Դառնամատիտեղ
Դառնամատիտեղ | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Սնկեր (Fungi) |
Տիպ/Բաժին | Բազիդիավոր սնկեր (Basidiomycota) |
Ենթատիպ | Agaricomycotina |
Դաս | Ագարիկոմիցետներ (Agaricomycetes) |
Ենթադաս | Agaricomycetidae |
Կարգ | Russulales |
Ընտանիք | Դառնամատիտեղայիններ (Russulaceae) |
Ցեղ | Դառնամատիտեղ (Russula) Pers., 1797 |
Դառնամատիտեղ (լատին․՝ Russula), բազիդիավոր սնկերի դառնամատիտեղների ընտանիքի ցեղ։
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայտնի է մոտ 280, Հայաստանում՝ 33 տեսակ։ Տարածված է անտառաշատ մարզերում (1100-2100 մ բարձրություններում)։ Հանդիպում է մայիս-հոկտեմբերին։ Ցեղի բոլոր ներկայացուցիչները միկոռիզագոյացնող սնկեր են. համակեցության մեջ են մտնում ասեղնատերև և լայնատերև ծառատեսակների հետ։
Կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գլխարկը (տրամագիծը՝ 3-20 սմ) ունի վառ գունավորում, սկզբում կլոր է, կիսակլոր կամ բլթակաձև, հետագայում՝ տափակ, թեթևակի ձագարաձև, եզրերը՝ հարթ կամ ներծալված։ Մաշկը լորձնային է, հեշտությամբ պոկվում է պտղամսից։ Պտղամիսը սպիտակ է, մսոտ, տարբեր համերի (անալի, կծու, դառը կամ քաղցր)։ Թիթեղները լայն են՝ խիտ դասավորված, սպիտակ կամ դեղնավուն, մի փոքր իջնում են ոտիկի վրա։ Ոտիկը (երկար՝ 2-18 սմ, հաստ՝ 1-4 սմ) գլանաձև է, ստորին մասում լայնանում է կամ նեղանում, սկզբում սպիտակ է, հետագայում՝ դեղին, վարդագույն կամ մոխրագույն։
Կիրառում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ցեղի գրեթե բոլոր տեսակները համային բարձր հատկանիշներով օժտված ուտելի սնկեր են։ Օգտագործում են թարմ, աղ և թթու դրած։ Կծու կամ դառնահամ տեսակները սննդի մեջ օգտագործում են եռացնելուց և ջուրը թափելուց հետո։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դառնամատիտեղ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դառնամատիտեղ» հոդվածին։ |
|