Kalmikië

Republiek van Kalmikië Хальмг Таңһч
Die ligging van Kalmikië in Rusland.
Politieke status
Land	Russiese Federasie
Federale distrik	Suid
Ekonomiese streek	Wolga
Stigting	9 Januarie 1957
Regering
Hoofstad	Elista
Leier	Aleksei Orlof
Amp	President
Wetgewer	Choeral
Bevolking
Sensus	2010
Totaal	289 481
Volgorde	78ste
Digtheid	3,8/km2
Stedelik	44,1%
Plattelands	55,9%
Statistiek
Oppervlakte	76 100 km2
Volgorde	41ste
Tydsone	UTC+04:00
Registrasienommer	08
Amptelike tale	Russies, Kalmikies
Webtuiste	http://kalm.ru
Wapen en vlag
Wapen
Portaal    Rusland

Kalmikië (ook Kalmoekië; Kalmikies: Хальмг Таңһч, Chalmg Tangchtsj; Russies: Республика Калмыкия, Respoeblika Kalmikija), is ’n outonome republiek (’n deelgebied van Rusland). Dit is geleë aan die Kaspiese See. Dit is die enigste gebied in Europa waar Boeddhisme die hoofgodsdiens is. Die hoofstad is Elista en die amptelike tale Russies en Kalmikies.

Geskiedenis

Vroeë geskiedenis

Die Kalmikiërs stam grotendeels van Mongoolse nomadiese volke wat hulle in die 17de eeu hier gevestig het. Binne 25 jaar word hulle onderdane van die Russiese tsaar. In ruil vir die beskerming van Rusland se suidelike grens kry hulle ’n jaarlikse toelae en toegang tot die markte van die Russiese grensgebiede. Die streek bereik die hoogtepunt van sy militêre en politieke mag onder Ajoeka Khan (1669–1724).

Ná Ajoeka Khan se dood word die streek ál minder onafhanklik en ’n groot deel van die bevolking begin wegtrek. Om dit stop te sit, neem Katharina die Grote hul onafhanklikheid weg en dra alle regeringsmag oor aan die goewerneur van Astrachan. Ná die Tweede Wêreldoorlog word groot dele van die bevolking deur Josef Stalin na Siberië verban. Omtrent die helfte keer ná sowat twintig jaar weer terug. Op 9 Januarie 1957 word die streek ’n outonome oblast en op 29 Julie 1958 ’n outonome republiek. Ná die val van die Sowjetunie behou dit sy status as outonome republiek.

Huidige beleid

Die huidige president is sedert die verkiesings van 1993 die multimiljoenêr Kirsan Iljoemzjinof, wat voorsitter van die internasionale skaakfederasie FIDE is. Sy droom is om van Kalmikië ’n skaakparadys en onafhanklike staat te maak.

Iljoemzjinof het in 1994 die grondwet afgeskaf en die "diktatuur van die gesonde verstand" ingevoer. Dit beteken die president bepaal die beleid. Hy alleen kan mense aanstel en afdank. Volgens sy visie werk die mans, die vroue sorg vir die kinders, die kinders speel skaak en hy sorg vir die res.

Hy wil Kalmikië laat afskei van die Russiese Federasie en in plaas daarvan ’n "geassosieerde lid" laat word. Hy glo die republiek staan de facto reeds buite die federasie omdat dit geen geld meer uit die federale begroting kry nie, maar wel belasting betaal. Rusland staan dié planne teen.

Geografie

In die suide grens Kalmikië aan Dagestan en in die noordooste aan Kazachstan. Sy binnelandse bure is Wolgograd-oblast (NW/N), Astrachan-oblast (N/NO/O), Dagestan (S), Stawropol-krai (SW) en Rostof-oblast (W). Die republiek bestaan hoofsaaklik uit steppe en woestyn.

Groot dorpe en stede

• Elista (Элиста) – 104 254
• Lagan (Лагань) – 14 345
• Gorodowikofsk (Городовиковск) – 10 940
• Troitskoje (Троицкое) – 10 298
• Jasjkoel (Яшкуль) – 7 399
• Sadowoje (Садовое) – 6 505
• Malije Derbeti (Малые Дербеты) – 5 980

Riviere

Van die grootste riviere is:

• Wolga (vloei deur ’n klein deel in die ooste)
• Koema
• Manitsj

Mere

Kalmikië lê aan die Kaspiese See. Daar is net enkele mere in die republiek, onder meer:

• Manitsj-Goedilo
• Sarpinskoje
• Sostinskije
• Tsagan-Chak

Fauna

Die republiek se wildlewe sluit die bekende saiga-wildsbok in. Die diere se habitat word beskerm in die Tsjorni Zemli-natuurreservaat.

Administratiewe rajons

Naam	Oppervlakte	Bevolking (2021)	Setel
Gorodowikofsk-rajon	1 099 km²	13 793	Gorodowikofsk
Iki-Boeroel-rajon	6 363 km²	9 596	Iki-Boeroel
Jasjalta-rajon	2 416 km²	14 660	Jasjalta
Jasjkoel-rajon	11 769 km²	14 845	Jasjkoel
Joesta-rajon	7 996 km²	9 346	Tsagan Aman
Kettsjeneri-rajon	6 548 km²	8 746	Kettsjeneri
Lagan-rajon	4 170 km²	18 549	Lagan
Maloderbetofski-rajon	3 666 km²	9 369	Malije Derbeti
Oktabjr-rajon	3 686 km²	7 878	Bolsjoi Tsarin
Prijoetnoje-rajon	3 110 km²	9 633	Prijoetnoje
Sarpa-rajon	3 738 km²	11 084	Sadowoje
Tselinni-rajon	5 258 km²	20 212	Troitskoje
Tsjernozemelski-rajon	14 192 km²	12 343	Komsomolski

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Nederlandse Wikipedia-artikel nl:Kalmukkië

Eksterne skakels

• Nuusagentskap van die Republiek Kalmikië Geargiveer 22 Maart 2007 op Wayback Machine (Engels en Russies)
• Verslag oor die Kalmikiese taal
• Forum van die Kalmikiese Internetgemeenskap
• Kalmikiese Poort Geargiveer 15 April 2018 op Wayback Machine

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kalmikië.