Мазмұнға өту

Ұрым тілі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Ұрым тілі
Өз атауы:

Урум тыль

Елдер:

Украина, Грекия

Сөйлеушілер саны:

45 000[1]

Классификация
Санаты:

Еуразия тілдері

Алтай тілдері

Түркі тілдері
Қыпшақ тілдері
Жазуы:

грек әліпбиі, кириллица

Тіл коды
ISO 639-1:

ISO 639-2:

ISO 639-3:

uum

Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика

Ұрым тілі (урум тыль) - Украинаның Солтүстік Приазовье аймағында (Донецк облысы мен Запоржье облысында)[2] және Грекияда кішігірім жертжүрты бар ұрымдардың тілі.

Фонетикасы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дауыссыздар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  Еріндік Тіс дауыссызы Альвеола дауыссыздар Постальвеола дауыссыздар Жіңішке Веляр дауыссыздар Глоттал дауыссыздар
Шұғыл p b t d c ɟ k g    
Аффриката         ʦ ¹   ʧ ʤ            
Сүзілмелі f v θ ð ² s z ʃ ʒ     x ɣ h  
Мұрынды m n             ŋ    
Діріл     r                    
Бүйір     l                    
Сүйкеу                 j        

(1) /ʦ/ тек кірме сөздерде

(2) /θ/ и /ð/ тек грек тілінен кірме сөздерде

Ұрым тіліндегі мәтіндер аз мөлшерде грек алфавитумен жазылған.[3]. Қазіргі таңда ұрым тілінде кириллица пайдаланады. Белгілі ғалым-лингвист, қыпшақ тілдіренің зерттеушісі Александр Гаркавец өз жұмыстарында келесі әліпбиді қолданады:

А а Б б В в Г г Ғ ғ Д д (Δ δ) Д′ д′
(Ђ ђ) Е е Ж ж Җ җ З з И и Й й К к
Л л М м Н н Ң ң О о Ӧ ӧ П п Р р
С с Т т Т′ т′ (Ћ ћ) У у Ӱ ӱ Υ υ Ф ф
Х х Һ һ Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы
Ь ь Э э Ю ю Я я Θ θ

2008 жылы Киевте шыққан ұрым тілінің оқу құралдарында басқа әліпби қолданған:[4]

А а Б б В в Г г Ґ ґ Д д Д' д' Дж дж
Е е З з И и Й й К к Л л М м Н н
О о Ӧ ӧ П п Р р С с Т т Т' т' У у
Ӱ ӱ Ф ф Х х Ч ч Ш ш Ы ы Э э

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Garkavets, Alexander North Azovian Urums - Greeks Speaking Turkic Language. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 ақпан 2012.
  2. 1778 жылы Ресей үкіметінің жарлығымен Қырымнан күштеп көшірілген
  3. Urum. Language Museum. Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 ақпан 2005.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қараша 2006.
  4. Смолина М., Урумский язык. Урум дили (приазовский вариант). [1], Киев, БЛАНК-ПРЕСС, 2008, 168 бет, ISBN 966-8535-15-4

Сыртқы сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]