Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 151.574 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Слика од Марс со видлива песочна бура, направена од Вселенскиот телескоп Хабл на 28 октомври 2005 година
Слика од Марс со видлива песочна бура, направена од Вселенскиот телескоп Хабл на 28 октомври 2005 година

Атмосфера на Марс — слој од гасови што го опкружуваат Марс. Атмосферата првенствено е составена од јаглерод диоксид (95%), молекуларен азот (2,8%) и аргон (2%). Исто така, содржи траги на водена пареа, кислород, јаглерод моноксид, водород и благородни гасови. Атмосферата на Марс е многу потенка од онаа на Земјата. Просечниот површински притисок е само околу 610 паскали што е помалку од 1% од вредноста на Земјата. Моменталната тенка атмосфера на Марс го забранува постоењето на течна вода на површината на Марс, но многу проучувања сугерираат дека атмосферата на Марс била многу погуста во минатото. Поголемата густина во текот на пролетта и есента се намалува за 25% во текот на зимата кога јаглерод диоксидот делумно се замрзнува на половите. Највисоката атмосферска густина на Марс е еднаква на онаа што се наоѓа на 35 км. Атмосферата на Марс ја губи масата во вселената откако се формирала планетата, а истекувањето на гасови продолжува и денес.

Атмосферата на Марс е поладна од онаа на Земјата. Поради поголемото растојание од Сонцето, Марс добива помалку сончева енергија и има пониска делотворна температура, која е околу 210 K (−63 °C; −82 °F). Просечната температура на емисиите на површината на Марс е само 215 K (−58 °C; −73 °F), што е споредливо со внатрешноста на Антарктикот. Послабиот ефект на стаклена градина во атмосферата на Марс ( 5 °C (9.0 °F), наспроти 33 °C (59 °F) на Земјата) може да се објасни со малото изобилство на други стакленички гасови. Дневниот опсег на температури во долниот дел на атмосферата е огромен поради ниската топлинска инерција; може да се движи од −75 °C (−103 °F) до близу 0 °C (32 °F) близина на површината во некои региони. Температурата на горниот дел од атмосферата на Марс е исто така значително пониска од онаа на Земјата поради отсуството на стратосферскиот озон и ефектот на радијативно ладење на јаглерод диоксид на повисоки надморски височини.

На Марс преовладуваат ѓаволски прашини и песочни бури, кои понекогаш се набљудуваат со телескопи од Земјата, а во 2018 година дури и со голо око како промена на бојата и осветленоста на планетата. Песочните бури што ја опкружуваат планетата (глобални песочни прашини) се случуваат во просек на секои 5,5 Земјини години (на секои 3 марсовски години) на Марс и може да ја загрозат работата на роверите на Марс. Сепак, механизмот одговорен за развојот на големите бури од прашина сè уште не е добро разбран. Се претпоставува дека е слабо поврзан со гравитациското влијание на двете месечини, нешто слично на создавањето на плимата и осеката на Земјата. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Модернистичко скалиште во зградата „БГК“ во Гдиња, Полска.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Шолја кафе
Шолја кафе
На денешен ден…

Денес е 9 април 2025 г.

Настани:

1387  Османлискиот султан Мурат I го освоил Солун.
1682  Роберт Кавалие де Ла Сал го открил устието на реката Мисисипи, го прогласил за француска територија, и го нарекол по својот крал — Луизијана.
1865  Воениот водач на Конфедерацијата генерал Роберт Ли се предал заедно со своите војски на силите на Унијата (САД) со што завршила Граѓанската војна во САД.
1867  Сенатот на САД со еден глас мнозинство го ратификувал договорот за купување на Алјаска од Царска Русија за 7.200.000 УСД, или околу 4,75 центи за хектар.
1873  Од Солун во Велес пристигна првиот воз. Поради тоа, 9 април е прогласен за Ден на македонските железничари.
1909  Турски офицери на импровизираното игралиште на полјанката зад некогашната Учителска школа во населбата Ислахане (Идадија) во Скопје го одиграа првиот натпревар меѓу себе. Овој датум е прогласен за Ден на македонскиот фудбал.
1928  Како дел од реформите кои ги започнал Ататурк, исламот престанал да биде државна религија во Турција.
1967  Првиот лет на Боинг 737.
2003  Багдад и Ирак биле освоени од коалиционите сили предводени од САД.

Родени:

1336  Тамерлан — монголски владетел, еден од најголемите освојувачи во историјата на човештвото.
1821  Шарл Бодлер — француски поет.
1865  Ерих Лудендорф — германски офицер.
1906  Виктор Вазарели — унгарско-француски сликар.
1932  Карл Перкинс — американски пејач.
1933  Тихо Најдовски — македонски поет.
1933  Џан Марија Волонте — италијански глумец.
1933  Жан Пол Белмондо — француски глумец.
1933  Радојка Шверко — хрватска пејачка.
1954  Виолета Ачкоска — македонска историчарка.
1959  Љупчо Димовски — министер за земјоделство, шумарство и водостопанство на Република Македонија.
1959  Киро Стојанов — римокатолички бискуп на Скопската бискупија.
1962  Мирсад Јонуз — македонски фудбалски голман и тренер.
1971  Жак Вилнев — канадски автомобилист, првак во трките на „Формула 1“.
1972  Жељко Ребрача — српски кошаркар.
1975  Роби Фаулер — англиски Фудбалер.
1979  Бујар Османи — министер за здравство на Република Македонија.
1985  Антонио Ночерино — италијански фудбалер.
1986  Николас Мес — белгиски велосипедист.
1986  Ивана Младеновска — македонска сликарка.
1987  Блез Матуиди — француски фудбалер.
1990  Кристен Стјуарт — американска глумица.
1994  Вуко Борозан — црногорски ракометар.

Починале:

915  Константинримски папа.
1024  Бенедикт VIII — римски папа.
1483  Едвард IVкрал на Англија.
1492  Лоренцо де Медичи — владетел на Фиренца.
1588  Паоло Веронезе — италијански сликар.
1626  Франсис Бекон — англиски филозоф и државник.
1942  Орде Чопела — македонски народен херој.
1951  Вилхелм Бјеркнес — норвешки метеоролог.
1959  Френк Лојд Рајт — американски архитект.
1962  Харолд Ламб, американски историчар.
1983  Александар Доброхотов — руски педагог и кореограф на Балетот при Македонскиот народен театар во Скопје.
1997  Стево Теодосиевски — македонски естраден уметник.
2014  Светлана Велмар Јанковиќ — српска писателка.

Празници:

Ден на македонските железничари
Ден на македонскиот фудбал
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич