Haubdseida

Schwäbisch

Griaß Gott un willkomme uf dr Haubdseida vo dr alemannische Wikipedia, en Enzyklopedi wo alli debi chönne mitschaffe un verbessre, un wo derf frei verbreitet werde!

{{{Artikel finde}}}

{{{Inputbox}}}

Artikel noch Dialekt, Artikel uf Schwäbisch
Astronomi – Biologi – Bruuchtum – Ethni – Computer – Ernährig – Geografi – Gschicht – Muusik – Organisation – Person – Politik – Religion – Sprochwüsseschaft – Zyt

Themeportal

{{{Sunschtigs}}}

{{{Über uns}}}

D alemannische Wikipedia isch a Enzyklopedi im Dialekt vom alemannische Schbochraum, also von dr Deitschschweiz, vom Elsass, von Liechteschdoi, von Oberbade, vom Schwobaland ond von Vorarlberg, ond au no von a baar Schbrochinsla in de Alba in Idalien.

Des hoißd, an dem Projektle kennad älle mitmacha, wo a alemannische Dialektvariande kenned, wo do gschwätzd wird. D Enzyklopedi wird erschd was von dr freiwilliga Schaffedse von älle, wo äbbes mit ihrm Dialekt beidrag welled. Älle Beiträg kenned von älle Bsuachr gschriba ond gänderd wäre. Jedr koh midmacha. Breng dei Hirn mid ond mach mid, oms Alemannische weiderzomendwiggla als Weltschbroch. Der Afang isch ganz leichd!

Zom Deschde schbiel a weng em Sandkaschda, wo älles macha koschd wasd willsch ohne äbbes zom kabuddmacha. Froga schdelle ond äbbes vorschlaga kannsch uf der Hilfsseida. Uffem Gemeinschafds-Pordal darf jeder wo will, midwähle ond middschwätza. Fir s Minimom an Aforderonga gugg uffd Ardiggelrichdlinia, ond firs Minimom and schbrochliche Aforderonga gugg uffs Wie schreib i guads Alemannisch.

Des was do dren isch en dr alemannische Wikipedia derf frei ond koschdalos kobbiert ond weidrgebba wera.

Bis heid hodd die alemannische Wikipedia 30.638 Artikel.

Artikel vur Wuche: Dinkelberg

De Dinkelberg (hüt meischtens "Dinggelberg" usgsproche; früener "Dinkchelberg", IPA: [ˈd̥ɪŋkxəlbɛrg̊]) isch e Gebirgszug im Südweste vo Dütschland. Er wird im Süde durch s Tal vom Hochrhy, im Norde und Weste durch s Wysedal, im Oste durch s Wehradal begränzt. Er ligt zwüsche de größere Ortschafte Lörrach, Schopfe, Wehr und Badisch-Rhyfälde. De höchst Punkt isch di Hochi Flum (dt. Hohe Flum) südlig vo Schopfe uff 535 Meter über NHN.

Vor 150 Millione Johr isch de Dinkelberg e Teil vom Bode vom Jura-Meer gsi, gnauer gsait vom Tethysmeer, em Urozean. Dört dinne hät s Läbe ge, under andrem Ammonite, Fischsaurier, exotischi Fische und Muschle. In de Riff hän näbe de Koralle au Schwämm, Seelilie, Austre und Seeigel glebt. S Meer hät dörtmols in etwa d Vorussetzige vo de hüttige Südsee gha. De Berg isch entstande, wyl sich d Erdkrusteplatte gfaltet hän. Bewys dodefür sin Fossiliefünd.

De Name "Dinkelberg" hät s scho im Mittelalter ge. De erscht Bewys isch e Urkunde vo 1452. 1467 hät de Herzog Sigmund noch de Verpfändig vo de Herrschaft Rhyfälde an d Stadt Basel zur Huldigung vom Dinkelberg uffgfordert (Zitat: "ouch demn im Rynthale mitsampt dem Dinckelberg"). D Nennig "Dinkelberg" im Zämmehang mit Gmeinde in de dörtmolige Markgrafeschaft Basel fehle aber. Drum nimmt mer a, dass sich d Bezeichnig ursprünglich uff s vorderöstrychische Kerngebiet beschränkt hät (Ruum Eichsle - Adelhuse - Meisele - Nordschwobe) und bis zum Änd vom 18. Johrhundert die lokali Bedütig gha hät. Nochdem fast s ganze Berggländ um 1805 badisch worre isch, hät sich de Name "Dinkelberg" über de Gältigsberych vo devor useentwickelt.

(…de ganz Artikel lèse)

Früeneri Artikel vur Wuche:

{{{Hesch gwüsst}}}

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

{{{Neuigkeite}}}

19. Septämber 2024:
Schimpfwörter spiegeln Geschlechterunterschiede (SRF)
ABBA auf Schweizerdeutsch – Kann das gut gehen? Eine neue Mundart-Show probiert es (St. Galler Tagblatt)
Bachl, Seggl & Co.: Diese schwäbischen Beleidigungen müssen Sie kennen! (Schwäbische Zeitung)
14. Septämber 2024:
Die Tiktokerin, die das Schweizerdeutsch retten will (Tagesanzeiger)
12. Septämber 2024:
Guy Krneta – «Hüener lachen angers» (SRF)
11. Septämber 2024:
Trauer um einen Verfechter der alemannischen Mundart: Richard Kienzler ist mit 87 Jahren gestorben
Richard Kienzler ist gestorben (Schwarzwälder Bote)

{{{meh Neuigkeite}}}

20. Septämber

52 v. Chr.: Di gallisch Armee unter em Vercingetorix unterlyt in dr Schlacht um Alesia dr Druppe vum Julius Caesar.
0451: In dr Schlacht uf dr Katalaunische Fälder schleen d Remer d Hunne unter em Attila zruck.
1863: Dr dytsch Schriftsteller un Forscher Jacob Grimm stirbt.
1909: S nei Basler Stadttheater wird yygweit.
1932: Im Gfängnis vu Pune, Indie fangt dr Mahatma Gandhi (Bild) syy Hungerstreik aa.
1951: Dr Schwyzer Ständerat lähnt s Frauestimmrächt widerholt ab.

'Näbeprojäkt' (früener Schwöschterprojäkt) findsch under denne Namesrüm:

{{{Wörter}}} (Wiktionary)	{{{Texte}}} (Wikisource)
{{{Biecher}}} (Wikibooks)	{{{Sprichwerter}}} (Wikiquote)
{{{Raisefierer}}} (Wikivoyage)