Åland

Åland

Bandeira Brasón
Himno	Ålänningens sång (1922)
Símbolo oficial	Corzo (animais) Pigargo (aves) Östra and Västra Kyrksundet (en) (lago) Esox lucius (peixe) Primula veris (planta) Calcaria (rocha)
Localización
60°15′N 20°00′L
Capital	Mariehamn
Contén a división administrativa	Subrexión de Mariehamn Ålands landsbygd Ålands skärgård
Poboación
Poboación	30.144 (2021) (19,04 hab./km²)
Lingua oficial	lingua sueca
Xeografía
Parte de	Europa do norte países nórdicos
Superficie	1.582,93 km²
Bañado por	Mar de Åland e Mar do Arquipélago
Altitude	129 m
Punto máis alto	Orrdalsklint (en) (129,1 m)
Comparte fronteira con	Finlandia Propia condado de Uppsala condado de Estocolmo mar a fóra
Datos históricos
Evento clave 17 de setembro de 1809 Tratado de Hamina (pt) 30 de marzo de 1856 Tratado de Paris (pt) 1 de xuño de 1919 Åland status referendum, 1919 (en) 20 de outubro de 1921 Åland convention (en) 11 de outubro de 1940 Agreement between the USSR and Finland on the Åland Islands (en) 10 de febreiro de 1947 Q18407458
Organización política
Órgano executivo	Government of Åland (en)
• Lantråd (en)	Katrin Sjögren (pt)
Órgano lexislativo	Parliament of Åland (en) , (Escano: 30)
Membro de	Consello Nórdico
PIB per cápita	1.194.000.000 € (2017)
Moeda	euro
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+02:00, horario estándar Horario do leste de Europa UTC+03:00, horario de verán
Dominio de primeiro nivel	.ax
Prefixo telefónico	18
Teléfono de emerxencia	112
Código de país	AX
ISO 3166-2	FI-01
Código NUTS	FI2
Sitio web	aland.ax

Åland (en sueco: Åland, en finés: Ahvenanmaa) é unha rexión autónoma e desmilitarizada de Finlandia desde 1920 por decisión da Liga de Nacións. É a rexión de Finlandia máis pequena por superficie e poboación, cunha extensión de 1.580 km², e unha poboación de 30.129, (11.736 dos cales viven na capital) que constitúe o 0,51% da súa poboación. superficie terrestre e o 0,54% da súa poboación. Constitúe unha das 19 rexións con que conta a organización político-administrativa rexional da República de Finlandia desde a reforma de 2010. A súa única lingua oficial é o sueco e a capital é Mariehamn (en finés Maarianhamina). A rexión consta de 16 municipios, entre os cales Marehamn é o único que ten o rango de cidade.

Åland está situada nun arquipélago, chamado as illas Åland, á entrada do Golfo de Botnia no Mar Báltico pertencente a Finlandia. Comprende a illa principal de Fasta Åland na que reside o 90% da poboación e preto de 6.500 illas, illotes e escollos ao leste. Das miles de illas de Åland, entre 60 e 80 están habitadas. Fasta Åland está separada da costa de Roslagen en Suecia por 38 km. de augas abertas ao oeste. No leste, o arquipélago de Åland é contigua co arquipélago finlandés. A única fronteira terrestre de Åland está situada no deshabitado escollo de Märket, que comparte con Suecia. Desde Mariehamn, hai unha distancia en transbordador duns 160 km. ata Turku, unha cidade costeira da Finlandia continental, e tamén ata Estocolmo, a capital de Suecia.

O estatuto de autonomía de Åland significa que os poderes rexionais que normalmente exercen os representantes do goberno finlandés central son exercidos en gran parte polo seu propio goberno. O Estatuto de Autonomía garante, entre outros, a posición predominante do idioma sueco no territorio rexional. A actual posición neutral e desmilitarizada de Åland remóntase aos días do Tratado de Paz de París despois da Guerra de Åland na década de 1850. En 2022 celebrouse o 100 aniversario do estatuto de autonomía.

É membro asociado do Consello Nórdico.

Autonomía

O estatuto de autonomía de Åland foi afirmado por unha decisión tomada pola Liga das Nacións en 1921 tras a disputa das Illas Åland. Reafirmouse dentro do tratado que admitía a Finlandia na Unión Europea. Por lei, Åland é politicamente neutral e totalmente desmilitarizada, e os residentes están exentos da conscrición ás Forzas de Defensa finlandesas. O Parlamento de Finlandia concedeu a Åland unha ampla autonomía na Lei sobre a Autonomía de Åland de 1920, que posteriormente foi substituída pola nova lexislación co mesmo nome en 1951 e 1991. A constitución de Finlandia define unha "constitución de Åland" facendo referencia a este acto. Åland segue sendo exclusivamente de fala sueca por este acto. Aínda que o referendo para ingresar na Unión Europea se celebrou na Finlandia continental o 16 de outubro de 1994, Åland celebrou unha votación separada o 20 de novembro xa que era unha xurisdición aduaneira separada. A adhesión á UE foi aprobada polo 73,64% dos votantes. En relación coa admisión de Finlandia na Unión Europea, asinouse un protocolo relativo a Åland que estipula, entre outras cousas, que as disposicións do Tratado da Comunidade Europea non obrigarán a cambiar as restricións existentes para que os estranxeiros (é dicir, persoas que non gozan de "dereitos da rexión de orixe" (hembygdsrätt) en Åland) adquiran e teñan bens inmobles ou presten determinados servizos.

Historia

Historia das ocupacións Imperio Sueco 1157–1809 Imperio Ruso 1809–1917 Finlandia 1917–presente

Membros da neolítica Cultura da olería do peite comezaron a asentarse no arquipélago hai uns 7000 anos, despois de que as illas comezaran a rexurdir do mar despois de ser empurradas polo peso do xeo continental da última glaciación.

As persoas da Idade de Pedra e da Idade de Bronce obtiveron alimento cazando focas e aves, pescando e recollendo plantas. Tamén comezaron a agricultura cedo. Na Idade de Ferro, os contactos con Escandinavia aumentaron.^{[Cómpre referencia]} Desde a Idade de Ferro, Åland ten seis castros. Desde a Idade viquinga hai máis de 380 lugares de enterramento documentados.

Por erro, o escudo de armas de Åland foi concedido orixinalmente á provincia sueca insular de Öland en 1560, e mostra un cervo vermello dourado (que non vive en Åland) nun campo azul. Isto é tradicionalmente rematado por unha coroa comital do antigo estilo sueco.

Xunto con Finlandia, Åland formaba parte do territorio cedido a Rusia por Suecia no marco do Tratado de Fredrikshamn en setembro de 1809. Como resultado, pasaron a formar parte do semi-autónomo Gran Ducado de Finlandia (1809–1917). Durante as negociacións, Suecia non conseguiu unha disposición para que as illas non fosen fortificadas. A cuestión foi importante non só para Suecia senón tamén para o Reino Unido, que como resultado do Tratado de 1809 preocupouse de que unha presenza militar rusa nas illas puidese ameazar os intereses comerciais de Gran Bretaña no seu comercio que pasaba polo Báltico.^{[Cómpre referencia]}

As illas Åland durante a Guerra de Crimea. Foi aquí onde se disputou a Batalla de Bomarsund.

En 1832, Rusia comezou a fortificar as illas, coa gran fortaleza de Bomarsund. En 1854, como parte da campaña no Báltico durante a Guerra de Crimea contra Rusia, unha forza combinada británica e francesa de buques de guerra e mariños capturou e destruíu a fortaleza durante a Guerra de Åland. O Tratado de París de 1856 desmilitarizou todo o arquipélago de Åland.

Durante a Guerra civil finlandesa, en 1918, a as tropas suecas interviñeron como forza de mantimento da paz entre as tropas rusas estacionadas nas illas e as tropas finlandesas "Branca"s e "Vermella"s que viñan de Finlandia polo mar xeado. En poucas semanas, as tropas suecas deron paso ás tropas alemás que ocuparon Åland a petición do Senado de Finlandia (conservador)| "Branco".

Åland (azul) coas provincias históricas e modernas (liñas amarelas) do resto de Finlandia (gris) xustapostas.

Despois de 1917, os veciños de Åland traballaron para que os cedesen a Suecia. En 1919, o 96,4% dos votantes de Åland asinaron o unha petición para a secesión de Finlandia e para a integración con Suecia, con máis do 95% a favor. Os sentimentos nacionalistas suecos fortalecéronse particularmente como resultado das tendencias antisuecas en Finlandia e como resultado do nacionalismo finlandés alimentado pola loita de Finlandia por manter a súa autonomía e resistencia contra a Rusificación. O conflito entre a minoría de fala sueca e a maioría de fala finlandesa no continente finlandés, destacado na política finlandesa desde a década de 1840, contribuíu á aprehensión da poboación de Åland sobre un futuro dentro de Finlandia.

Finlandia, con todo, rexeitou ceder as illas e, en cambio, ofreceu aos insulares un estatuto de autonomía. Con todo, os veciños non aprobaron a oferta, e en 1921 a disputa sobre as illas presentouse ante a recentemente formada Liga das Nacións. Esta última decidiu que Finlandia debería manter a soberanía sobre a provincia, pero que Åland debería converterse nun territorio autónomo. Un dos grandes defensores dunha solución diplomática para o caso foi Nitobe Inazō, que era un dos subsecretarios xerais da Liga e director da Sección de Oficinas Internacionais, a cargo do Comité Internacional de Cooperación intelectual. A convención de Åland do 20 de outubro de 1921, asinada por Suecia, Finlandia, Alemaña, o Reino Unido, Francia, Italia, Dinamarca, Polonia, Estonia e Letonia, foi o primeiro acordo internacional logrado pola Liga. Así, Finlandia estaba obrigada a garantir aos residentes de Åland o dereito a manter a lingua sueca, así como a súa propia cultura e tradicións locais. A convención de 1921 estableceu o status neutral de Åland mediante un tratado internacional, prohibindo a colocación de instalacións ou forzas militares nas illas. A Asemblea Rexional de Åland convocouse para a súa primeira sesión plenaria en Mariehamn o 9 de xuño de 1922, hoxe, o día celébrase como o Día do Autogoberno de Åland.

A decepción dos insulares polo insuficiente apoio de Suecia na Sociedade de Nacións, a falta de respecto sueca polo status desmilitarizado de Åland na década de 1930 e algúns sentimentos dun destino compartido con Finlandia durante e despois da segunda guerra mundial, cambiou a súa percepción da súa relación con Finlandia de "unha provincia sueca en posesión finlandesa" a "unha parte autónoma de Finlandia".

Debido á condición de neutralidade baixo a Convención de 1921, os insulares gozaron de seguridade no mar durante a guerra de 1939–1945, xa que a súa frota mercante navegaba tanto para os países aliados como para a Alemaña nazi. En consecuencia, o transporte marítimo de Åland non foi atacado en xeral, xa que as distintas forzas militares raramente sabían que carga se transportaba ou para quen.

Xeografía

As illas Åland ocupan unha situación estratéxica de grande importancia, ao dominar unha das entradas do porto de Estocolmo, ademais de estar situadas na entrada do Golfo de Botnia, e cerca do Golfo de Finlandia.

O arquipélago de Åland consta dunhas 300 illas habitables, das cales unhas 80 están habitadas; o resto son simplemente unhas 6.000 illotes de rocas espidas. O arquipélago está sen solución de continuidade xunto co arquipélago de Turku no Leste, (finés: Turunmaan saaristo, sueco: Åbolands skärgård), o arquipélago adxacente á costa suroeste de Finlandia.

A superficie das illas xeralmente é rochosa, a cuberta de chan delgada, o clima extremo. Hai varios portos excelentes, o máis notable en Ytternäs.

As illas posúen unha extensión de terras emerxidas, área total de 1.512 km². O noventa por cento da poboación vive en Fasta Åland (a illa maior e principal), que tamén é a localización da capital Mariehamn. Fasta Åland, con 50 km de norte a sur e 45 de leste para oeste, posúe máis do 70% da área total da rexión.

Concellos

Os 16 concellos (kommuner) de Åland divídense en tres subrexións: Mariehamn, o rural e o arquipélago. Máis do corenta por cento de todos os habitantes viven en Mariehamn, a capital.

Concello	Código	Subrexión	Poboación	Superficie	Densidade de poboación
Mariehamn	MH	Mariehamn	11.736 hab.	11´79 km²	995 hab./km²
Jomala	JM	Rural	5.509 hab.	142´53 km²	39 hab./km²
Finström	FN	Rural	2.642 hab.	123´25 km²	21 hab./km²
Lemland	LE	Rural	2.133 hab.	113´08 km²	19 hab./km²
Saltvik	SV	Rural	1.810 hab.	152´07 km²	12 hab./km²
Hammarland	HM	Rural	1.624 hab.	138´17 km²	12 hab./km²
Sund	SD	Rural	1.020 hab.	108´06 km²	9 hab./km²
Eckerö	EC	Rural	934 hab.	107´69 km²	9 hab./km²
Föglö	FG	Arquipélago	501 hab.	134´78 km²	4 hab./km²
Brändö	BR	Arquipélago	449 hab.	108´07 km²	4 hab./km²
Geta	GT	Rural	506 hab.	84´34 km²	6 hab./km²
Vårdö	VR	Arquipélago	462 hab.	101´5 km²	5 hab./km²
Lumparland	LU	Rural	376 hab.	36´26 km²	10 hab./km²
Kumlinge	KM	Arquipélago	313 hab.	99´26 km²	3 hab./km²
Kökar	KK	Arquipélago	224 hab.	63´55 km²	4 hab./km²
Sottunga	ST	Arquipélago	105 hab.	28´05 km²	4hab./km²

Poboación data: 31-12-2021

Superficie data: 1-1-2018

Mapa cos concellos do arquipélago de Åland e do arquipélago de Turku

Economía

A economía das Åland está fortemente influída polo comercio marítimo e polo turismo. O comercio marítimo representa o 40% da economía, con varias compañías cuxos propietarios son de fóra das illas. A maior parte das compañías das illas son pequenas cun máximo de 10 empregados. A agricultura e a pesca son de relevancia combinadas coa industria alimentaria. Unhas poucas compañías contribúen ao bo desenvolvemento da economía.

Os portos máis importantes son Mariehamn (sur), Berghamn (oeste) e Långnäs na beira oriental da illa principal.

A abolición das vendas libres de impostos nos transbordadores que navegan entre destinos da Unión Europea e Finlandia require unha excepción para as illas Åland con respecto ao IVE aplicado. A excepción permite vendas libres de impostos nos ferrys entre Suecia e Finlandia (permitida na súa parada en Mariehamn), pero fixo de Åland, tamén unha zona diferenciada de impostos, significando que as tarifas non se aplican nas mercadorías que se traen ás illas.

O desemprego ten unha porcentaxe menor que nas rexións veciñas, 1,8% en 2004.

Demografía

A maioría dos habitantes falan sueco (a única lingua oficial) como lingua materna: 93,5% en 2001, aínda que hai tamén falantes de finés. No resto de Finlandia, ambos os idiomas finés e sueco son idiomas oficiais. A inmensa maioría da poboación, 94,8%, pertencen á igrexa evanxélica luterana de Finlandia.

O asunto da etnia á que pertencen os habitantes das Åland, e a correcta clasificación lingüística do seu idioma, permanece aínda no terreo da controversia. Pódense considerar etnicamente como suecos, ou sueco-finlandeses, con todo a súa lingua está máis próxima aos dialectos de Suecia que aos dialectos da Finlandia sueca.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Wikimedia Atlas de Åland.
• https://www.aland.ax/en (en inglés)
• Government of Åland (en sueco)
• The example of Åland, autonomy as a minor protector The Åland example: autonomy protects a minority
• Ålandstidningen (local newspaper)