R. R. Tolkien (германски). Rowohlt Verlag. стр. 9. ISBN 978-3-49950-664-2. Text "Rowohlt Taschenbuch Verlag " ignored (help)
  15. ↑ Gerullis, Georg (1922). Die altpreußischen Ortsnamen, gesammelt und sprachlich behandelt (германски). Berlin and Leipzig: Vereinigung wissenschaftlicher Verleger. стр. 184.
  16. ↑ Mechow, Max (1994). Deutsche Familiennamen prussischer Herkunft (германски). Dieburg: Tolkemita. стр. 99.
  17. ↑ Biography, p. 14.
  18. ↑ Biography, p. 13. Both the spider incident and the visit to a kraal are covered here.
  19. ↑ Biography, p. 24.
  20. ↑ Biography, Ch I, "Bloemfontein". At 9 Ashfield Road, King's Heath.
  21. ↑ Biography, p. 27.
  22. ↑ Biography, p. 113.
  23. ↑ Biography, p. 29.
  24. ↑ 24,0 24,1 Doughan, David (2002). „JRR Tolkien Biography“. Life of Tolkien. Архивирано од изворникот на 3 March 2006. Посетено на 12 March 2006.
  25. ↑ Biography, p. 22.
  26. ↑ Biography, p. 30.
  27. ↑ 27,0 27,1 Biography, p. 31.
  28. ↑ Letters, no. 267.
  29. ↑ 29,0 29,1 Letters, no. 306.
  30. ↑ „Tolkien's Not-So-Secret Vice“. Архивирано од изворникот на 22 November 2012.
  31. ↑ „Tolkien's Languages“. Архивирано од изворникот на 24 December 2013.
  32. ↑ Bramlett, Perry C. (2002). I Am in Fact a Hobbit: An Introduction to the Life and Works of J. R. R. Tolkien. Mercer University Press. стр. 136. ISBN 0-86554-894-3. Архивирано од изворникот на 15 February 2017. See also: Book of the Foxrook Архивирано на 2 февруари 2017 г.
  33. ↑ Smith, Arden R. (2006). „Esperanto“. Во Drout, Michael D. C. (уред.). J. R. R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment. Routledge. стр. 172, and Book of the Foxrook Архивирано на 2 февруари 2017 г.; transcription on Tolkien i Esperanto Архивирано на 19 октомври 2016 г.; the text begins with "PRIVATA KODO SKAŬTA" (Private Scout Code)
  34. ↑ „1911 – J.R.R. Tolkien besichtigt das Oberwallis“. Valais Wallis Digital (германски). Посетено на 27 February 2016. Citing Letters, no. 306.
  35. ↑ 35,0 35,1 Hammond, Wayne G.; Scull, Christina (26 February 2004). The Lord of the Rings JRR Tolkien Author and Illustrator. Royal Mail Group plc (commemorative postage stamp pack).
  36. ↑ Biography, pp. 67–69.
  37. ↑ Biography, p. 73.
  38. ↑ Biography, p. 86.
  39. ↑ 39,0 39,1 Letters, No. 43.
  40. ↑ Biography, pp. 77–85.
  41. ↑ Tolkien and the Great War, p. 94.
  42. ↑ Quoted in John Garth, Tolkien and the Great War, p. 138.
  43. ↑ Garth, John. Tolkien and the Great War, Boston, Houghton Mifflin 2003, pp. 144–145.
  44. ↑ Garth (2003), pages 147–148.
  45. ↑ Biography, p. 93.
  46. ↑ Garth (2003), pp. 207 et seq.
  47. ↑ Tolkien's Webley .455 service revolver was put on display in 2006 as part of a Battle of the Somme exhibition in the Imperial War Museum, London. (See „Personal Stories: John Ronald Reuel Tolkien“. Battle of the Somme. Imperial War Museum. Архивирано од изворникот на 2015-02-22. Посетено на 16 July 2012. and „FIR 11492: Webley .455 Mark 6 (VI military)“. Imperial War Museum Collection Search. Imperial War Museum. Архивирано од изворникот на 2015-02-22. Посетено на 16 July 2012.) Several of his service records, mostly dealing with his health problems, can be seen at the National Archives. („Officer's service record: J R R Tolkien“. First World War. National Archives. Архивирано од изворникот на 8 March 2009. Посетено на 28 April 2009.)
  48. ↑ Biography, p. 98 Архивирано на 16 ноември 2016 г.
  49. ↑ 49,0 49,1 The London Gazette (Supplement). 2 November 1920. p. 10711.
  50. ↑ Gilliver, Peter; Marshall, Jeremy; Weiner, Edmund (2006). The Ring of Words: Tolkien and the OED. OUP.
  51. ↑ Grotta, Daniel (28 March 2001). J.R.R. Tolkien Architect of Middle Earth. Running Press. стр. 64–. ISBN 978-0-7624-0956-3. Архивирано од изворникот на 11 May 2011. Посетено на 22 August 2010.
  52. ↑ https://books.google.co.uk/books?id=6Q_GAAAAQBAJ&pg=PA134&lpg=PA134&dq=jrr+tolkien+lady+margaret+hall&source=bl&ots=miY3YU94JS&sig=txgrLdGNNwwoYeesiddtjCzvUQU&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=lady%20margaret%20hall&f=false
  53. ↑ Acocella, Joan (2 June 2014). „Slaying Monsters: Tolkien's 'Beowulf'“. The New Yorker. Архивирано од изворникот на 30 May 2014. Посетено на 2 June 2014.
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 Letters, no. 35 (see also editorial note).
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 Hammond, Wayne G.; Scull, Christina (2006). The J. R. R. Tolkien Companion and Guide. 2. HarperCollins. стр. 224, 226, 232. ISBN 978-0-618-39113-4.
  56. ↑ Grotta, Daniel (28 March 2001). J.R.R. Tolkien Architect of Middle Earth. Running Press. стр. 110–. ISBN 978-0-7624-0956-3. Архивирано од изворникот на 11 January 2014. Посетено на 22 August 2010.
  57. ↑ Rogerson, John. The Oxford Illustrated History of the Bible, 2001.
  58. ↑ „Nomination Database“. Nobel Foundation. Архивирано од изворникот на 21 April 2017. Посетено на 20 April 2017.
  59. ↑ Meras, Phyllis (15 January 1967). „Go, Go, Gandalf“. The New York Times. Архивирано од изворникот на 11 April 2009. Посетено на 12 March 2006.
  60. ↑ Letters, no. 336.
  61. ↑ Letters, no. 332.
  62. ↑ 62,0 62,1 Tolkien, Simon (2003). „My Grandfather JRR Tolkien“. Архивирано од изворникот на 27 September 2011.
  63. ↑ London Gazette, 1 January 1972, page=
  64. ↑ Letters, no. 334 (editorial note).
  65. ↑ Shropshire County Council (2002). „J.R.R. Tolkien“. Literary Heritage, West Midlands. Архивирано од изворникот на 28 July 2012.
  66. ↑ Birzer, Bradley J. (13 May 2014). „J. R. R. Tolkien's Sanctifying Myth: Understanding Middle-earth“. Open Road Media. Посетено на 20 November 2017 – преку Google Books.
  67. ↑ „J. R. R. Tolkien Dead at 81; Wrote 'The Lord of the Rings'“. The New York Times. 3 September 1973. Архивирано од изворникот на 11 April 2009. Посетено на 28 April 2009. J. R. R. Tolkien, linguist, scholar and author of 'The Lord of the Rings', died today in Bournemouth. He was 81 years old. ...
  68. ↑ J. R. R. Tolkien, The Father Christmas Letters (1976)
  69. ↑ Carpenter, Humphrey (1978). The Inklings. Allen & Unwin. ISBN 0-00-774869-8. Lewis was brought up in the Church of Ireland.
  70. ↑ Letters, no. 83.
  71. ↑ Letters, no. 102.
  72. ↑ Winchester, Simon (2003). The Meaning of Everything: The Story of the Oxford English Dictionary. Oxford University Press. ISBN 0-19-860702-4; and Gilliver, Peter, Jeremy Marshall and Edmund Weiner (2006). The Ring of Words: Tolkien and the Oxford English Dictionary. Oxford University Press. ISBN 0-19-861069-6.
  73. ↑ Letters, no. 7, to the Electors of the Rawlinson and Bosworth Professorship of Anglo-Saxon, University of Oxford, 27 June 1925.
  74. ↑ Grotta, Daniel (2001). J.R.R. Tolkien: Architect of Middle Earth. Philadelphia, Running Press. ISBN 0-7624-0956-8.
  75. ↑ Letters, no. 144.
  76. ↑ Silmarillion 1977, Foreword
  77. ↑ Tolkien, J.R.R. Christopher Tolkien (уред.). "The Lays of Beleriand". Ballantine. стр. 433–4. ISBN 978-0-345-38818-6.
  78. ↑ A Middle English Vocabulary, Oxford, Clarendon Press, 168 pp.
  79. ↑ Sir Gawain and the Green Knight, co-edited with E.V. Gordon, Oxford University Press, 211 pp.; Revised edition 1967, Oxford, Clarendon Press, 232 pp.
  80. ↑ Some Contributions to Middle-English Lexicography, published in The Review of English Studies, volume 1, no. 2, pp. 210–215.
  81. ↑ The Devil's Coach Horses, published in The Review of English Studies, volume 1, no. 3, pp. 331–336.
  82. ↑ Ancrene Wisse and Hali Meiðhad, published in Essays and Studies by members of the English Association, Oxford, volume 14, pp. 104–126.
  83. ↑ The Name 'Nodens', concerning the name Nodens, published in Report on the Excavation of the Prehistoric, Roman, and Post-Roman Site in Lydney Park, Gloucestershire, Oxford, University Press for The Society of Antiquaries.
  84. ↑ Sigelwara Land parts I and II, in Medium Aevum, Oxford, volume 1, no. 3 (December 1932), pp. 183–196 and volume 3, no. 2 (June 1934), pp. 95–111.
  85. ↑ Chaucer as a Philologist: The Reeve's Tale, in Transactions of the Philological Society, London, pp. 1–70 (rediscovery of dialect humour, introducing the Hengwrt manuscript into textual criticism of Сhaucer's The Canterbury Tales)
  86. ↑ Beowulf: the monsters and the critics, London, Humphrey Milford, 56 pp. (publication of his 1936 lecture on Beowulf criticism)
  87. ↑ Chaucer as a Philologist: The Reeve's Tale, Oxford, 14 pp.
  88. ↑ On Fairy-Stories (1939 Andrew Lang lecture) - concerning Tolkien's philosophy on fantasy, this lecture was a shortened version of an essay later published in full in 1947.
  89. ↑ Sir Orfeo, Oxford, The Academic Copying Office, 18 pp. (an edition of the mediaeval poem)
  90. ↑ On Fairy-Stories (essay - published in Essays presented to Charles Williams, Oxford University Press) - first full publication of an essay concerning Tolkien's philosophy on fantasy, and which had been presented in shortened form as the 1939 Andrew Lang lecture.
  91. ↑ Ofermod and Beorhtnoth's Death, two essays published with the poem The Homecoming of Beorhtnoth, Beorhthelm's Son in Essays and Studies by members of the English Association, volume 6.
  92. ↑ Middle English "Losenger": Sketch of an etymological and semantic enquiry, published in Essais de philologie moderne: Communications présentées au Congrès International de Philologie Moderne (1951), Les Belles Lettres.
  93. ↑ The Old English Apollonius of Tyre, Oxford University Press - editorial prefatory note
  94. ↑ Ancrene Wisse: The English Text of the Ancrene Riwle, Early English Text Society, Oxford University Press.
  95. ↑ English and Welsh, in Angles and Britons: O'Donnell Lectures, University of Cardiff Press.
  96. ↑ Tolkien on Tolkien (autobiographical)
  97. ↑ Guide to the Names in The Lord of the Rings (edited version) — published in A Tolkien Compass by Jared Lobdell. Written by Tolkien for use by translators of The Lord of the Rings, a full version, re-titled "Nomenclature of The Lord of the Rings," was published in 2005 in The Lord of the Rings: A Reader's Companion by Wayne G. Hammond and Christina Scull ISBN 0-618-64267-6.
  98. ↑ „The Fall of Arthur – J. R. R. Tolkien“. Harper Collins. Архивирано од изворникот на 2013-06-10. Посетено на 21 April 2013.
  99. ↑ JRR Tolkien translation of Beowulf to be published after 90-year wait
  100. ↑ JRR Tolkien's 100-year-old unpublished fantasy tale to finally see light of day
  101. ↑ Maloney, Jennifer (19 October 2016). „J.R.R. Tolkien's Story, 'Beren and Lúthien,' Will Be Published a Century After It Was Written“. The Wall Street Journal. Посетено на 22 October 2016.
  102. ↑ „J.R.R. Tolkien Collection“. Department of Special Collections and University Archives, Marquette University. 4 март 2003. Архивирано од изворникот на 2 ноември 2009. Посетено на 28 април 2009.
  103. ↑ McDowell, Edwin (4 September 1983). „Middle-earth Revisited“. The New York Times. Архивирано од изворникот на 11 April 2009. Посетено на 12 March 2006.
  104. ↑ Beahm, George W. (2003). The Essential J.R.R. Tolkien Sourcebook: A Fan's Guide to Middle-Earth and Beyond. New Page Books. стр. 163–64. ISBN 978-1-5641-4702-8. Архивирано од изворникот на 16 November 2016.
  105. ↑ Birmingham Civic Society. „Sarehole Mill“. Blue Plaques Photograph Gallery. Архивирано од изворникот на 24 May 2007. Посетено на 21 March 2007.
  106. ↑ Birmingham Civic Society. „Duchess Place“. Blue Plaques Photograph Gallery. Архивирано од изворникот на 24 May 2007. Посетено на 21 March 2007.
  107. ↑ Birmingham Civic Society. „4 Highfield Road“. Blue Plaques Photograph Gallery. Архивирано од изворникот на 24 May 2007. Посетено на 21 March 2007.
  108. ↑ Birmingham Civic Society. „Plough and Harrow“. Blue Plaques Photograph Gallery. Архивирано од изворникот на 24 May 2007. Посетено на 21 March 2007.
  109. ↑ „J. R. R. Tolkien Philologist and Author“. Plaques Awarded. Oxfordshire Blue Plaques Board. Архивирано од изворникот на 5 November 2010. Посетено на 9 September 2010.
  110. ↑ „Bournemouth's Blue Plaques“ (PDF). Bournemouth Borough Council. стр. 15. Архивирано од изворникот (PDF) на 10 December 2014. Посетено на 24 August 2012.
  111. ↑ Garth, John (2006). „World War I“. Во Drout, Michael D. C. (уред.). J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment. Oxon: Routledge. стр. 713. ISBN 0-415-96942-5. Архивирано од изворникот на 17 May 2007. Посетено на 10 March 2009.
  112. ↑ Jenkins, Stephanie. „Inscriptions: J. R. R. Tolkien“. Headington.org. Архивирано од изворникот на 1 March 2014. Посетено на 18 February 2009.

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Carpenter, Humphrey (1977). J. R. R. Tolkien: A Biography. New York: Ballantine Books. ISBN 0-04-928037-6.
  • Carpenter, Humphrey; Tolkien, Christopher, уред. (1981). The Letters of J. R. R. Tolkien. London: George Allen & Unwin. ISBN 0-04-826005-3.
  • Anderson, Douglas A; Drout, Michael DC; Flieger, Verlyn, уред. (2004). Tolkien Studies, An Annual Scholarly Review. I. West Virginia University Press. ISBN 0-937058-87-4.
  • Carpenter, Humphrey (1979). The Inklings: C. S. Lewis, J.R.R. Tolkien, Charles Williams and Their Friends. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-27628-4.
  • Chance, Jane, уред. (2003). Tolkien the Medievalist. London, New York: Routledge. ISBN 0-415-28944-0.
  • Предлошка:Long dash, уред. (2004). Tolkien and the Invention of Myth, a Reader. Louisville: University Press of Kentucky. ISBN 0-8131-2301-1.
  • Croft, Janet B (2004). War and the Works of J.R.R. Tolkien. Westport: Praegar Publishers. ISBN 0-3133-2592-8.
  • Curry, Patrick (2004). Defending Middle-earth: Tolkien, Myth and Modernity. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-618-47885-X.
  • Drout, Michael D. C., уред. (2006). J. R. R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment. New York City: Routledge. ISBN 0-415-96942-5.
  • Duriez, Colin; Porter, David (2001). The Inklings Handbook: The Lives, Thought and Writings of C. S. Lewis, J. R. R. Tolkien, Charles Williams, Owen Barfield, and Their Friends. London: Azure. ISBN 1-902694-13-9.
  • Duriez, Colin (2003). Tolkien and C. S. Lewis: The Gift of Friendship. Mahwah, NJ: HiddenSpring. ISBN 1-58768-026-2.
  • Flieger, Verlyn (2002). Splintered Light: Logos and Language in Tolkien's World. Kent State University Press. ISBN 0-87338-744-9.
  • Flieger, Verlyn; Hostetter, Carl F, уред. (2000). Tolkien's Legendarium: Essays on The History of Middle-earth. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 0-313-30530-7. DDC 823.912 LC PR6039.
  • Fonstad, Karen Wynn (1991). The Atlas of Middle-earth. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-618-12699-6.
  • Foster, Robert (2001). The Complete Guide to Middle-earth. Del Rey. ISBN 0-345-44976-2.
  • Fredrick, Candice; McBride, Sam (2001). Woman among the Inklings: Gender, C.S. Lewis, J.R.R. Tolkien, and Charles Williams. Greenwood Press. ISBN 0-313-31245-1.
  • Garth, John (2003). Tolkien and the Great War. Harper-Collins. ISBN 0-00-711953-4.
  • Gilliver, Peter; Marshall, Jeremy; Weiner, Edmund (2006). The Ring of Words. Oxford University Press. ISBN 0-19-861069-6.
  • Glyer, Diana Pavlac (2007). The Company They Keep: C. S. Lewis and J. R. R. Tolkien as Writers in Community. Kent, Ohio: Kent State University Press. ISBN 978-0-87338-890-0.
  • Grotta-Kurska, Daniel (1976). J.R.R. Tolkien: Architect of Middle Earth (A Biography). Philadelphia: Running Press. ISBN 0-7624-0956-8.
  • Haber, Karen (2001). Meditations on Middle-earth: New Writing on the Worlds of J. R. R. Tolkien. St. Martin's Press. ISBN 0-312-27536-6.
  • Harrington, Patrick, уред. (2003). Tolkien and Politics. London, England: Third Way Publications. ISBN 978-0-9544788-2-7.
  • Larsen, Kristine (2007). „SAURON, Mount Doom, and Elvish Moths: The Influence of Tolkien on Modern Science“. Tolkien Studies. 4 (1): 223–234. doi:10.1353/tks.2007.0024.
  • Lee, Stuart D; Solopova, Elizabeth (2005). The Keys of Middle-earth: Discovering Medieval Literature through the Fiction of J. R. R. Tolkien. Palgrave Macmillan. ISBN 1-4039-4671-X.
  • Pearce, Joseph (1998). Tolkien: Man and Myth. London: HarperCollinsPublishers. ISBN 0-00-274018-4.
  • Perry, Michael (2006). Untangling Tolkien: A Chronology and Commentary for The Lord of the Rings. Seattle: Inkling Books. ISBN 1-58742-019-8.
  • Shippey, Tom (2000). J. R. R. Tolkien – Author of the Century. Boston, New York: Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-12764-X.
  • Предлошка:Long dash (2003). The Road to Middle-earth. Boston, New York: Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-25760-8.
  • Ready, William (1968). Understanding Tolkien and the Lord of the Rings. New York: Paperback Library.
  • Rorabeck, Robert (2008). Tolkien's Heroic Quest. Crescent Moon. ISBN 1-86171-239-1.
  • Strachey, Barbara (1981). Journeys of Frodo: an Atlas of The Lord of the Rings. London, Boston: Allen & Unwin. ISBN 0-04-912016-6.
  • Tolkien, John & Priscilla (1992). The Tolkien Family Album. London: HarperCollins. ISBN 0-261-10239-7.
  • Tyler, J.E.A. (1976). The Tolkien Companion. New York: Gramercy. ISBN 0-517-14648-7.
  • White, Michael (2003). Tolkien: A Biography. New American Library. ISBN 0-451-21242-8.
  • Zaleski, Philip; Zaleski, Carol (2016). The Fellowship: The Literary Lives of the Inklings: J.R.R. Tolkien, C. S. Lewis, Owen Barfield, Charles Williams. Farrar, Straus and Giroux. ISBN 9780374536251.

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]


Статијата „Џ. Р. Р. Толкин“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Џ._Р._Р._Толкин&oldid=5260787“