Rhiregulirig

Rhiregulirig nennt ma dia Kanalisirig vom Rhi, wo ma am Afang vom 20. Johrhundert a dr Grenz Liachtastoa–Schwiiz und Öschtriich–Schwiiz gmacht hot. Däs isch amol für s Idämma vo da Hochwassergfohra gsi und o für d Neuregelig vo dr Staatsgrenz, wo a dr ältera Flussarm vrlofa isch.

Staatsvertrag vo 1892

Dr Staatsvertrag zur Rhiregulirig, wo 1892 zwüscha Öschtriich-Ungarn und dr Schwiiz abschlossa wora isch, hot viile fürchtige Übrschwemmiga am Alparhii zwüscha Sargans und em Rhydelta bim Bodasee verhindrat. Ma hot mit zwoa Durstich dr Flusslof um ebba zeha Kilometer kürzer gmacht, dass s Gfäll und d Schubkraft vom Wasser größer würd und dass as nit so viil Gschiabablagriga git. Undrm Dach vo da Gsellschaft Internationale Rhiregulirig (IRR) koordiniirend Öschtriich und d Schwiiz da Bau und dr Undrhalt vo dr Dämm o hüt no. Dr Sitz vo dera Gsellschaft isch z Rorschach, a Bauleitig gits im öschtriichischa Luschnou und im schwizerischa Sanggalle.

Usfürig

Noch dr Undrzoachnig vom Vertrag hot ma im Johr 1900 noch füf Johr Bauzit dr Fuascher-Durstich zum Bodasee ufgmacht. Dura Erscht Wealtkriag hots denn a paar Verzögriga gia, im Johr 1923 isch denn dr Rhi bim Tippilzouer-Durstich i sis neu Flussbett gleitet wora. Weils denn a Verlandig vo dr Fuascher und Harder Bucht gia hot, hot ma 1924 nomml an Staatsvertrag abgschlossa zum Witrführa vo da Reguliriga und bsundrigs wegs dr Vorstreckig vom Flussbett bis in Bodasee ine. Übr d Johr hots doch Gschiabablagriga im Flusslof gia, denn isch ma drufkoh dass ma dr Querschnitt vom Mittlgrinn z groß gmacht hot. 1954 isch drum dr dritt Staatsvertrag abgschlossa wora zum däs Mittlgrinn enger macha, d Hochwasserdämm für an Abfluss vo 3100 m³/s zum ändra und zum dia Vorstreckig in See ine witer z baua. Däs Hochwasser vo 1987 mit 2650 m³/s hot zoagt, dass dia Maßnahma scho reacht gsi sind.

S Rhibett isch 60 bis 70 Meter broat und hot uf bedna Sita Hochwasserdämm mit am Abstand vo 260 Meter. Dr Stroafa wo zwüscha Hochwasserdamm und Nidrigwasserbett lit, hoaßt ma Rhivorland. Däs Vorland würd blös bi größera Hochwässer kurz übrfluatet, so gits döt zum Toal o Rhiuferweag.

Dia Gwässer, wo bi dr Kanalisirig vom Flusslof im Süda vom Bodasee und östlig vu Dipilzou vom Rhi abtrennt wora sind, hoaßend hüt Aalta Rhi. Si liged im ane Naturschutzpiet. Damit ma d Hochwasserdämm net uunöatig vill mos underbreacha, hot ma fascht alle Flüss und Bäach mit Hilf vu Binnakanäl gsammlat und so em Bodasee zuegfüart. Uf Schwizer Sita flüüsst usser am Vilterser-Wangser-Kanal und am Weardabearger-Binnakanal öberhopt koas Gwässer zwischa Sargans und am Bodasee in Rhi inne. Da Rhintaler-Binnakanal flüsst öber da Aalt Rhi ab und da Vorarlbeargr Rhintalbinnakanal vrlooft parallel zum Rhi bis zum Bodasee. Im Liachtastoa isch oanzig da Oberaukanal, wo nördlig vo Ruggeall in Rhi mündat. Im Vorarlbearg seand zwoa Flüss, wo da Hochwasserdamm doarbreachand; d Ill und d Frutz.

D Bahn vo dr Internationala Rhiregulirig

Für d Arbata vo da Rhiregulirig hot ma a uagene Isabahn mit anara Spurwite vo 750 mm baut, dia Bahn vo dr Internationala Rhiregulirig. Dia Strecke würd o hüt no betriba, sit 2008 fahrt döt toalwiis a Museumsbahn.

Netzverwiis

Netzsita vo da IRR

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Rheinregulierung_(Alpenrhein)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.