Background of the Author

Gen. Emilio Aguinaldo y Famy was born on March 22, 1869 in Kawit, Cavite.
He is the son of Carlos Aguinaldo and Trinidad Famy, a Chinese mestizo couple
with eight (8) children which Emilio was the seventh. The Aguinaldo family was
quite well-to-do as his father Carlos was the community’s appointed
gobernadorcillo (municipal governor)
He later attended high school at Colegio de San Juan de Letran but he had to
stop because of his father’s death.

Eventually, He then took up the responsibility of helping his mother run their
farm.
At 17, he became the Cabeza Barangay of Binakayan.
At 25, he became Cavite Viejo’s first gobernadorcillo captain municipal He
became the President of the First Philippine Republic and the Biak-na-Bato
Republic.Youngest president at the age of 29.
Emilio Aguinaldo died in Quezon City on February 6, 1964 from heart attack He
was 94 years, 10 months and 15 days old when he die

After the U.S. declared war on Spain, Aguinaldo saw a possibility that the
Philippines might achieve its independence; the U.S. hoped instead that
Aguinaldo would lend his troops to its effort against Spain. He returned to Manila
on May 19, 1898 and declared Philippine independence on June 12.
When it became clear that the United States had no interest in the liberation of
the islands, Aguinaldo's forces remained apart from U.S. troops. On January 1,
1899 following the meetings of a constitutional convention, Aguinaldo was
proclaimed president of the Philippine Republic. Not surprisingly, the United
States refused to recognize Aguinaldo's authority and on February 4, 1899 he
declared war on the U.S. forces in the islands. After his capture on March 23,
1901, Aguinaldo agreed to swear allegiance to the United States, and then left
public life. His dream of Philippine independence came true on July 4, 1946. He
died in Manila in 1964.
Historical Background

Aguinaldo scribbed a lot in his old age between 1928 and 1946,he produces in long
hand the first volume of his memoirs,"Mga Gunita ng Himagsikan 1964",translated from
the orignal Tagalog as＂Memoirs od the Revolution"(1967). In his preface Aguinaldo
says the memoirs were based on a diary he kept, documents he preserved, and family
lore gathered from this elders. We do not know whether this diary is extant or whether a
promised second volume of the memoirs were fully written out. All we have is an
account from his birth and early years,ending with the 1897 Treaty of Biak-na-Bato. The
second volume would cover the resumption of the philippine. Revolution against Spain
and the Philippine-American War. Aguinaldo wanted to correct history by making
reference to the historian's confused accounts on the beginning of the Revolution:
Except for those that were written other details had been forgotten. Many showed
inconsistencies because not all sources were documented for lack of reliablr references.
For instance, the right day of the First Cry of Balintawak could not be ascertained. Some
say this took place on August 23, 1896 at the old Bonifacio Monument in Balitawak,
others claim it happened on August 24, 1896.
Aguinaldo stated that this event took place in Balintawak but the late historian Teodoro
A. Agoncillo took the word of Pio Valenzuela and argued for Pagadlawin. Aside from
these two places, the other contenders are: Kangkong, bahay toro, pasong tamo,
pacpac lawin and id we are to believe in komiks, pugad baboy.
Paghirang sa Supremo bilang Hari ( Dakilang Parangal sa pagdating ng Supremo)

"Nang matapos ang masayang pagpapaalaman, ang Supremo at mga kasamahan, ay

sumama na sa Pamunuan ng Magdiwang. Gayon na lamang ang karingalan at
kasayahang naghari sa pagsalubong na ginawa ng mga bayang kanilang pinagdaanan.
Sa hanay na may siyam na kilometro ang haba, mula sa Noveleta, hanggang sa San
Francisco Malabon, ang lahat halos ng mga bahay ay may mga palamuting balantok na
kawayang kinaskas at pinalamutihan ng sari-saring watawat, tanda ng maringal na
pagsalubong at maligayang bati sa dakilang panauhin.
Isang kilometro pa lamang ang agwat bago dumating sa kabayanan ng San Francisco
de Malabon, ang Supremo Andres Bonifacio, sinalubong agad ng isang banda ng
musika at nang nasa pintuan na ng simbahan at nirupiki ng gayon na lamang ang
kampana.
Ang malalaking aranya at dambana sa loob ng simbahan ay pawang may sindi ng ilaw.
At ang kurang Tagalog na si Padre Manuel Trias, saka ang "Pallo," ay naghihintay
naman sa mga panauhin sa pintuan ng simbahan, at pagkatapos ay kumanta ng Te
Deum, hanggang sa dambana na kaakbay ang mga panauhin. Pagkatapos ng ganyang
parangal sila'y itinuloy sa bahay ni Binibining Estefania Potente.
Paghirang sa supremo bilang “hari ng bayan” Acta De Tejeros (March 23, 1897)
Andres Bonifacio

Ang Acta de Tejeros (ák·ta de te·hé·ros) ay isang kasulatang nilagdaan ni Andres

Bonifacio upang mapawalang-bisà ang halalan ng mga opisyal ng bagong
rebolusyonaryong gobyerno noong 22 Marso 1897 sa Kumbensiyong Tejeros sa San
Francisco de Malabon, Cavite. Sa naturang kumbensiyon, nagkasundo ang mga
dumalo na magtatag ng bagong pamahalaang mapanghimagsik at igalang ang
magiging resulta ng halalan ng mga bagong pinunò. Nahalal sa eleksiyon sina Emilio
Aguinaldo bilang Presidente; Mariano Trias bilang Bise Presidente; Artemio Ricarte
bilang Kapitan Heneral; Emiliano Riego de Dios bilang Direktor ng Digma; at Andres
Bonifacio bilang Direktor Panloob.

Ang Tejeros ay isang pag pupulong ng Magdiwang at Magdalo ito ay nabuo noong Abril
1898 sa magkahiwalay na seremonyang pinamunuan ni Andre Bonifacio. Naituring na
Sangunian Bayan ang dalawang partido sap ag sasarili sa ma pook, hanngang sa
nagkaroon ng kaniya kaniyang pamunuan.

Sa kapulungan ng Imus noong Disyembre 1896, dito sinimulan ang pag uusap kung
mapapanatili ang Sistema ng Katipunan. Nagkaroon ng debate dahil hati ang dalawang
panig.

Naipasiyang si Bonifacio ang mamumuno sa isang Lupong Tagapagbatas. Pagdating

ng Marso 22, 1897 nagkaroon muli ng pagpupulong at ito na ang Kumbensiyong
Tejeros, masasabing teritoryo ng Magdiwang. Layunin netong maisaayos ng dalawang
grupo ang pagpapalaya sa Cavite laban sa mga Espanyol. Hinadlangan ni Daniel
Tirona ang pag kahal kay Bonifacio bilang deriktor. Ipina walang bis ani Bonifacio ang
kumbensiyon at halalan.

Marso 23, binuo at pinirmahan ni Bonifacio at ilang mga namumuno sa Magdiwang ang
Acta De Tejeros na nag sasabing hindi lehitemo ang nangyayaring eliksyion dahil sa
posibilidad ng dayaan. Kasabay nitong nagyari ang panunumpa sa posisiyon nina
Aguinaldo, Trias, at Riego de Dios sa isang kumbento sa Tanza. Si Artemio Ricarte
naman ay sumunod sa kumbento matapos pumirma sa Acta.
Mga Gunita ng Himagsikan, 1964 (Memoirs of the Revolution, 1967) By: Emilio
Aguinaldo

Ang gunita ng himagsikan na sinulat ng may akda na si Emilio Aguinaldo nang sya ay
nasa kanyang wastong gulang at pinasimulan ito sa taong 1928. Inilathala na ang
naging inspirasyon sa kanyang aklat ay ang personal na aklat nang kanilang pamilya na
kanyang tinago at iningatan.

E. ANG HALALAN SA KAPULUNGAN NG TEJEROS PAGPIPISAN NG

SANGGUNIANG MAGDIWANG AT MAGDALO

Ang pagtitipon sa CASA HACIENDA DE TEJEROS, "Hindi ko pa nasasagot ang

kanilang pakay sa akin, agad-agad ay isinalaysay sa akin ang mga sumusunod na
pangyayari sa halalan:

Na pagkatapos mabuksan ang kapulungang pambansa ng Manghihimagsik na

pinangunguluhan ng Haring Bayan, Andres Bonifacio ay isinunod agad ang paghirang
at paghalal ukol sa Kataas-taasang Puno na mangungulo sa ganitong pag-iisa.

Dalawa lamang kandidato ang napaharap, at ito'y ang Supremo Andres Bonifacio at si
Heneral Emilio Aguinaldo. Pagkatapos ng halalan ay lumabas noon din at ipinasiya ng
Kapulungan sa pamamagitan ng Supremo Andres Bonifacio, na si Heneral Emilio
Aguinaldo, ang siyang pinagkaisahan at pinagbotohang maging Kataas-taasang Puno o
taga-Pangulo ng Manghihimagsik.

Nagtaka sila diumano kung paano nangyari, na ang Supremo Andres Bonifacio na
siyang nagpahanda ng nasabing pag-iisa at siya pang pangulo sa nasabing pulong, ay
kung bakit ako ang inihalal ng karamihan laban sa Supremo Andres Bonifacio.

Isinunod ang tungkuling Vice-Presidente. Ang Supremo Andres Bonifacio, ay muling

ikinandidato, subalit tinalo siya ng kanya ring Ministro de Gracia y Justicia, na si Heneral
Mariano Trias, at noon din ay ginawa ang proklamasyon.

Isinunod ang tungkuling Kapitan Heneral, ay nagtunggali naman ang dating Kapitan
Santiago Alvarez, anak ni Virey Mariano Alvarez, at si Heneral Artemio Ricarte, isang
Ilocano. Bagama't tumutol si Heneral A. Ricarte sa pagkakahalal sa kanya, dahil
diumano sa kawalan niya ng kaya sa gayong tungkulin, ay iniurong din niya pagkatapos
nang hindi tanggapin ng mesa. Isinunod dito ang proklamasyon sa kanya.

Sa paka-Secretario de Guerra, ang Supremo Andres Bonifacio ay muli na namang

ikinandidato, at ang nakatunggali niya ay si Heneral Emiliano Riego de Dios, na kanya
ring Ministro de Fomento sa Sangguniang Magdiwang. Natalo na naman ang Supremo,
at ito ang ikatlong pagkagapi niya sa halalan.

Sa pagka-Secretario de Interior, ay muli na namang ipinasok na kandidato ang

Supremo Andres Bonifacio at ang kanyang kalaban ay ang dalawa niyang Ministro sa
Magdiwang na sina Ginoong Severino de las Alas at Ginoong Diego Mojica. Sa
halalang ito'y nagtagumpay ang Supremo Andres Bonifacio, at kagaya ng kaugalian ay
ipinasiya na siya ang nahalal at dahil dito ay binati sa kanyang tagumpay.

Subali't pagkatapos na pagkatapos na maipasiya ng Asamblea ang kanyang tagumpay

ay biglang tumindig at sumalungat sa pagkahalal sa kanya si Heneral Daniel Tirona, at
sinabing; "Hindi nababagay sa Supremo Andres Bonifacio, ang tungkuling nasabi,
pagka't hindi siya abogado, at ang bagay rito'y ang Abogado Jose del Rosario, na taga
Tanza."

Dito nagmula ang gulo ng Kapulungan, subalit wala namang sinumang pumangalawa
kay Heneral Tirona, kaya't wala ring kabuluhan ang nasabing pagtutol. Gayon man, sa
sama yata ng loob ng Supremo kay Heneral Daniel Tirona, ay agad-agad siyang
tumindig at sinabi ang ganito: "Hindi baga bago tayo nagpulong ay pinagkaisahan natin
na sinuman ang lumabas o mahalal sa Kapulungang ito, ay ating susundin at igagalang
ng lahat?", "Opo" - ang hiyawan ng madla.

"Kung gayon" - patuloy niya, "Bakit nang ako ang napahalal ay may tumututol?

"Wala pong pumangalawa sa tutol."

At sa di mapigil na sama ng loob ng Supremo, ay agad binunot ang kanyang rebolber at

anyong papuputukan si Heneral Daniel Tirona, sa gitna ng di magkamayaw na gulong
naghari. Salamat na lamang at napigil ni G. Jacinto Lumbreras at ni Heneral Artemio
Ricarte, ang masamang tangka ng Supremo. Si Heneral Tirona naman ay maliksing
nakapagtago at nagsuut-suot sa kakapalan ng mga Asemblesista kaya hindi natuloy
ang pagtudla sa kanya.

Palibhasa'y hindi yata mapigilan ng Supremo ang sama ng loob, bakit maikatlo pang
natalo sa halalan, bagama't napayapa ang gusot at tahimik na ang lahat, pagdaka'y
tumindig siya at sinabi sa kapulungan ang ganito:
"Ako sa aking pagka-Pangulo nitong Kapulungang Pambansa ng mga Manghihimagsik,
ay pinawawalan ko ng kabuluhan ang halalang dito'y naganap." Saka pagdaka'y umalis
at nilisan ang kapulungan at umuwi sa Malabon.

Sa ganyang pangyayari, ay naligalig sandali ang kapulungan, ngunit biglang tumahimik

nang ang delegado ng lalawigang Batangas, na si Koronel Santiago Rillo, na
kumakatawan sa may 2,000 manghihimagsik, ay nagtindig at isinigaw sa Supremo na
huwag siyang umalis, pagka't proklamado na siya sa pagka-Secretario de Interior,
bukod sa ang mungkahi ni Heneral D. Tirona, laban sa kanya ay wala sa orden, pagka't
walang sinumang pumangalawa, at dahil dito'y walang anumang bisa. Gayon man ay di
nangyaring napigilan ang Supremo at patuloy nang umalis nang walang paalam.

Dahil sa kaguluhang nangyari, at sapagka't hindi napigilan ang Supremo, sa kaniyang

pasiya na lisanin ang kapulungan, si Santiago Rillo, delegado ng Batangas, ay tumayo
at nagtanong sa madla kung sang-ayon silang ipagpatuloy ang kapulungan, at kung
pahihintulutan nilang siya na ang mangulo. Sa ganitong katanungan ay parang iisang
taong sumagot ang lahat ng "Opo."

Sa ganyang kapasiyahan, ay ipinagpatuloy ang Kapulungan at wala namang iba pang

pinag-usapan maliban sa kilalanin o pagtibayin ang tanang mga naihalal na saka
humirang ng isang "Comission" upang ipabatid kay Heneral Emilio Aguinaldo, ang
pagkahirang sa kanya ng Kapulungan ng Manghihimagsik na maging Kataas-taasang
Puno ng Himagsikan, tuloy kaunin siya sa madaling panahon upang makapanumpa sa
tungkuling iniaatang sa kanya ng bayang nanghihimagsik.

Pagkatapos nito, ay pinigil munang pansamantala ang pulong, samantalang hinihintay

nang buong kasabikan ang pagdating ng nahalal na puno ng himagsikan, si Heneral
Aguinaldo."
REFERRENCES:
Primary Source :Emilio Aguinaldo,
Mga Gunita ng Himagsikan
Manila: National Centennial Commission, 1964.

Secondary sources: www.Scribd.com, Mga Gunita ng Himagsikan na akda ni Emilio

Aguinaldo. Isinalin sa isang pagsasanaysay at pakikipagtalahayagan.

https://www.loc.gov/rr/hispanic/1898/aguinaldo.html

https://www.thefilipinomind.com/2005/05/andres -bonifacio-ang-segundaklaseng_13.html