TURİZM

Asya Türk kültür ve turizm coğrafyasında birlikte ve barış içinde yaşayabilmek için ortak bir kültür ve turizm zemini oluşturmak önemlidir. Bu ortak zemini oluşturmak için de kurulmuş ortak teşkilatlar mevcuttur. Bunlardan biri de Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)’dır.TÜRKSOY, Türk dili konuşan ülkeler ve halkların birbirlerini daha iyi anlamala-rını, tanımalarını ve diyalog kurmalarını sağlamak, kültür ve gönül birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmek, ortak Türk kültürünü ve sanatını korumak, yeniden canlandırmak, gelişmesini sağlamak, nesilden nesile aktarmak, yaşatmak ve karşılıklı dosta¬ne temaslar sağlamak amacıyla kurulmuş uluslararası ortak bir Türk kültürü teşkilatıdır. İnsanlararası kültürel diplomasi ve turizm için uygun bir zemin oluşturabilmek için de TÜRKSOY, üye ülkeler arasında kültürel ve sivil diplomasiyi desteklemek, resmî diplomatik kurumlar yanı sıra, kültürel diplomasi yürüten sivil toplum ve turizm kuruluşlarını desteklemek ve turizmin kültürel zeminini oluşturmak açısından önem arz etmektedir.Bu çalışmada Asya Türk Coğrafyası turizmi açısından TÜRKSOY’un ortak kültür ve turizm mirasının ortaya çıkarılması, tanınması, görülmesi, yaygınlaştırılması için önemli bir aktör olduğu ve nasıl bir rol oynaması gerektiği ortaya konmaya çalışılmıştır.

THE PLACE AND IMPORTANCE OF INTERNATIONAL ORGANISATION OF TURKIC CULTURE (TÜRKSOY) IN THE CULTURE AND TOURISM OF THE TURKISH LANGUAGE SPEAKING COUNTRIES

Formation of a joint cultural and tourism base is important for living together in peace in the geography of culture and tourism of Central Asia. There are a number of organisations for building up such a joint base. International Organisation of Turkic Culture (TÜRKSOY) is one of them. TÜRKSOY, an international Turkish cultural organisation, was founded to realise better understanding, recognising and developing dialogue; strengthening kinship, common cultural and emotional values; preserving, reviving and developing joint Turkish culture and art;  and passing all these on future generations in order for their existence and establishment of friendly mutual ties. TÜRKSOY, in order to provide a common base for cultural diplomacy and tourism among individuals, is of great value to support official and private cultural and civil diplomacy, and their organisations between member countries. This work tries to reveal that TÜRKSOY is an important actor for bringing out and recognizing the joint heritage of culture and tourism in Central Asia, and what kind of roles it should play in those endeavours.

Korkykos antik şehrinin en bilinen mimari yapısı bugün Kızkalesi olarak bilinen özgün yapıdır. Kızkalesi’nin bulunduğu alan sadece antik şehir değil aynı zamanda astım mağarası, cennet cehennem
obruğu ve uzun sahil çizgisi ile zengin doğal mirasa da sahiptir. Hem tarihi değerleri hem de doğal alanları sayesinde Kızkalesi her yıl yüzbinlerce yerli turist almaktadır. Bu turizm faaliyetleri beraberinde bu alanda betonlaşmayı ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada Kızkalesi ve
yakın çevresinin son 35 yıllık gelişimi analiz edilmiştir. Bu analiz saha çalışması ve uzaktan algılama verileri yardımıyla yapılmıştır. Landsat TM ve OLI uydu verileri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, Kızkalesi’nde artan turizm talebine bağlı olarak kentleşmenin önemli boyutlara
ulaştığını göstermektedir. Bu durum beraberinde doğal alanların kent tarafından yok edilmesine sebep olmuştur. Deniz turizmine bağlı olarak, Kızkalesi destinasyonu son 35 yılda 20 katı oranında büyümüştür.

Antik çağlardan beri farklı coğrafyadaki insanlar sağlık ve eğlence amaçlı seyahat etmektedir. Zaman içinde seçkin sınıfın seyahatleri başlamış, daha sonra sanayi devrimi ile birlikte orta sınıfın yükselmesi, seyahatleri çok yönlü bir sektöre dönüştürmüştür. Küreselleşme sürecinde ekonominin yeniden yapılanması sonucunda turizm sermayesi kentlere yönelmiştir. Küresel faktörler, kentsel dönüşüm politikalarını yükselişe geçirmiş, aynı zamanda kültürel politikaların amacını, finansmanı ve mantığını da dönüştürmüştür. Bu dönüşümler dört başlıkta toplanabilmektedir. Birincisi; küresel süreçlerin hızı ile ilgilidir. Kültürel, sosyal, ekonomik ve politika alanlarında ülkeler, bölgeler, firmalar ve kişiler arasındaki karşılıklı bağ ve bağımlılığın artması küreselleşme sürecini hızlanmıştır. İkincisi; devletin rolünün değişmesidir. Üçüncüsü ise ekonominin tekrar yapılanmasıdır. Emek piyasalarının esnekliğinin artması, yeni üretim sektörlerinin yapılanması, hizmetler sektörünün yeni yatırım alanlarını belirlemiştir. Dördüncüsü ise; kültürün piyasalarda ve toplumda yeni roller üstlenmesidir. Bunun sonucu; kültürün her alanında post modern kültürel formlar yükselmeye başlamıştır. Kültürel politikalar da kültür ürünlerinin pazarlanmasına dönüşmüştür. Dört dönüşüm faktörünün sonucu, kentsel turizmin hedefi kültürel imgelere pazar aramak ve bunun içinde kentsel dönüşümle kent imajını yenilemektir. İmajı dönüşen kentler 'üretim mekanları' olmaktan 'tüketim mekanları' olmaya başlamış, küresel ekonomi içinde servis sektörünün de yükselişi başlamıştır. Kentsel turizm ile sunulan hizmetler ile kentlerin bütün olanaklarını farklı biçimlerde pazarlanır hale getirmiştir. Bildiride; tarihsel süreç içinde turizmin kentleşmesi, kentsel turizmin yükselişi ve kent imajının pazar mekanizmalarına uygun dönüşümü tartışılmaktadır.

Tarihin en eski çağlarından bu yana denizler ticaretten tarıma, sanayiden turizme pek çok açıdan sahip olduğu önem ile özellikle kıyı ülkeleri açısından eşsiz bir kaynak haline gelmiştir. Bu doğrultuda ülkemizin de üç tarafının denizlerle çevrili olması günümüz küreselleşen dünyasındaki rekabete dayalı piyasalar açısından büyük bir avantaj teşkil etmektedir. Bir Akdeniz ülkesi olan Türkiye bir yandan coğrafi özellikleri ile denize dönük turizm türlerine yatkınlığı noktasında önemli bir artı değere sahipken diğer yandan coğrafi konumu ve kolay ulaşılabilir olması ile turistler için cezbedici bir özellik taşımaktadır.
Ülkemizde deniz turizmine olan ilgi akademik dünyada giderek artmaktadır. Bu kapsamda deniz turizmi üzerine akademik toplantılar tertip edilmeye başlanmış, yine aynı alanda tezli ve tezsiz olmak üzere yüksek lisans programları açılmıştır. Turizm bölümleri başta olmak üzere deniz ile alakalı bölümlerde “Deniz Turizmi” dersi müfredat içerisine eklenmiştir.
Elinizde tutmuş olduğunuz çalışma denizlerin turizm açısından önemini ortaya koymayı hedeflemiş, denizlerde yürütülen alternatif turizm faaliyetlerine odaklanmıştır. Altı bölüm olarak hazırlanan bu kitap, Türkiye’nin pek çok farklı coğrafyasından ve üniversitesinden akademisyenlerin titiz bir çalışması sonucu ortaya çıkmıştır. Bölümlerin yazımında sadece literatür üzerinden gidilmemiş aynı zamanda yasa ve yönetmeliklerden de mümkün olduğunca faydalanılarak güncel bir mevzuat bilgisi sunulmuştur. Ayrıca bazı bölümler yazarların tez çalışmalarından türetilmiş olup içerik olarak bu bölümlerin üzerinde daha çok durulmuştur.
Bu çerçevede kitabın sadece üniversitelerin turizm bölümleri için değil aynı zamanda “Yat İşletmeciliği ve Yönetimi”, “Deniz ve Liman İşletmeciliği” gibi dolaylı olarak turizm ile alakalı olan ve müfredatında “Deniz Turizmi” dersi dâhil olmak üzere pek çok turizm konulu dersi barındıran bölümlerin ihtiyaçları da dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Turizm sektörü, dünyada ve ülkemizde hızla gelişme gösteren bir sektördür. Sektöre
katılan insan sayısı gün geçtikçe artmaktadır. İnsanlar artık yoğun çalışma hayatı içerisinde
kendilerine vakit ayırma ihtiyacı hissetmekte ve çeşitli turizm faaliyetlerine
katılmaktadırlar. Sene içerisinde belirli haftalar senelik izinler şeklinde ayırdıkları gibi,
çalışma devrelerinde de hafta sonları gibi günübirlik rekreasyonel faaliyetlerde
bulunabilmektedirler. İnsanların günümüzde bu denli turizm faaliyetleri içerisinde olması,
dolayısıyla turizm sektörünün de rağbet görmesine ve genişlemesine sebep olmaktadır.
Türkiye’nin alternatif turizm merkezi olmaya aday yörelerinden biri de Samsun’un
Yakakent ilçesidir. Ancak şimdiye kadar ilçenin turizm olanakları yeterince araştırılmamış
ve potansiyeli yeterince değerlendirilememiştir. Bu çalışmada Yakakent ilçesinin doğal ve
kültürel turizm potansiyeli coğrafî bir bakış açısıyla incelenmektedir.

The knowledge which the students of Tourist Guiding Program have acquired on the archaeology and art history of Anatolia through the formal education process focuses basically Classical Antiquity including Hellenistic and Roman period, Eastern Roman Empire widely known as the Byzantine Empire, and Turkish and Islamic Art which centers on Anatolian Seljuks, Principalities and the Ottoman Empire. Apart from this wide range of topics, the students also learn the prehistory of Anatolia stretching from the Paleolithic period to the Middle Bronze Age, and Iron Age states after the Late Bronze Age (the collapse of the Hittite Empire) at the lesson given under different names such as ‘Prehistory of Anatolia’, ‘Anatolian Archaeology’, and ‘Anatolian Civilizations’ depending on the duration and the curriculum of the program. Besides, it is aimed with the lesson of Vocational English to give the students the knowledge that they will need in their business life and the vocabulary they will use at the tours. Lack of any books for tour guiding through readings provided strong initial prodding to prepare this book. This book was prepared to live up to such expectation by combining the professional knowledge with the language knowledge.

Resumo: O artigo discute a pertinência conceitual do termo turismo religioso popular e sua capacidade de geração de negócios, portanto, de produção de desenvolvimento social e econômico. Se por um lado o conceito se revela frágil, por outro as oportunidades de negócio ainda permanecem pouco explorados por empresários, turismólogos e governos. Palavras-Chave: Turismo religioso popular; Negócios; Conceito; Crítica. Resumen: Este artículo discute la eficacia conceptual de la palabra turismo religioso popular e su capacidad de producir negocios de producción de desarrollo social e económico. El concepto es frágil, ambiguo, pero las oportunidades de trabajo son criadas. Palabras clave: Turismo religioso popular; Negocios, Concepto, Crítica Abstrac: The present article discusses, simultaneously, the conceptual adequation of the term popular religious tourism and the empiric capacity of this activity in generating business and, therefore, in producing social and economic development. If by one side the concept reveals itself fragile, by another the business opportunities still remain few explored by business men, tourism professionals and governments.

This research attempts to answer whether Cittaslow is a myth or an effective model for development for
Taraklı, a small town in the Sakarya province of Turkey. The study was designed and analysed using the mixed
method research model. The results are as follows. Since Taraklı became a Cittaslow, the number of tourists increased
which ultimately helped to fight against unemployment and also increased income of people. Women’s participation
in the labour force had increased and their representation in public places was enhanced. Important steps were taken
towards the preservation of cultural heritage. Along with quantitative and qualitative improvements in green areas,
the local people’s awareness of environmental protection has increased.

Turizm hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkeler için önemli bir istihdam yaratma ve katma değer üretme kaynağıdır. Gelişmekte olan ülkeler açısından turizmin gelişimi özellikle bölgesel eko-nomik, sosyal ve kültürel dengesizliklerin ortadan kaldırılması noktasında da önemlidir. Ancak, ge-lişim ve kalkınma sürecinin doğrusal bir ivme ile devam etmesi çoğu zaman beklenemez. Bunun sosyal, politik, doğal ve çevresel nedenleri olabilmektedir. Bu araştırmada, Turizm Coğrafyası araş-tırmalarında son yıllarda kullanılan ve beklenilmeyen durumlara karşı yerel toplumların geliştirmeleri beklenilen "rezilyans" teorisi ile turizm ilişkisi ele alınmaktadır. Bu çerçevede, daha önce turizmin gelişmesi noktasında farklı olumsuz (deprem, terör, ekonomik istikrarsızlık) gibi durumlara maruz kalmış olan Van'ın Edremit ilçesi örnek alan olarak seçilmiştir. Araştırma'da veriler nitel araştırma stratejisine bağlı olarak yüz yüze mülakatlar aracılığıyla toplanmıştır. Çalışma sonucunda, yerel sektör temsilcilerinin Edremit ilçesindeki turizmin gelişimi ile değişimi sürecinde adaptasyonları eleştirel bir boyutta değerlendirilmiştir. Çalışma, özellikle rezilyans teorinin turizmle ilişkisinin yerel aktörler aracılığıyla ortaya konulması noktasında literatürde önemli bir boşluğu dolduracağı düşünülmek-tedir. Çalışma sonucunda, yerel işletmelerin ve sektör temsilcilerinin değişen sürece yönelik bakış açılarının olumlu olduğu, turistik ürünlerin çeşitlendirilmesi ve yenilikçi bir perspektifle sunulması noktasında fikir birliği içerisinde olduklarını ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, işbirliği, birlikte hareket etme, katılımcı yönetim gibi zorlukların ise rezilyans bir turizm toplumu olma noktasında zayıf yönlerinin olduğu görülmektedir.
Tourism is an important source of employment and value added for developed and developing countries alike. The development of tourism is particularly important in the elimination of regional economic, social and cultural imbalances in developing countries. However, development and advancement cannot be expected to continue with a linear acceleration. This may dependent on social, political, natural and environmental reasons. In this study, the relationship between tourism and the resilience theory which is used in tourism geography researches in recent years and which is expected to be developed by local communities against unexpected situations is thoroughly discussed. In this context, the Edremit province of Van, which has been exposed to few disturbance situations (earthquake, terrorism, economic instability) at the point of development of tourism, has been selected as a case area. The data were collected through face-to-face interviews based on the qualitative research strategy. As a result of this study, adaptations of local sector representatives in the development and change of tourism in Edremit province were critically evaluated. The study is considered to fill an important gap in the literature, especially in terms of revealing the relationship between the resilience theory and tourism through local actors. As a result of this study, it has been seen that local enterprises and sector representatives have positive views on the changing process and they all agree on diversification of tourism products and presenting them with an innovative perspective. However, it is seen that difficulties such as cooperation, acting together, participatory management have weaknesses in terms of being a resilient tourism community.

Paket tur satın almayan, ulaşımını ya da konaklamasını ayarlamak için seyahat acentesinin sunduğu hizmetlerden faydalanan veya seyahat acentesinin yardımı olmadan ihtiyaç duydukları hizmeti internet üzerinden gerçekleştiren bağımsız turistlerin sayısının artması turizmde yeni fırsatları beraberinde getirmiştir. Seyahat acentelerinin sunduğu rehberli klasik turlardan yüksek ücret, sıkı zaman planlaması, tur süresi, kalabalık gruplar, popüler turistik çekicilikler, alışveriş baskısı, tek düze konular ve kuru anlatımlar gibi nedenlerle kaçan bağımsız turistlerin destinasyonları rehber eşliğinde gezme ihtiyaçları ürün geliştirmelerle giderilmiş görülmektedir. Bu pazarın yarattığı fırsatları değerlendirmek üzere yeni girişimciler sahneye çıkmış, talebin özellikleri ve istekleri doğrultusunda şehir merkezlerinde tematik yürüyüş turları düzenlenmeye başlanmıştır. Her ülkenin yasal altyapısına uygun şekilde düzenlenen turlar bazen bireysel girişimciler, bazen seyahat acenteleri tarafından ücretli ya da ücretsiz olarak planlanmıştır. Yürüyüş turları web siteleri ve özellikle sosyal medya platformları aracılığıyla hızlı bir şekilde geniş kitlelere duyurulmaktadır. Ülkelerin çalışma koşullarına bağlı olarak tur rehberleri lisanslı profesyonel rehberlerden ya da alanında uzman kişilerden oluşabilmektedir. 2-3 saat arasında süren turlar genellikle 10-15 kişi arasında değişen gruplarla yapılmaktadır. Şehrin somut ve soyut kültürel mirasına göre şekillenen turlar kültür, inanç, gastronomi, hüzün, etkinlik, macera gibi birçok turizm türüne hitap etmektedir. Ayrıca sokak sanatı, sinema tarihi, bağcılık ve şarap yapımı, siyasi düşünce tarihi, müzik kültürü, tarihi şahsiyetler gibi özel ilgi alanlarına yönelik turlar da düzenlenmektedir. Tematik yürüyüş turları ağırlıklı olarak yabancı turistlere yönelik gibi görünse de yerel halk tarafından da ilgi görmektedir. Böylece yerel halkın yaşadıkları şehri yakından tanımaları sağlanmaktadır.

Abstract
The tourism sector in our country Turkey is gaining momentum everyday as in the whole world. Our country welcomes a large number of tourists every year with its unique nature and climate. Over the past few years, our holiday destinations, which have been attracted by visitors from more European countries, are attracting more visitors from Russia, Ukraine and Belarus today, depending on the relationships we have developed in almost every area. This situation makes the use of Russian compulsory as a second foreign language, as well as other foreign languages such as English, German and French, which are generally required in the tourism sector.
Intermediate staff who knows foreign languages in the tourism sector and who communicates face to face with people are mostly graduated from tourism departments in vocational colleges. Nowadays, in terms of employment, it has become a necessity for these people to have a qualified Russian knowledge as well as a qualified education in English as a second foreign language. Even in some of our touristic regions, such as Antalya, it is observed that Russian language leads other foreign languages.
All these indicators make it mandatory to teach Russian as a second foreign language in vocational schools for intermediate staff working in the tourism sector. In this study, after referring to foreign language teaching methods, teaching Russian and textbooks taught in Russian courses in tourism departments of vocational colleges in general; in conclusion and suggestions parts we will give some suggestions to make an effective foreign language (Russian) lesson in the tourism departments of vocational colleges.
Özet:
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de turizm sektörü her geçen gün büyük bir ivme kazanmaktadır. Ülkemiz eşsiz doğası ve iklimiyle her yıl çok sayıda turisti ağırlamaktadır. Geçtiğimiz yıllarda daha çok Avrupa ülkelerinden ziyaretçi akınına uğrayan tatil beldelerimiz, bugün Rusya ve BDT ülkeleriyle hemen hemen her alanda gelişen ilişkilerimize bağlı olarak, bu ülkelerden daha fazla sayıda ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Bu durum, turizm sektöründe genel olarak İngilizce, Almanca, Fransızca gibi gerekli olan yabancı dillerin yanı sıra, ikinci yabancı dil olarak Rusçanın kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Turizm sektöründe yabancı dil bilen, insanlarla yüz yüze iletişim kurarak çalışan ara elemanlar ise çoğunlukla meslek yüksekokullarındaki turizm bölümlerinden mezun olmaktadırlar. Günümüzde istihdam noktasında, bu elemanların iyi bir İngilizce eğitimine sahip olmalarının yanı sıra, ikinci yabancı dil olarak Rusçaya da hâkim olmaları artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Hatta Antalya gibi bazı turistik yörelerimizde Rusçanın diğer yabancı dillerin de önüne geçtiği gözlenmektedir. Tüm bu göstergeler turizm sektöründe çalışan ara elemanlar için, meslek yüksekokullarında ikinci yabancı dil olarak Rusçanın öğretilmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu çalışmamızda, genel olarak yabancı dil öğretim yöntemlerine, meslek yüksekokulu turizm bölümlerinde Rusça öğretimi ve bu bölümlerdeki Rusça derslerinde okutulan ders kitaplarına değindikten sonra, sonuç ve öneriler kısmında meslek yüksekokulu turizm bölümlerinde etkili bir yabancı dil (Rusça) dersi gerçekleştirmek için birtakım önerilerde bulunacağız.

Yoksulluk problemi günümüzde önemini korumakta ve yaşanılan ekonomik krizler ile kendini hissettirmektedir. Uluslararası kuruluşların çalışma raporlarına, ülkelerin ulusal kalkınma plan ve politikalarında yoksulluk sorununun azaltılması için bir takım politikalar geliştirilmekte ve geliştirilen politikalar sonucunda araçların saptanmasına yönelik adımlar atılmaktadır. Son 20 yıllık zaman dilimi içerisinde akademik çalışmalar nezdinde yoksulluk sorununun azaltılabilmesinde yoksul yanlısı turizm yaklaşım modelinin etkili ve önemli olabileceği üzerinde çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, kırsal kalkınma ve yoksul yanlısı turizm yaklaşım modeli arasındaki bağlantının belirlenerek Bingöl ilinin turizm potansiyelinin ortaya çıkanlması hedeflenmiştir. Çalışmada Bingöl ilinde var olan turimı potansiyelinin değerlendirilmesi sonucunda yoksul yanlısı turizm yaklaşımı ile gelişmini tamamlayamamış geri kalmış bölgelerin, illerin gelişimlerini turizm sektörü ile sağlamaları. farkındalık yaratılması, istihdam ve yatırımların bölge ve illere çekilmesi ile bacasız bir sanayi olarak ifade edilen turizm sektörünün önemine dönük algının sağlanması ile beraber mevcut turizm potansiyelinin aktif hale getirilmesiyle bölgesel kalkınmaya pozitif yönlü etkisi yoksul yanlısı furizm yaklaşımının önemi ve hedefi olarak söylenebilir. Bingöl ili 2023 Turizm Strateji belgesinde bahsedilen kültür, kış ve termal turizm türlerini içerisinde barındırması, sahip olduğu doğal güzellikleri ve tabi kaynakları ile kalkınmasını ve gelişmini turizm sektörü ile sağlayabileceği söylenebilir. Ayrıca geçiş güzergahı üzerinde olması, şehre birçok açıdan ulaşım imkanın elverişli olması ilin gelişmesine katkı sunacağı ve turizm çekicilikleri ile gelişme göstereceği söylenebilir.

Turizm, çeşitli politik, siyasal, güven ya da huzur ortamını bozucu olaylar ve iç savaş gibi olağan dışı gelişmelerden etkilenen bir sektör konumundadır. Hatay ili, tarihi; kültürel ve doğal turizm değerleri bakımından son derece zengin imkânlara sahiptir. Suriye’de devam eden iç savaş, tüm bölgeyi olduğu gibi, sınır ilimiz olan Hatay ilini de siyasi, güvenlik, diplomatik ve ekonomik alanlarda doğrudan ve dolaylı olarak etkilediği bilinmektedir. Bu çalışmada Suriye’deki iç savaşın Hatay ili Turizmine olan etkilerinin, yerel halk tarafından algılama ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak anket yöntemi seçilmiştir. Çalışmanın ana kütlesini Hatay ili merkezinde yaşayan 20-50 üzeri yaş grubundaki bireyler oluşturmaktadır. Çalışmada, ana kütleyi oluşturan birey sayısının fazla olması, zaman ve maliyet gibi kısıtlılıklar nedeniyle örneklemeye gidilmiştir. Katılımcılar tarafından doldurulan 430 anket formunun 428 adedinin istatistiksel analizlere uygun olduğu görülmüştür. Elde edilen verilerin analizi,  frekans analizleri, Mann-Whitney U testi ve Kruskall-Wallis analizleri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ayrıca, yıllar itibariyle Hatay iline gelen yerli ve yabancı turist istatistikleri, Hatay ilinin konaklama ve yatak kapasitesi, turizm yatırımlarının gelişimi ve Hatay ilinin turizm değerleri hakkında bilgiler de verilmiştir.

Bu makale, Türkiye'deki sakin şehirlerde yer alan yiyecek işletmelerinde yöresel yemeklerin sunum düzeyinin araştırılmasıdır. Çalışmanın kapsamını Seferihisar, Gökçeada, Akyaka, Eğirdir, Yenipazar, Vize, Perşembe, Yalvaç, Halfeti, Uzundere, Göynük, Gerze, Köyceğiz, Taraklı, Mudurnu, Ahlat ve Şavşat sakin şehirleri oluşturmaktadır. Araştırma verileri iki aşamada toplanmıştır. İlk olarak sakin şehirlerin internet kaynaklarından yöresel yemekler tespit edilmiştir. İkinci aşamada sakin şehirlerdeki yiyecek içecek hizmeti sunan işletmelere ulaşılarak yöresel yemeklerin sunulma düzeyi görüşme tekniği ile sorgulanmıştır. Görüşmeler Ekim-Kasım 2019 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. İncelenen web sitelerinde 439 adet yöresel yemek tespit edilmiş olup, bu yemeklerin 122 farklı yiyecek içecek işletmesinde sunulma düzeyi belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre; 439 yöresel yemeğin %25'i hiçbir işletmede sunulmadığı, %20'si ise sadece bir işletmede sunulduğu tespit edilmiştir. Yiyecek içecek işletmelerinin %7'si menülerinde hiçbir yöresel yemek bulundurmazken, işletmelerin %19'u menülerinde 1 ile 5 arası yöresel yemek bulundurmaktadır. Yöresel yemeklerin sakin şehirlerde bulunan yiyecek içecek işletmelerde sunum düzeylerinin düşün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Kitle turizminin toplumsal fayda ve çevre korunmasına yönelik beklentileri karşılayamaması, sürdürülebilir turizm, sorumlu turizm kavramlarıyla açıklanan ve daha çok tabandan yukarıya gelişmeyi hedefleyen eko-turizm, yeşil turizm, tarım turizmi, sosyal turizm, yoksul yanlısı turizm, toplum faydalı turizm, toplum katkılı turizm gibi alternatif turizm türlerini gündeme getirmiştir. Turizmin getirileri sektörde yatırım için sermayeye sahip sınırlı sayıda insanın elinde toplanmışken, toplumun özellikle kırsal bölgelerde yaşayan yoksul tabaka turizmin en başta ekonomik faydasından mahrum kalmaktadır. Toplumun daha geniş kesiminin turizmin gelişiminden faydalanmasını sağlayacak, turizmin getirilerinin yerel halk arasında daha eşit olarak dağılımını tesis edecek olan toplum katkılı turizm yaklaşımı geçen yüzyılın son çeyreğinden itibaren dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu ünitede toplum katkılı turizm kavramı; toplumsal kalkınma, sürdürülebilirlik, güçlendirme, kendi kendine yeterlilik gibi dayandığı temeller çerçevesinde tanımlandıktan sonra, uygulamalarda yerel halkın turizme katılımının boyutları, toplum katkılı turizmin hedefleri, önündeki engeller destinasyon gelişim eğrisi ve yerel rahatsızlık indeksi modellemeleriyle tartışılarak ele alınmıştır.

ÖZ
Korunan alanlar kapsamında tabiat parklarının ele alındığı bu çalışmanın amacı, Mersin ilindeki tabiat parklarının, rekreasyon potansiyelinin belirlenmesidir. Belirlenen amaç doğrultusunda Mersin ili sınırlarında yer alan sekiz adet tabiat parkı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma verileri, birincil ve ikincil kaynaklardan elde edilmiştir. Birincil veriler, araştırmanın örneklemini oluşturan her bir tabiat parkı ile telefon aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan ikincil veriler ise Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Mersin Valiliği'nin resmi internet sitelerinden elde edilmiştir. Toplanan veriler, Gülez Yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu bağlamda, Mersin ili tabiat parklarının rekreasyon potansiyelinin, %63 (Çamdüzü Tabiat Parkı) ve %85 (100. Yıl Gümüşkum Tabiat Parkı) aralığında değiştiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Korunan Alanlar, Tabiat Parkları, Sürdürülebilirlik, Turizm, Mersin

ABSTRACT
The purpose of this study is to determine the recreational potential of the nature parks operating in Mersin as protected areas. The sample is composed of eight nature parks located in Mersin. In the study, primary and secondary data were used. Primary data were collected from each nature park via telephone. Secondary data were collected from the official websites of Ministry of Forestry and Water Affairs, Seventh Regional Directorate of Nature Protection and National Parks, General Directorate of Meteorology and Governorship of Mersin. Gülez method was used to analyze the data in order to determine the recreational potential of the nature parks. According to the results of the analysis, it was found that the values of the nature parks' recreational potential range from 63% (Çamdüzü Nature Park) to 85% (Gümüşkum Nature Park).
Keywords: Protected Areas, Nature Parks, Sustainability, Tourism, Mersin

Turizm endüstrisinde ekoturizm hızlı bir yükseliştedir ve bu durum turizm sisteminde yer alan paydaşlara bazı görevler yüklemektedir. Doğal alanların korunması pek çok kesim için yarar sağlamaktadır. Turist rehberleri de bu yararlanıcılar arasında gösterilebilir. Bu yararlar sorumlulukları da beraberinde getirmekte; doğal kaynakların sürdürülebilirliği adına turist rehberlerine büyük sorumluluklar düştüğü kabul edilmektedir. Bu çalışma, rehberlerin rol ve sorumluluk algıları ile ekoturizm konusundaki tutumlarını araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket tekniği turist rehberlerine uygulanmıştır. Araştırma verileri; veri analiz programı yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; turist rehberlerinin doğal çevreye yönelik algıları ve doğa turlarında rol ve sorumluluklarına dair algıları yüksektir. Ziyaretçi farkındalığı, anlatım içeriği, doğal çevreye yönelik boyutları ile cinsiyet ve çalışma şekli arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca çevreye yönelik genel tutum ölçeği ile eko turlarda turist rehberlerinin görev ve sorumluluklarına dair alt faktörler arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. ABSTRACT Keywords: Tour quides Ecotourism Ecotour quides Attitudes Turkey Ecotourism is fastly increasing in tourism industry and this increasing brings some responsibilities to tourism shares. Protecting the natural areas gains benefits to us. Tour Guides are also crucial actor in tourism with this responsibilities. This study aims to explore tour guides" perceptions of their role and responsibilities and attitudes for ecotourism. As a research method, Survey method, being One of the quantitative research method is applied to tour guides. According to results; perceptions of tourist guides about the natural environment and their perceptions of their role and responsibilities in nature tours are high. There was a significant difference between visitor awareness, narrative content, dimensions towards natural environment and gender and working style. Furthermore, a positive relationship was found between the general attitude scale for the environment and the sub-factors related to the duties and responsibilities of the tourist guides in the eco-tours.

Eğitim-Öğretim yılına girerken yüksekokulumuzda "işbaşında eğitim" uygulamasına geçme hazırlıkları içerisindeydik. Bu uygulama için müfredatımızdaki sekizinci yarıyılı tamamen boşaltmamız gerekiyordu. Başladık bu dönemdeki dersleri önceki dönemlere pay etmeye. Hazır böyle bir müfredat değişimi sürecine girmişken tüm derslerimizi bir gözden geçirelim diyerek bazı dersleri müfredattan çıkardık, bazılarının ise ders saatlerini azalttık, bir de seçmeli ders havuzumuzu genişlettik… Elbette bu aşamada ders önerilerine de açıktık… Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulunda şu an için Konaklama İşletmeciliği programında okutulan Türkiye Turizm Tarihi isimli dersi tam da bu aşamada önermiştim… *** Ülkemizdeki turizm yüksekokullarında ağırlıklı olarak işletmecilik derslerinin okutulduğu hemen görülebilir. Gastronomi ve rehberlik bölümleri belki bu konuda konaklama işletmeciliği bölümlerinden daha farklı bir yol izleseler de yönetim-organizasyon, ekonomi, muhasebe ve pazarlama gibi disiplinlerin turizm müfredatına hakim olması dikkat çekici.

ÖZ Bir Kültürel Miras alanının UNESCO Dünya Miras Listesine (bundan sonra DML olarak kısaltılacaktır) kabul edilmesi, o alanın daha fazla turist çekeceği hissini uyandırmaktadır. Bu his DML'nin turizm endüstrisinde bir pazarlama aracı olarak incelenmesini ve kullanılmasını sağlamıştır. Bir alanın DML'ne girmesi, alanın tanıtılması, korunması ve denetlenmesi konusundaki devlet politikalarını olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca alanın uluslararası arenada daha fazla kişi tarafından tanınması alanın ve bulunduğu coğrafyanın " marka değerine " de katkıda bulunmaktadır. Katılan bu değer ziyaretçi sayısının artacağı düşüncesini de destekler niteliktedir. Bu çalışma, DML'nde yer almanın ziyaretçi akışına etkisinin olup olmadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda; DML'nde yer alan Dünya'dan ve Türkiye'den 6 örnek alan seçilmiş, listeye girmeden önceki yıllardaki turist sayıları ile sonraki yıllardaki turist sayıları arasındaki fark ortaya koyulmuştur. DML'ne girmenin uzun vadede alana turist sayısı bakımından bir etkisinin olmadığı fakat kısa vadede ziyaretçi sayılarında yukarı doğru pozitif kırılmalara sebep olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: UNESCO Dünya Miras Listesi, Turizm, Kültürel Miras Turizmi ABSTRACT The acceptance of a cultural heritage site into the UNESCO World Heritage List (WHL) makes us assume that the area will attract more tourists. Because of this assumption WHL has been investigated and used as a marketing tool in tourism industry. When a site enters the WHL, it affects government policies regrinding promotion, protection and superintendence positively. In addition, WHL contributes to the recognition of the site internationally and it also adds to the brand value of the destination in which the site is located. This additional value supports the idea that the number of visitors will increase. This paper discusses whether being on the WHL has or doesn't have an impact on visitors' number. Five international and local sites have been selected as examples where the numbers of visitors of those sites have been compared before and after being added to the WHL. The data that we found shows that entering the WHL does not have an effect on the site in the long run. GİRİŞ İnsan türünün kayıt altındaki tarihi çok eskilere dayanmaktadır (Shennan, 2002). Doğal olarak insan türü antik çağlardan günümüze gelirken birçok kültürel ve mimari değeri de beraberinde getirmiştir. Doğal afetler, savaşlar kimi zaman da dini sebepler yüzünden binlerce yıl öncesine dayanan bu değerlerin bazıları ne yazık ki günümüze ulaşamamıştır. Bahsedilen değerler atalarımızdan bizlere miras kaldığı ve coğrafyası, inşa ya da icra sebebi ne olursa olsun insan türünün ortak geçmişini işaret ettikleri için bu değerlere " Kültürel Miras " denilmektedir (Dönmez ve Yeşilbursa, 2014). " Kültürel Miras " kavramdan da anlaşılabileceği gibi geniş bir alanı ifade etmektedir. UNESCO 1972 yılından beri tüm insanlığın ortak değeri kabul edilebilecek Kültürel Miras alanlarını, Dünya Mirası Listesine almakta ve bu alanların korunması için gerekli altyapı

ÖZET Sulak alanlar; doğal veya yapay, sürekli veya mevsimsel, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu tüm su kütleleri olarak tanımlanmaktadır. Bataklıklar, sazlıklar, turbalıklar, sulak çayırlar ile denizlerin altı metre derinliğe kadar olan kesimleri de sulak alan kapsamı içerisinde yer almaktadır. Sulak alanların bulunduğu bölgeye birçok yararı vardır. Bölgenin su rejimini düzenlemesi, iklimini yumuşatması, küresel ısınmayı engellemesi bunlardan sadece birkaçıdır. Bunların haricinde birçok balık türünün yaşam alanı olması sebebiyle balık üretimi ile av turizmi potansiyeli, sahip olduğu biyolojik çeşitlilik sayesinde botanik turizmi, kuş gözlemciliği, doğa fotoğrafçılığı ve su sporları gibi aktiviteleri ile ekoturizm potansiyeli yüksek alanlardır. Bu çalışmada Türkiye'nin sulak alanlarından biri olan Kırklareli İli İğneada sulak alanı incelenmiştir. Bu doğrultuda, İğneada Sulak Alanı'nın ekolojik yapısı, biyolojik çeşitliliğe olan etkisi, bölgeye olan faydaları, şuan ki mevcut durumu ve koruma-kullanma dengesi içinde bölgede yapılabilecek ekoturizm faaliyetleri üzerinde durulmuştur. ABSTRACT Wetlands are natural or artificial, permanent or seasonal, stagnant or flowing water, sweet, bitter or salty water masses are defined as all. Swamps, marshes, turbalıklar, wetlands, meadows and seas up to six meters deep in sections of the wetland are within the scope. There are many benefits for the region of wetlands. Regulation of water regime in the region, the climate of softening, prevention of global warming are just a few of them. Except from these due to the many species of fish habitat and fish production potential of hunting tourism, thanks to its biological diversity botanical tourism, bird watching, nature photography and water sports activities are such areas with high potential for ecotourism. In this study, one of Turkey's wetlands, wetland Kırklareli İğneada investigated. In this regard, İğneada Wetlands Area, the ecological structure, the effect of biological diversity, the benefits of the region, and ecotourism activities that can be done by keeping the current situation are focused on.

Düny a ekonomisinin en hızlı büy üy en sektörlerinden birisi turizmdir. Yaşanan değişimlerle
birlikte turizmin çevre üzerinde o lumsuz etkiler y aratması, farklı turizm aray ışlarına seb ep
olmuştur. Doğal kay nakların öncelik li kullanıld ığı, sürdürülebilirlik y aklaşımları gündeme
gelmesi ile düny anın birçok ü lkesinde ve Türkiy e’de Kitle turizminin alternatifi olan do ğa
sp orları turizmi koridorları açılmıştır. (Çoban, O. (2013:( (244))
Doğu Anadolu Bölgesind e bulunan Hakkâr i ili iki ay rı devletle sınır o lup Türkiy e’nin
Ortadoğu’y a açılan kap ısı konumundadır. Derin v adileri, buzul gölleri, şelaleler i, dağlar ı,
karlarla kap lı y üksek zirveleri, y üksek debili akarsuları ve y ay laları ile zengin do ğal
kay naklara sahip tir. (Adıy aman, vd. (2015:71) Türkiy e’de turizmin çeşit lendirilmesi,
y ay gınlaştırılıp 12 ay a y ay ılması ve değişik y örelerin mevcut turizm olanakların ın
geliştiriler ek harek ete geçirilmesi y önünde; Hakkâr i’nin Do ğa sp orları Turizmi p otansiy eli ele
alınmıştır.
Çalışman ın hazırlanmasında gen iş literatür taraması y ap ılmış ve elde edilen bilgiler
sonucunda çalışmanın içeriği oluşturulmuştur. Ay nı zamanda araştırma süresince Hakkâri’d e
Doğa sp orları turizmine katkı sağlay acağı düşünülen bu alanla ilgili kurum y etkilileri ve sp or
kulüp leriy le y üz y üze görüşmeler y ap ılmıştır. Bunlara ek olarak bazı turizm alanlar ı gezigözlem
y oluy la incelen erek fotoğr aflan ıp , Hakkâri’nin doğa sp orları turizmi SWOT analizi
elde ed ilmiştir.
Yap ılan çalışma sonucunda elde ed ilen v eriler ışığınd a, Hakkâr i ilinde; d ağcılık, kış sp orları
ve su sp orları (rafting, k ano) alan larınd a Hakkâri’n in doğa sp orları turizmi p azarında önemli
bir p otansiy ele sahip olduğu kanısı o luşmuştur.
Anahtar Kelimeler: Doğa Sp orları, Hakkâri, Turizm, SWOT, Rafting, Dağcılık, Kay ak

Konaklama sektöründe takım çalışmasının önemi ve iş yerinde çalışanlar arasında görülen farklılıkların artması nedeniyle örgütsel güven işin akışı ve sürekliliği için kilit rol oynamaktadır. Örgütsel güven çalışanları motive eden önemli değerlerden biridir. Çalışanların örgütsel güveni, örgüt içerisinde kurdukları ilişkilerde pozitif beklenti içinde olmalarını ifade eder ve çalışanların işletmeye karşı olan tutumlarını pozitif yönde etkiler. Örgütsel güven algısı ölçülürken yönetici, iş arkadaşları ve örgütün kendisinden oluşan örgütsel güvenin boyutları ve işyerindeki temel odak birimler arasında ayrım yapmak önemlidir. Örgütsel güven seviyesi yüksek olan örgütler daha başarılı, yeni koşullara ve durumlara ayak uyduran, yenilikçi işletmelerdir. Mobbing (psikolojik şiddet) psikolojik yönden istenmeyen tavır ve davranışlarla iş görenin rahatsız edilmesidir. İşletmede bir çalışanın sürekli ve sistematik olarak (en az altı ay boyunca) bir ya da birden fazla çalışan tarafından saldırgan davranışlara hedef haline getirilmesiyle mobbing meydana gelmektedir. Ortaya çıkarılamayan ya da ters tepki almaktan çekinildiği için sessiz kalınan bu durum iş görene hem fiziksel hem de ruhsal anlamda onarılması güç zararlar vermekte ve örgütsel güveni de olumsuz etkilemektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, konaklama işletmeleri çalışanlarını etkileyen mobbing sorununun işgörenler tarafından algılanma durumunu ortaya koyarak mobbing ile örgütsel güven arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu yönde bir anket hazırlanmış ve Çanakkale'de bulunan konaklama işletmeleri çalışanlarına uygulanmıştır. Mobbing'i ölçmek için Leymann'ın Psikolojik Terör Envanteri (LIPT) ve örgütsel güveni ölçmek için Omarov (2009) tarafından düzenlenen Örgütsel Güven Ölçeğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler istatiksel paket programı ile analiz edilmiştir. Analizlerin neticesinde, mobbing ve örgütsel güven ölçeklerinin ayrı ayrı üç boyut altında toplandığı ve örgütsel güven ile mobbing arasında ters yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Çalışmanın genel sonucuna bakıldığında; konaklama işletmelerinde çalışan katılımcıların örgütsel güven algılarının yüksek ve buna bağlı olarak bu çalışanların mobbing algı düzeylerinin ise düşük olduğu saptanmıştır. Ayrıca, üç ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışan katılımcıların yöneticilerine ve çalıştıkları örgüte dört yıldızlı konaklama işletmelerine göre daha az güvendiği dikkat çekici bir sonuçtur.
                                          ABSTRACT
Due to the importance of team work in the hospitality industry and the increase of differences seen among employees at work, organizational trust plays a key role for the flow and continuity of the business. Organizational trust is one of the important values that motivates employees. Organizational trust of the employees refers to be in positive expectations in their relationship within the organization and affects employees' attitudes towards the company in the positive direction. While measuring the perception of organizational trust, it is important to distinguish the dimensions and main focus units of organizational trust consisting of trust to managers, colleagues and the organization itself. Businesses with a high level of organizational trust are more successful, more adapted to new circumstances and situations and more innovative enterprises. Mobbing (psychological violence) is the disturbance of an employee by the undesirable psychological attitudes and behaviors. Mobbing occurs by becoming a target of continuous and systematic (for at least six months) aggressive behaviors by multiple employees in the workplace. This stuation is undetectable of staying silent because of the fear to take adverse reactions that give irreparable harm to the employees in the sense of both physically and spiritually and affects organizational trust negatively. In this context, the purpose of this study is to determine the relation between mobbing and organizational trust by revealing the perceptions of employees of the hospitality establishments against the impact of mobbing issue. A survey was prepared in this direction and applied to the employees of the hospitality enterprises in Canakkale province. To measure mobbing, 'Leymann Inventory of Psychological Terror (LIPT)' and to measure organizational trust 'Organizational Trust Scale' set by Omarov (2009) were used. The obtained data were analyzed with a statistical software package. As a result of the analysis, it has been found out

ABSTRACT
Nowadays, technology is rapidly changing and evolving. Smartphones, tablets, computers, multi-dimensional audiovisual devices, etc. new tools and applications have been developed. These devices combined with the internet are further developed and allowed the creation of virtual environments that look like real. Thus, augmented reality and virtual reality technology has been developed. This technology is used in education, medicine, entertainment, food & beverage, marketing, military, architecture, museum etc. areas. This technology has reflected on tourism and has influenced tourism. The use of augmented reality and virtual reality technology in tourism is very important. Tourism has to adopt this innovation. The aims of this study are to reveal the benefits of augmented reality and virtual reality technology to tourism and to reveal the importance of its use in tourism. It is also aimed to contribute to the literature related to this subject. In this study, secondary data were evaluated within the scope of literature review technique. As a result, it was found that augmented reality and virtual reality technology provided seventeen significant benefits to the tourism sector. In addition, recommendations were made for the use of augmented reality and virtual reality technology in tourism.
ÖZET
Günümüzde teknoloji çok hızlı bir şekilde değişmekte ve gelişmektedir. Akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar, çok boyutlu görsel-işitsel cihazlar, vb. yeni aletler ve uygulamalar geliştirilmiştir. Bu cihazlar internet ile birleşerek daha da gelişmiş ve gerçek gibi görünen sanal ortamların oluşmasına imkan vermiştir. Böylece, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisi geliştirilmiştir. Bu teknoloji eğitim, tıp, eğlence, yiyecek-içecek, pazarlama, askeri, mimari, müze vb. alanlarda kullanılmaktadır. Bu teknoloji turizme yansımış ve turizmi etkilemiştir. Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisinin turizmde kullanımı oldukça önemlidir. Turizmin bu yeniliği benimsemesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisinin turizme sağladığı faydaları ve turizmde kullanımının önemini ortaya çıkarmaktır. Ayrıca, bu konu ile ilgili literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu çalışmada literatür tarama tekniği kapsamında ikincil verilerle değerlendirme yapılmıştır. Sonuç olarak, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisinin turizm sektörüne on yedi önemli fayda sağladığı tespit edilmiştir. Ayrıca, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisinin turizmde kullanımına yönelik önerilerde bulunulmuştur.

SUMMARY
Customer satisfaction is considered the cornerstone of modern marketing concept. Companies take as mission for themselves to satisfycustomers’ wishes and needs. In considering the factors shape customer satisfaction it is possible to see the factors like price, quality, packaging, labels and so on. However, in a globalized competitive environment there are also other important factors lead companies to success or failure in the international markets and the protection of consumer rights is considered the most important among these factors.
As all products and services in the market, there are various rights of consumers use the touristic products. The purpose of this study emphasizing the importance of protection consumer rights in obtaining customer satisfaction in tourism enterprises  is to attract attention of businesses operating in the tourism sector to the importance of consumer protection and to provide different solutions in order to take the necessary measures.
In the first chapter of the dissertation the concept of consumer rights, history of consumer movement, the role of consumer protection on the way to customer satisfaction are investigated, information on the factors highlighting consumer protection are given.
In the second chapter, customer satisfaction formation in the tourism industry, major customer complaints, consumer rights protection in tourism, consumer rightsadopted by the European Union and the international organizations are mentioned, the scientific studies on this issue are briefly summarized.
In the third chapter of the thesis, the current condition of the customer satisfaction, the current state of the consumer rights protection in the Azerbaijan tourism industry, regulations of organizations operating in this field, legal framework for the protection of consumers' rights in Azerbaijan tourism are interpreted and the importance of learning and application of international experience is stressed out.


РЕЗЮМЕ
Удовлетворение потребностей клиентов считаетсяфундаментным камнем современной концепции маркетинга. Удовлетворения желаний и потребностей клиентов принимаются в качестве миссии компании.При рассмотрении факторовформ удовлетворенности клиентов  можно увидеть такие факторы как цена, качество, упаковка, этикетки и так далее.Тем не менее, в условиях глобализации конкурентной среды есть и другие важные факторы приводяшие компании к успеху или неудаче на международных рынках и защита прав потребителей считается наиболее важным среди этих факторов.
Как и все продукты и услуги на рынке, существуют различные права потребителей в использовании туристических продуктов.Целью данного исследования является подчеркивание важности защиты прав потребителей в получении удовлетворенности клиентов в туристических предприятиях, привлечение внимания предприятий работающих в сфере туризма на важность защиты прав потребителей и обеспечения различных решений впринятии необходимых мер.
В первой главе диссертации расследуются концепции прав потребителей, история потребительского движения, роль защиты прав потребителей на пути к удовлетворенности клиентов идается информация о факторах возникающих в следствии защиты прав потребителей.
Во второй главе коротко изложены  формирование удовлетворенности клиентов в индустрии туризма, основные жалобы клиентов, защита прав потребителей в сфере туризма, защиты прав потребителейпринятые Европейским Союзом и международными организацияминаучные исследования по этому вопросу.
В третьей главе диссертации акцентировалось  текущее состояние удовлетворенности клиентов, текущее состояние защиты прав потребителей в сфере туризма Азербайджана, правила организаций работающих в этой области и правовая база для защиты прав потребителей туризма в Азербайджане. Также  интерпретируется и важность обучения и применения международного опыта.

Özet
Dünya'nın en önemli endüstrilerinden olan turizm sektörü birçok ülkede yerli ve yabancı birçok turiste tatil yapma imkânı sağlarken turistik yörelere de başta ekonomik ve kültürel olmak üzere önemli katkılar sağlamaktadır. Önemli bir turizm ülkesi olan Türkiye'de de 2000'li yıllardan itibaren yerli ve yabancı turist sayısında genel olarak bir artış yaşanmaktadır. Turizm sektörü, özellikle de dış turizm; terör olaylarından, krizlerden ve diğer ülkeler ile yaşanan politik olaylardan oldukça çabuk etkilenen hassas bir sektördür. Turizm sektörünün bu tür krizlerden daha az etkilenmesi için yerli turist sayısını arttırarak iç turizmin gelişmesini sağlamanın sektöre olumlu katkıları olmaktadır. Türkiye'de yerli turist sayılarını incelediğimizde ve gelişmiş turizm ülkelerindeki örnekleri ile karşılaştırdığımızda ise iç turizmin yeterince gelişmediği görülmüştür. Bu çalışmada Türkiye'de iç turizmin öneminden ve yeterince gelişememesinin sebeplerinden bahsedilerek iç turizmin gelişmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: İç Turizm, Yerli Turist, İç Turizm Pazarı,

Mobbing, yirmi yılı aşkın süredir üzerinde bilimsel olarak çalışmalar yapılan bir alandır. Son on yılda işyerinde yaşanan psikolojik şiddetin içeriğine ilişkin bilgi talebi artmıştır. Türkiye'de işyerinde şiddet konusu ile ilgili literatürün zenginleştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca mobbing-çatışma ilişkisinin açıklanmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Çalışmanın amacı, her iki kavram arasındaki ilişkiyi amprik bir araştırma ile ortaya koymaya çalışmaktır. Bununla birlikte mobbing seviyeleri ve karşılaşılan mobbing türleri ile tercih edilen çatışma yönetimi stratejileri analiz edilmektedir. Yapılan anket çalışmasıyla bir kamu kurumunda toplam 182 kişiye ulaşılmış ve mobbing ile tercih edilen çatışma yönetimi stratejileri konularında bilgiler toplanmıştır. Sonuçta çalışanların en yüksek oranda "kendilerini özgürce ifade etme konusunda sınırlanıp engellenme" biçiminde mobbinge maruz kaldıkları, bununla birlikte ağırlıklı olarak "kazanalımkaybedin" stratejisini tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca çatışmanın çözümünde en sık başvurulan yöntemin, "örgütsel önlemler alma" olduğu ve çatışma düzeyi ile tercih edilen çatışma stratejileri arasında ilişki bulunduğu belirlenmiştir.

 Halkla ilişkiler kavramı, ilk olarak Fransa'da ortaya çıkmış; ancak daha çok Amerika Birleşik Devletleri'nde rağbet görmüş ve üzerinde çalışılmıştır.  Bir işletmeyi iç ve dış müşterilere, bağlantılı olduğu kişilere sevdirme ve saydırma, belirli bir tutumu benimsetmeye halkı inandırma sanatıdır.  Bir başka tanımı ise; ''Halkla ilişkiler olayının temelinde iletişimin olduğu herkes tarafından kabul edilmiştir. Temelde iletişim vardır. Bu iletişim kitle iletişim araçlarından yararlanılarak gerçekleştirildiği gibi, aracısız ve yüz yüze de gerçekleştirilebilir. Hatta bazen yüz yüze iletişim çok daha önemli olabilir.'' (ANKARA ÜNİVERSİTESİ KAYNAĞI) Turistik tanıtma söz konusu olduğunda halkla ilişkilerin hitap edeceği gruplar şunlardır: Kitle: Tatil geçirme amacıyla gelenlerden; avcılar, dağcılar, balıkçılar, kayak sporu yapanlar, ata binenler gibi özel merakı olanlardan ve değişik meslek gruplarına mensup iş adamlarından oluşabilir. Özel Gruplar: Turizm ile ilgili seyahat acentesi, ulaştırma şirketleri, dini teşekküller, öğrenci dernekleri, meslek oda ve teşekkülleri olabilir. Özel Kişiler: Kamuoyunu etkileyebilecek güçte olan parti ve hükümet başkanları, din adamları, gazeteciler, yazarlar, ses sanatçıları, tanınmış sporcular ve benzeri kişilerdir. Güncel Turizm Gazetesi Kültür-Turizm ve Uluslar arası İlişkiler Uzmanı Proje-ARGE ve E-Devlet Uygulamaları Bürosu Koordinatörü: E.Ömer DEMİR

Özellikle 1980’li yıllardan sonra bilgi çağının gelişmesiyle birlikte pazarlama anlayışında ve uygulamalarında büyük gelişmeler yaşanmıştır. Aynı yıllarda mal ve hizmet odaklı planlanan ve uygulamaya koyulan pazarlama felsefesi daha sonraları ülkelere, bölgelere, kültüre, doğal güzelliklere, eğlenceye, siyasete,kar amaçsız örgütlere, sosyal gruplara vb... uygulanmaya başlanmıştır.