Saltar ao contido

Talín

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Tallinn»)
Modelo:Xeografía políticaTalín
Tallinn (et) Editar o valor en Wikidata
Vista nocturna
Imaxe

Localización
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 59°26′14″N 24°44′42″L / 59.4372, 24.745
PaísEstonia
CondadosCondado de Harju Editar o valor en Wikidata
Capital de
Estonia (1991–) Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación457.572 (2024) Editar o valor en Wikidata (2.871,13 hab./km²)
Xeografía
Superficie159,37 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porGolfo de Finlandia Editar o valor en Wikidata
Altitude28 m Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
CreaciónAntes de 1154 Editar o valor en Wikidata
Evento clave
1221asedio de Talín
21 de agosto de 1570asedio de Reval de 1570-1571
18 de agosto de 1710asedio de Reval de 1710 Editar o valor en Wikidata
Organización política
• Alcalde Editar o valor en WikidataMihhail Kõlvart (2019–) Editar o valor en Wikidata
Membro de
Identificador descritivo
Código postal10111 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico64 Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con
Vilnius (1993–) Editar o valor en Wikidata

Sitio webtallinn.ee Editar o valor en Wikidata
Facebook: CityOfTallinn Twitter: tallinnofficial Instagram: tallinnalinn LinkedIn: tallinn-city-office BNE: XX453073 Editar o valor en Wikidata

Talín[1] ou Tallin[2] (en estoniano: Tallinn, antigamente: Reval) é a capital e a cidade máis poboada de Estonia. Situada nunha baía do norte do país, na beira do golfo de Finlandia do mar Báltico, ten unha poboación de aproximadamente 461 000 habitantes (segundo datos de 2025)[3] e atópase administrativamente no condado de Harju. Talín é o principal centro gobernamental, financeiro, industrial e cultural de Estonia. Atópase a 187 km ao noroeste da segunda cidade máis grande do país, Tartu; porén, só a 80 km ao sur de Helsinqui, Finlandia, tamén a 320 km ao oeste de San Petersburgo, Rusia, a 300 km ao norte de Riga, Letonia, e a 380 km ao leste de Estocolmo, Suecia. Desde o século XIII ata a primeira metade do século XX, Talín foi coñecida na maior parte do mundo polas variantes do seu outro nome histórico, Reval.[4]

Talín recibiu os dereitos da cidade de Lübeck en 1248;[5] porén, a evidencia máis antiga de asentamentos humanos na zona remóntase a hai case 5 000 anos.[6] A poboación nativa medieval do que hoxe é Talín e o norte de Estonia foi unha das últimas civilizacións "pagás" de Europa en adoptar o cristianismo despois das cruzadas do norte sancionadas polo Papa no século XIII.[7][4] A primeira reclamación rexistrada sobre o lugar foi presentada por Dinamarca despois dunha incursión exitosa en 1219 dirixida polo rei Valdemar II, seguida dun período de alternancia de gobernantes escandinavos e teutóns. Debido á situación estratéxica á beira do mar, o seu porto converteuse nun importante centro comercial, especialmente entre os séculos XIV e XVI, cando Talín adquiriu importancia como a cidade membro máis ao norte da Liga Hanseática.[4] A cidade vella de Talín é unha das cidades medievais mellor conservadas de Europa e está catalogada como Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.[8]

En 2012, Talín tiña o maior número de novas empresas por persoa entre todas as capitais e cidades máis grandes de Europa.[9] Talín é o berce de moitas empresas internacionais de alta tecnoloxía, incluíndo Skype e Wise.[10][4] A cidade é o fogar da sede da axencia IT da Unión Europea,[11] e do Centro Cooperativo de Excelencia en Ciberdefensa da OTAN. En 2007, Talín figuraba entre as 10 mellores cidades dixitais do mundo,[12] e en 2022 tamén figuraba entre as mellores 10 "cidades europeas medianas do futuro".[13]

Nomes e etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome de Tallinn ([ˈtɑlʲːinː]) é estoniano. Considerouse amplamente unha derivación histórica de Taani-linna,[a] que significa "castelo danés"[b] (en latín: Castrum Danorum), posiblemente porque os invasores daneses construíron o castelo no lugar do bastión de Estonia despois da batalla de Lyndanisse de 1219.

A saga islandesa de Njáls (composta despois de 1270, pero que describe acontecementos entre 960 e 1020) menciona un acontecemento que ocorreu nalgún lugar da zona de Talín e chama ao lugar Rafala (probablemente unha derivación de Rävala, Revala ou algunha outra variante do nome estoniano do condado estoniano medieval adxacente). Pouco despois da conquista danesa en 1219, a cidade pasou a ser coñecida nas linguas escandinavas e alemás como Reval (en latín: Revalia).

No uso internacional, o Reval[14] en inglés e alemán, así como o análogo en ruso Revel (Ревель) foron substituídos gradualmente polo nome estoniano despois de que o país se independizase en 1918. Ao principio, empregáronse ambas as formas estonianas, Tallinna e Tallinn.[15][16]

A primeira bandeira danesa que caeu do ceo durante a batalla de Lyndanisse (Talín), o 15 de xuño de 1219. Pintado por C. A. Lorentzen en 1809.

Henrique de Livonia, na súa crónica (arredor do ano 1229), chamou á cidade co nome que tamén se sabe que foi empregado polos escandinavos ata o século XIII: Lindanisa (ou Lyndanisse en danés,[17][18][19] Lindanäs en sueco e Ledenets no antigo eslavo oriental).

En 1154, unha vila chamada árabe: قلون (Qlwn[20] ou Quwri[21][22]) quedou rexistrada na descrición do mundo no mapamundi (Kitāb Rūŷar) encargado polo rei normando Roxelio II e compilado polo cartógrafo árabe Muhammad al-Idrisí, quen a describiu como "unha vila pequena cun gran castelo" entre as vilas de 'Astlanda'. Suxeriuse que unha posible transcrición, 'Qlwn', pode denotar un predecesor da cidade moderna[23][24] e pode estar relacionado dalgún xeito cun topónimo Kolyvan, que foi descuberto a partir de crónicas eslavas posteriores.[25][26] Porén, varios historiadores consideraron erróneo, infundado ou especulativo conectar calquera dos topónimos de al-Idrisi co Tallin moderno.[27][5][28][29]

Os primeiros vestixios arqueolóxicos da presenza dunha pequena comunidade de cazadores-pescadores[6] no que hoxe é o centro da cidade de Talín teñen arredor duns 5 000 anos de antigüidade. A olaría do peite atopada no lugar data do -3 000 e a cultura da olería cordada aproximadamente do -2 500.[30]

O escudo de Talín representa a cruz da bandeira de Dinamarca.

Ao redor do ano 1050 construíuse unha fortaleza no que hoxe é o centro de Talín, no outeiro de Toompea.[21]

Como porto estratéxico nunha importante ruta comercial entre Novgorod e Europa Occidental, converteuse nun obxectivo para a expansión dos cabaleiros teutónicos e do Reino de Dinamarca durante o período das cruzadas do norte a principios do século XIII, cando o cristianismo se impuxo pola forza á poboación local. O rei de Dinamarca conquistou Talín e o norte de Estonia en 1219.

En 1285, Talín, daquela coñecida como Reval, converteuse no membro máis setentrional da Liga Hanseática, unha alianza mercantil e militar de cidades dominadas polos alemáns no norte de Europa. O rei de Dinamarca vendeu Reval xunto con outras posesións terrestres no norte de Estonia aos cabaleiros teutóns en 1346. Reval foi sen dúbida o porto medieval máis importante do golfo de Finlandia.[31] Reval gozaba dunha posición estratéxica na encrucillada do comercio entre o resto de Europa Occidental con Novgorod e o Gran Ducado de Moscova no leste. A cidade, cunha poboación duns 8 000 habitantes, estaba moi ben fortificada con murallas e 66 torres de defensa. As murallas da cidade foron descritas como un exemplo destacado da arquitectura de fortificación medieval alemá.[32]

En 1530 colocouse un catavento coa figura dun vello guerreiro chamado Vello Tomás, enriba do chapitel do concello de Talín. O Vello Tomás converteuse máis tarde nun símbolo popular da cidade.

Vista da cidade de Talín (Reval) e o porto en 1650.

Nos primeiros anos da Reforma protestante, a cidade converteuse ao luteranismo. En 1561, Reval (Talín) converteuse nun dominio de Suecia.

Durante a Gran Guerra do Norte de 1700 a 1721, Talín, asolada pola peste, xunto coa Estonia sueca e Livonia capitularon ante o Tsarato ruso en 1710, pero as institucións locais de autogoberno (a maxistratura de Reval e a cabalaría de Estonia) conservaron a súa autonomía cultural e económica dentro da Rusia Imperial como Gobernación de Estonia. A maxistratura de Reval foi suprimida en 1889. O século XIX trouxo a industrialización da cidade e o porto mantivo a súa importancia.

O 24 de febreiro de 1918 proclamouse en Talín a Declaración de Independencia de Estonia. Foi seguida pola ocupación imperial alemá ata o final da primeira guerra mundial en novembro de 1918, trala que Talín se converteu na capital da Estonia independente. Durante a segunda guerra mundial, Estonia foi ocupada por primeira vez polo exército soviético e anexionada á URSS no verán de 1940, logo ocupada de novo pola Alemaña nazi de 1941 a 1944. Cando as forzas alemás chegarom, quedaban uns 1 000 xudeus na cidade. Case todos os cales morrerían no Holocausto a mans dos nazis antes do fin da guerra.[33] Durante a ocupación alemá Talín sufriu moitos bombardeos aéreos da forza aérea soviética. Durante o bombardeo soviético máis destrutivo do 9 ao 10 de marzo de 1944, máis de mil bombas incendiarias foron lanzadas sobre a cidade, causando incendios xeneralizados, matando a 757 persoas e deixando sen abrigo a máis de 20 000 habitantes. Despois da retirada alemá en setembro de 1944, a cidade foi ocupada de novo pola Unión Soviética.

Rúa Harju da cidade vella de Talín tralo bombardeo aéreo soviético en marzo de 1944.

Durante os Xogos Olímpicos de Moscova de 1980, os eventos de vela (entón coñecidos como náutica) celebráronse en Pirita, ao nordés do centro de Talín. Moitos edificios, como a torre de televisión de Talín, o hotel "Olümpia", o novo edificio da Oficina Principal de Correos e o Centro de Regatas, construíronse para os Xogos Olímpicos.

En 1991, a nación democrática independente de Estonia quedou restaurada e produciuse un período de rápido desenvolvemento como capital europea moderna. Talín converteuse de novo na capital dun país independente de facto o 20 de agosto de 1991. A cidade vella converteuse en Patrimonio da Humanidade en 1997,[34] e a cidade foi sede do Festival da Canción de Eurovisión de 2002.[35] Talín foi a Capital Europea da Cultura de 2011 e recibiu o Premio Capital Verde Europea de 2023.[36] A cidade comprometeuse a reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro nun 40% para 2030 e enorgullécse da súa biodiversidade e da súa alta calidade do aire.[37][38] Pero os críticos din que o premio foi recibido por falsas promesas xa que gañou o título co seu concepto de "cidade de 15 minutos", segundo o cal as instalacións e servizos clave deberían estar accesibles nun paseo de 15 minutos a pé ou en bicicleta, pero o concepto quedou fóra do programa de capital verde e outras partes do programa de 12 millóns de euros supoñen unha colección de proxectos temporais e puntuais sen ningún cambio estrutural.[39]

Xeografía

[editar | editar a fonte]
Vista da costa e o porto de Talín.

Talin está situada na costa sur do Golfo de Finlandia, no centronorte de Estonia. O principal porto mercante do país atópase en Talín (porto de Muuga).

O maior lago de Talín é o lago Ülemiste (9.6 km²), a principal fonte da auga potábel da cidade. O lago Harku é o segundo maior lago de Talín cunha área de 1´6 km². Ó contrario de moitas cidades, o principal río de Talín atópase en Pirita, arrabalde da cidade na que as beiras do río están protexidas grazas á súa beleza natural.

O punto máis alto da cidade atópase a 64 metros por enriba do nivel do mar, o cumio está situado no distrito de Nõmme, no suroeste da cidade.

A cidade de Talín posúe unha costa de 46 quilómetros, constituída por tres grandes penínsulas: a península de Kopli, a península de Paljassaare e a península de Kakumäe.

Tallin ten un clima continental húmido (clasificación climática de Köppen Dfb) con veráns cálidos e chuviosos e invernos fríos e nevados.[40]

Datos climáticos para Talín, Estonia (normais 1991–2020 e extremos 1805–presente)
Mes Xan Feb Mar Abr Mai Xuñ Xul Ago Set Out Nov Dec Anual
Temperatura máxima en °C 9,2 10,2 17,1 27,2 31,4 32,6 34,3 34,2 28,0 21,8 14,1 11,6 34,3
Media máxima en °C −0,7 −1,0 2,8 9,5 15,4 19,2 22,2 21,0 16,1 9,5 4,1 1,2 9,9
Media diaria en °C −2,9 −3,6 −0,6 4,8 10,2 14,5 17,6 16,5 12,0 6,5 2,0 −0,9 6,4
Media mínima en °C −5,5 −6,2 −3,7 0,7 5,2 9,8 13,1 12,3 8,4 3,7 −0,2 −3,1 2,9
Temperatura mínima en °C −31,4 −28,7 −24,5 −12,0 −5,0 0,0 4,0 2,4 −4,1 −10,5 −18,8 −32,2 −32,2
Precipitación media mm 56 40 37 35 37 68 82 85 58 78 66 59 700
Media de días con precipitacións (≥ 1.0 mm) 12,7 10,6 9,0 7,5 7,3 9,5 9,1 10,3 10,1 12,9 12,3 13,1 124,4
Humidade relativa media (%) 89 86 80 72 69 74 76 79 82 85 89 89 81
Media de horas de sol mensuais 29,7 58,8 148,4 217,3 306,0 294,3 312,1 255,6 162,3 88,3 29,1 20,7 1 922,7
Fonte #1: Riigi Ilmateenistus[41][42][43][44][45]
Fonte #2: NOAA/NCEI (días de precipitación media 1991–2020)[46] Weather Atlas (índice ultravioleta medio).[47]

Distritos administrativos

[editar | editar a fonte]
Distritos administrativos de Talín.

Talín está subdividida en oito linnaosa (distritos) administrativos. Cada distrito ten un linnaosa valitsus (goberno do distrito) que é xestionado por un linnaosavanem (ancián do distrito) que é nomeado polo goberno da cidade. A función dos "gobernos do distrito", porén, non é gobernar directamente, senón que se limita a asesorar ao goberno municipal e ao concello en cuestións relacionadas coa administración dos respectivos distritos.

Os distritos están divididos administrativamente á súa vez en 84 asum (subdistritos ou "barrios" con fronteiras definidas oficialmente).[48]

Distrito Bandeira Escudo Poboación
(2022)[49]
Área Densidade
Haabersti 47 980 22,26 km² 2 157,2/km²
Kesklinn (centro) 65 041 30,56 km² 2 128,3/km²
Kristiine 32 725 7,84 km² 4 175,4/km²
Lasnamäe 117 230 27,47 km² 4 269,0/km²
Mustamäe 65 978 8,09 km² 8 156,1/km²
Nõmme 37 402 29,17 km² 1 282,1/km²
Pirita 19 034 18,73 km² 1 016,1/km²
Põhja-Tallinn 59 612 15,9 km² 3 751,6/km²

A cidade está gobernada polo concello de Talín, que consta de 79 membros elixidos para mandatos de catro anos mediante unha lista do partido. O alcalde é elixido polo concello.

Demografía

[editar | editar a fonte]
Pirámide de poboación de Talín segundo datos de 2023.

A poboación de Talín segundo datos do 1 de xaneiro de 2024 era de 457 572 habitantes.[3] É a cidade principal e máis poboada de Estonia, a terceira cidade máis poboada dos tres estados bálticos (Estonia, Letonia e Lituania) detrás de Riga e Vilnius, así como a 59 cidade máis poboada da Unión Europea.

Gráfica de evolución demográfica de Talín entre 1881 e 2021
Censos.[50][51]

Segundo o Eurostat, en 2004, Talín era unha das capitais de todos os estados membros da Unión Europea con maior número de cidadáns non comunitarios. Os rusos étnicos son unha minoría importante en Talín, xa que preto dun terzo dos residentes da cidade son inmigrantes de primeira e segunda xeración procedentes de Rusia e doutras partes da antiga Unión Soviética; a maioría dos inmigrantes da era soviética teñen agora a cidadanía estoniana.[52]

Os estonianos étnicos constituían máis do 80% da poboación de Talín antes da segunda guerra mundial. Segundo datos de 2022, os estonianos supoñían máis do 53% da poboación. Talín foi unha das zonas urbanas con importancia industrial e militar do norte de Estonia que durante o período de ocupación soviética sufriu grandes cambios na súa composición étnica debido á gran afluencia de inmigrantes procedentes de Rusia e doutras partes da antiga URSS. Construíronse novos distritos da cidade onde a intención principal das entón autoridades soviéticas era acomodar aos inmigrantes rusofalantes: Mustamäe, Väike-Õismäe, Pelguranna e, sobre todo, Lasnamäe, que na década de 1980 se converteu, e é a día de hoxe, no distrito máis poboado de Talín.

A lingua oficial de Talín é o estoniano. En 2011, o 50,1% dos residentes da cidade eran falantes nativos do estoniano, mentres que o 46,7% tiña o ruso como primeira lingua. Aínda que o inglés é a lingua estranxeira máis usada polos residentes de Talín, tamén hai un número significativo de falantes nativos de ucraíno e de finés.[53]

Grupos étnicos principais[54]
Grupo étnico Poboación (2022) %
Estonianos 233 518 53,34
Rusos 149 878 34,23
Ucraínos 15 449 3,53
Belarusos 6 153 1,40
Finlandeses 3 431 0,78
Xudeus 1 405 0,32
Letóns 1 343 0,34
Alemáns 1 219 0,28
Lituanos 1 092 0,25
Armenios 1 043 0,24
Tártaros 1 033 0,24
Azerís 1 029 0,23
Polacos 940 0,21
outros 15 960 3,64
descoñecido 4 318 0,99
Composición étnica entre 1922 e 2021
Etnia 1922[55] 1934[56] 1941[57] 1959[58] 1970[58] 1979[58] 1989[58] 2000[59] 2011[60] 2021[61]
Número % Número % Número % Número % Número % Número % Número % Número % Número % Número %
Estonianos 102 568 83,9 117 918 85,6 132 396 94,0 169 697 60,2 201 908 55,7 222 218 51,9 227 245 47,4 215 114 53,7 217 601 55,3 233 520 53,3
Rusos 7 513 6,14 7 888 5,72 5 689 4,04 90 594 32,2 127 103 35,0 162 714 38,0 197 187 41,2 146 208 36,5 144 721 36,8 149 883 34,2
Ucraínos 35 0,03 7 277 2,58 13 309 3,67 17 507 4,09 22 856 4,77 14 699 3,67 11 565 2,94 15 450 3,53
Belarusos 3 683 1,31 7 158 1,97 10 261 2,39 12 515 2,61 7 938 1,98 6 229 1,58 6 154 1,41
Finlandeses 304 0,22 214 0,15 1 650 0,59 2 852 0,79 2 996 0,70 3 271 0,68 2 436 0,61 2 062 0,52 3 431 0,78
Xudeus 1 929 1,58 2 203 1,60 0 0,00 3 714 1,32 3 750 1,03 3 737 0,87 3 620 0,76 1 598 0,40 1 460 0,37 1 405 0,32
Letóns 572 0,42 340 0,24 702 0,25 1 007 0,28 1 259 0,29 1 032 0,22 827 0,21 628 0,16 1 500 0,34
Alemáns 6 904 5,65 6 575 4,77 125 0,04 217 0,06 332 0,08 516 0,11 516 0,13 492 0,13 1 219 0,28
Tártaros 75 0,05 745 0,26 1 055 0,29 1 500 0,35 1 975 0,41 1 265 0,32 1 012 0,26 1 033 0,24
Polacos 599 0,43 502 0,36 759 0,27 967 0,27 1 084 0,25 1 240 0,26 936 0,23 768 0,20 940 0,21
Lituanos 92 0,07 97 0,07 594 0,21 852 0,23 905 0,21 1 052 0,22 949 0,24 795 0,20 1 092 0,25
descoñecido 0 0,00 368 0,27 150 0,11 0 0,00 0 0,00 1 0,00 7 0,00 3 694 0,92 709 0,18 4 317 0,99
outros 3 354 2,74 1 163 0,84 1 523 1,08 2 174 0,77 2 528 0,70 4 023 0,94 6 458 1,35 4 198 1,05 5 180 1,32 17 873 4,08
Total 122 268 100 137 792 100 140 911 100 281 714 100 362 706 100 428 537 100 478 974 100 400 378 100 393 222 100 437 817 100

Cultura e educación

[editar | editar a fonte]
Praza principal de Talín.
Murallas da cidade.

Ademais de Talín, a cidade posúe outros nomes históricos como: Koluvan, Lindanise, Lindanisa (Lindanäs), xunto con algunhas variacións de "Reval" — Revalia, Revel e Reveln. A orixe do nome "Tallinn" segue a debaterse, aínda que se sabe que é de orixe estoniana. Algúns pensan que deriva de "Taani-linn" (que significa "Cidade dinamarquesa"), ou de "Talu linn" (que significa "Cidade agrícola").

Talín é sede da Universidade Tecnolóxica de Talín, ademais doutras institucións de educación superior, como por exemplo:

  • Universidade Pedagóxica de Talín
  • Academia Estoniana da Música
  • Academia Estoniana da Arte
  • Academia Estoniana da Defensa do Estado
  • Instituto de Teoloxía da Igrexa Evanxélica Luterana Estoniana

Durante os Xogos Olímpicos de 1980 levouse a cabo unha regata en Talín. Co gallo dos xogos creáronse moitas construcións para as olimpíadas, como por exemplo o Salón Municipal, o Hotel Olímpico, a Oficina Postal e o Centro de Regatas. Grazas ás olimpíadas, a baía de Talín, ata entón moi contaminada, sufriu un gran cambio ó comezarse a depuración das augas fecais e dos refugallos da industria antes verquidos directamente ao mar Báltico.

Transportes

[editar | editar a fonte]
Imaxe do aeroporto de Talín.
Imaxe dun dos tranvías de Talín.

Talín posúe un aeroporto, situado aproximadamente a 4 km nos arrabaldes da cidade. Ademais de conexións regulares a varios aeroportos de Europa, ten un servizo de helicóptero a Helsinqui, que é coñecido como a conexión máis rápida existente entre dúas cidades capitais.

Terrestre

[editar | editar a fonte]

A cidade ten conexións ferroviarias a varias cidades, como Tartu, Pärnu, Narva, Riga, Moscova, e San Petersburgo. Tamén existen autobuses cara a estes destinos e outras partes do país.

Talín está conectada a Polonia pola estrada coñecida como "Vía Báltica", que percorre Estonia, Letonia, Lituania e Polonia.

Transbordadores

[editar | editar a fonte]

Varios transbordadores conectan a Talín con Helsinqui (Finlandia), Estocolmo (Suecia), Åland (Finlandia), San Petersburgo (Rusia) e Rostock (Alemaña).

Talín é un importante centro de compra para os finlandeses, os cales atravesan o golfo de Finlandia con transbordadores de alta velocidade. Os prezos das bebidas alcólicas en Estonia son moito máis baixos que en Finlandia, que grava con impostos altísimos as bebidas alcólicas. Debido a iso, moitos finlandeses fan viaxes dun día para comprar bebidas e produtos de saúde que non son cubertos polos servizos sociais finlandeses (como por exemplo, os lentes).

Cidades irmás

[editar | editar a fonte]
Predecesor:
Alemaña Essen
Hungría Pécs
Istambul

Capital Europea da cultura
xunto con Finlandia Turku

2011
Sucesor:
Portugal Guimarães
Eslovenia Maribor
  1. O elemento fino-báltico -linna, como o xermánico -burg e o eslavo grad ou -gorod, orixinalmente significaba "fortificación", mais tamén se utilizou como sufixo na formación dos nomes de cidades. A palabra estoniana linn actualmente significa "vila" ou "cidade".
  2. A herdanza danesa tamén é evidente no escudo de armas menor da cidade, que representa a bandeira de Dinamarca (Dannebrog).
Referencias
  1. Varios. Universidade de Vigo, ed. "Lingua galega. Dúbidas lingüísticas." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de xuño de 2014. Consultado o 7 de xuño de 2013. 
  2. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). ISBN 84-9749-199-8. 
  3. 3,0 3,1 "Population by sex, age and place of residence after the 2017 administrative reform, 1 January". Statistics Estonia. Arquivado dende o orixinal o 14 de xullo de 2021. Consultado o 10 de febreiro de 2024. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Spray, Aaron (30 de xaneiro de 2023). "Why Estonia's Historic Capital City Of Tallinn Is Worth Visiting". Thetravel.com. Arquivado dende o orixinal o 5 de marzo de 2023. Consultado o 5 de marzo de 2023. 
  5. 5,0 5,1 "Tallinn on noorem, kui õpikus kirjas!". Delfi. 28 de outubro de 2003. Arquivado dende o orixinal o 29 de agosto de 2017. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  6. 6,0 6,1 "Villu Kadakas: pringlikütid Vabaduse väljakul". 25 de abril de 2009. Arquivado dende o orixinal o 16 de agosto de 2011. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  7. "Country Profile – LegaCarta". Arquivado dende o orixinal o 22 de setembro de 2020. Consultado o 26 de novembro de 2019. 
  8. "Historic Centre (Old Town) of Tallinn". UNESCO World Heritage Centre. 7 de decembro de 1997. Arquivado dende o orixinal o 5 de xaneiro de 2020. Consultado o 29 de setembro de 2013. 
  9. Rooney, Ben (14 de xuño de 2012). "The Many Reasons Estonia Is a Tech Start-Up Nation". The Wall Street Journal. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2019. Consultado o 11 de marzo de 2017. 
  10. Germany, SPIEGEL ONLINE, Hamburg (14 de marzo de 2015). "Start-ups in Tallinn: Estland, das Silicon Valley Europas? – SPIEGEL ONLINE – Netzwelt". Der Spiegel. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2019. Consultado o 28 de abril de 2016. 
  11. Ingrid Teesalu (9 de xuño de 2011). "It's Official: Tallinn To Become EU's IT Headquarters". ERR. Arquivado dende o orixinal o 2 de novembro de 2011. Consultado o 27 de abril de 2012. 
  12. "Tech capitals of the world". The Age. 15 de maio de 2012. Arquivado dende o orixinal o 22 de abril de 2012. Consultado o 20 de maio de 2012. 
  13. Hankewitz, Sten (17 de marzo de 2022). "Tallinn in the top ten of the "Europe's cities of the future" ranking". Estonian World. Consultado o 7 de outubro de 2022. 
  14. Reval.ogg Reval ; de
  15. Singer, Nat A.; Steve Roman (2008). Tallinn in Your Pocket. In Your Pocket. p. 11. ISBN 978-0-01-406269-0. 
  16. Tallinna denota tamén o caso xenitivo do nome, como en Tallinna Sadam ("o porto de Tallinn").
  17. (en danés) En 1219, Valdemar II de Dinamarca, liderando a frota danesa en relación coa cruzada de Livonia, desembarcou na cidade estoniana de Lindanisse.
  18. "Salmonsens Konversations Leksikon". Runeberg.org. 19 de xaneiro de 2012. Arquivado dende o orixinal o 10 de outubro de 2015. Consultado o 20 de maio de 2012. 
  19. (en alemán) Reval's ältester Estnischer Name Lindanisse, Verhandlungen der gelehrten estnischen Gesellschaft zu Dorpat. Band 3, Heft 1. Dorpat 1854, p. 46–47
  20. Fasman, The Geographer's Library, pp.17
  21. 21,0 21,1 Ertl, Alan (2008). Toward an Understanding of Europe. Universal-Publishers. p. 381. ISBN 978-1-59942-983-0. Arquivado dende o orixinal o 26 de setembro de 2024. Consultado o 25 de outubro de 2015. 
  22. Birnbaum, Stephen; Mayes Birnbaum, Alexandra (1992). Birnbaum's Eastern Europe. Harper Perennial. p. 431. ISBN 978-0-06-278019-5. Arquivado dende o orixinal o 25 de outubro de 2022. Consultado o 25 de outubro de 2022. 
  23. Fasman, Jon (2006). The Geographer's Library. Penguin. p. 17. ISBN 978-0-14-303662-3. 
  24. "A glance at the history and geology of Tallinn" by Jaak Nõlvak. En Wogogob 2004: Conference Materials Arquivado 2011-07-20 en Wayback Machine.
  25. Terras, Victor (1990). Handbook of Russian Literature. Yale University Press. p. 68. ISBN 978-0-300-04868-1. 
  26. The Esthonian Review. University of California. 1919. 
  27. Tarvel, Enn (2016). "Chapter 14: Genesis of the Livonian town in the 13th century". The North-Eastern Frontiers of Medieval Europe. Book Publishers. ISBN 978-1-409-43680-5. 
  28. Ammas, Anneli (18 de xaneiro de 2003). "Pealinna esmamainimise aeg kahtluse all". Eesti Päevaleht. Arquivado dende o orixinal o 18 de novembro de 2020. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  29. "Miks ei usu ajaloolased Tallinna esmamainimisse 1154. aastal?". Horisont. 2003. Arquivado dende o orixinal o 5 de abril de 2016. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  30. Alas, Askur. "The mystery of Tallinn's Central Square". EE (en estoniano). Arquivado dende o orixinal o 5 de novembro de 2008. Consultado o 29 de outubro de 2008. 
  31. "Turku ja Tallinna – Euroopan kulttuuripääkaupungit 2011". Aiheet | Euroopan parlamentti. 1 de outubro de 2011. Arquivado dende o orixinal o 16 de maio de 2024. Consultado o 16 de maio de 2024. 
  32. Günther Grundmann. "Die mittelalterliche Stadtbaukunst". Der Ostseeraum im Blickfeld der Deutschen Geschichte. Böhlau Verlag. Studien zum Deutschtum im Osten 6. p. 83. 
  33. "The Jewish Community of Tallinn". The Museum of the Jewish People at Beit Hatfutsot. Consultado o 26 de xuño de 2018. 
  34. "Historic Centre (Old Town) of Tallinn". UNESCO. Arquivado dende o orixinal o 11 de marzo de 2022. Consultado o 11 de marzo de 2022. 
  35. "Tallinn 2002". European Broadcasting Union. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2019. Consultado o 11 de marzo de 2022. 
  36. Nikel, David (11 de setembro de 2021). "Introducing Estonia's Tallinn, European Green Capital 2023". Integrated Whale Media Investments. Arquivado dende o orixinal o 11 de marzo de 2022. Consultado o 11 de marzo de 2022. 
  37. Bank, European Investment (6 de xullo de 2022). EIB Group Sustainability Report 2021. European Investment Bank (en inglés). ISBN 978-92-861-5237-5. Arquivado dende o orixinal o 16 de xullo de 2023. Consultado o 26 de xullo de 2022. 
  38. Saarniit, Helen. "How can Estonia's transport and housing sectors contribute to cleaner air and a safer climate?". SEI. Consultado o 26 de xullo de 2022. 
  39. Pärli, Merilin (24 de xaneiro de 2023). "Critics: Tallinn's green capital program doesn't offer permanent changes". ERR. Arquivado dende o orixinal o 7 de febreiro de 2023. Consultado o 13 de febreiro de 2023. 
  40. Peel, M. C.; Finlayson, B. L.; McMahon, T. A. (2007). "Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification" (PDF). Hydrol. Earth Syst. Sci. 11 (5). pp. 1633–1644. Bibcode:2007HESS...11.1633P. ISSN 1027-5606. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 3 de febreiro de 2012. Consultado o 14 de marzo de 2013. 
  41. "Climate normals-Temperature". Estonian Weather Service. Arquivado dende o orixinal o 9 de xuño de 2017. Consultado o 30 de xaneiro de 2021. 
  42. "Climate normals-Precipitation". Estonian Weather Service. Arquivado dende o orixinal o 10 de setembro de 2017. Consultado o 30 de xaneiro de 2021. 
  43. "Climate normals-Humidity". Estonian Weather Service. Arquivado dende o orixinal o 10 de setembro de 2017. Consultado o 30 de xaneiro de 2021. 
  44. "Climate normals-Sunshine". Estonian Weather Service. Arquivado dende o orixinal o 11 de febreiro de 2020. Consultado o 30 de xaneiro de 2021. 
  45. "Rekordid". Estonian Weather Service (en estoniano). Arquivado dende o orixinal o 17 de abril de 2024. Consultado o 19 de marzo de 2021. 
  46. "Tallinn-Harku Climate Normals 1991–2020". NOAA. Arquivado dende o orixinal o 2024-04-17. 
  47. "Tallinn, Estonia – Detailed climate information and monthly weather forecast". Weather Atlas. Arquivado dende o orixinal o 5 de xuño de 2022. Consultado o 31 de xullo de 2022. 
  48. "01.01.2015". Arquivado dende o orixinal o 19 de novembro de 2015. Consultado o 31 de xaneiro de 2016. 
  49. "Statistical Yearbook of Tallinn 2022". Tallinn city government. 19 de maio de 2023. Arquivado dende o orixinal o 19 de maio de 2023. Consultado o 19 de maio de 2023. 
  50. "1881, 1897, 1922, 1934, 1959, 1970, 1979, 1989 Census Basic Data". Statistikaamet (en estoniano). 
  51. "Population and Housing Census 2000-2021". Statistikaamet. 
  52. Eurostat (2004). Regions: Statistical yearbook 2004 (PDF). Office for Official Publications of the European Communities (Luxemburgo). pp. 115/135. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 29 de maio de 2010. 
  53. "Tallinn arvudes / Statistical Yearbook of Tallinn". Tallinn City Council (en estoniano e inglés). 3 de agosto de 2011. Arquivado dende o orixinal o 21 de maio de 2012. Consultado o 1 de abril de 2012. 
  54. "POPULATION, 1 JANUARY by Sex, County, Ethnic nationality and Year". pub.stat.ee. Arquivado dende o orixinal o 19 de febreiro de 2023. Consultado o 26 de novembro de 2019. 
  55. 1922 a. üldrahvalugemise andmed. Vihk I ja II, Rahva demograafiline koosseis ja korteriolud Eestis. Riigi Statistika Keskbüroo (en estoniano e francés) (Talín). 1924. p. 33. ISBN 9789916103067. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 
  56. Rahvastiku koostis ja korteriolud. 1.III 1934 rahvaloenduse andmed. Vihk II. Riigi Statistika Keskbüroo (en estoniano e francés) (Talín). 1935. pp. 47–53. hdl:10062/4439. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 
  57. Eesti Statistika : kuukiri 1942-03/04. Riigi Statistika Keskbüroo (en alemán e estoniano) (Talín). 1942. pp. 66–67. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 
  58. 58,0 58,1 58,2 58,3 Eesti rahvastik rahvaloenduste andmetel. I. (PDF). Statistikaamet (en estoniano e inglés) (Talín). 1995. p. 66. ISBN 9985-826-17-5. 
  59. "RL222: RAHVASTIK ELUKOHA JA RAHVUSE JÄRGI". Estonian Statistical Database (en estoniano). Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 
  60. "RL0429: RAHVASTIK RAHVUSE, SOO, VANUSERÜHMA JA ELUKOHA JÄRGI, 31. DETSEMBER 2011". Estonian Statistical Database. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 
  61. "RL21429: Rahvastik Rahvuse, Soo, Vanuserühma Ja ELukoha (Haldusüksus) Järgi, 31. DETSEMBER 2021". Estonian Statistical Database (en estoniano). Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2024. Consultado o 7 de maio de 2023. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]