Ruver cumin

Il ruver cumin (Quercus robur L., sin.: Quercus pedunculata Hoffm.), er numnà ruver tempriv, è ina spezia da planta or dal gener dals ruvers (Quercus) entaifer la famiglia Fagaceae.

Derasaziun

Derasaziun dal ruver cumin

Planta d’in’autezza da bundant 35 meters

Cumparsa d’enviern

Il ruver cumin è la spezia da ruver la pli derasada en l’Europa Centrala. La planta cumpara quasi en tut l’Europa; ella manca be en il sid da la Peninsla Iberica, sin Sicilia, en il sid da la Grezia, en la part settentriunala da la Scandinavia ed en la Russia dal Nord. Cumpareglià cun il ruver puschlà u ruver tardiv è ella derasada bler pli lunsch vers ost, damai ch’ella cumporta bundant meglier il clima continental.

Il meglier sa sviluppa il ruver cumin sin terrens arschiglius profunds e ritgs da substanzas nutritivas. Perquai che la planta po s’adattar bain, cumpara ella er sin terrens mez umids fin umids. Il ruver cumin basegna relativamain bler glisch e vegn perquai savens stgatschà en l’Europa Centrala dal fau verd ch’è in ferm concurrent e pli tolerant envers sumbriva.

Blers guauds da ruvers en l’Europa Centrala èn d’origin antropogen. Quels èn sa furmads da plantas che vegnivan pli baud tagliadas periodicamain, quai ch’il ruver cumin (ed er il ruver puschlà) supportan meglier ch’il fau verd. En pli èn ils ruvers vegnids promovids pli baud intenziunadamain pervi da lur lain custaivel e per trair a niz ils fritgs sco pavel d’animals.

Descripziun

Tar il ruver cumin sa tracti d’ina planta d’autezzas tranter 20 e 40 meters; la circumferenza dal bist mesira 3 meters, en posiziun libra fin a 8 meters. La vegliadetgna maximala munta tranter 500 e 1000 onns, en cas excepziunals fin 1400 onns. La scorsa da plantas giuvnas è glischa e da colur verd grischa; pli tard sviluppa la planta ina scorsa brin grischa, la quala è grossa e munida cun profundas sfessas longitudinalas.

Il ruver cumin furma ina ferma ragisch a pal, quai che la renda ordvart resistenta cunter stemprads. Cun sias ragischs è ella er abla da penetrar terrens fitg cumpacts per cuntanscher l’aua sutterrana.

Ils brumbels èn muts, da furma ovala e cumparan a la fin dals chatschs. Ils fegls ordinads a moda alternanta, d’ina consistenza sco tgirom, han be in curt moni e cuntanschan lunghezzas tranter 10 e 15 centimeters. Sin la vart sura èn els d’in verd ferm glischant, sin la vart sut in pau pli clers e sbuttellads.

Il ruver cumin è ina planta monochasana cun separaziun da las schlattas, vul dir: mintga planta porta a medem temp flurs masculinas e flurs femininas, ma las schlattas èn repartidas sin organs separats, pia sin la flur masculina cun pollen e sin la flur feminina che retschaiva quel. L’abilitad da furmar fritgs che pon schermigliar cuntanscha la planta en la vegliadetgna da ca. 60 onns. Ella flurescha da l’avrigl fin il matg, ils fritgs (numnads glogns u glondas) madiran dal settember fin l’october. Quels sa chattan en trais u tschintg vi da monis d’ina lunghezza tranter 1,5 e 4 centimeters. Ils glogns servan a divers animals sco nutriment e vegnan er derasads da quels. Surtut la sgragia (che sa numna perquai per latin Garrulus glandarius e per tudestg Eichelhäher) fa da las glondas deposits da nutriment e procura uschia per la derasaziun da la planta.

Il dumber da cromosoms munta a 2n = 24.

• 
  Plantina dal ruver cumin (emprim onn)
• 
  Brumbels d’enviern
• 
  Brumbels da la feglia che s’avran
• 
  Flurs dal ruver cumin
• 
  Las nuschs, numnadas glogns u glondas

Differenzas tar il ruver puschlà u ruver tardiv

Il ruver cumin ed il ruver puschlà sumeglian fitg in l’auter. Blers sistematichers e genetichers vesan en il ruver puschlà be ina varianta dal ruver cumin segnada da tschertas adattaziuns al lieu. Areguard la derasaziun e la morfologia datti però diversas differenzas: Il ruver cumin cumpara surtut en la bassa ed en guauds da riva (ognas). Ils fritgs èn ordinads en gruppas fitg pitschnas vi da monis lungs. La feglia ha be in curt moni. Il fegl ha ina basa en furma da cor; en la part centrala dal fegl èn ils gnervs laterals ordinads en autra moda che tar il ruver puschlà. Ils brumbels da quest ultim èn in pau pli satigls che quels dal ruver cumin.

Sistematica

Ins differenziescha las suandantas quatter sutspezias:

• Quercus robur subsp. brutia (Ten.) O. Schwarz: Cumpara en l’Italia dal Sid ed en la part occidentala da la Peninsla dal Balcan.
• Quercus robur subsp. imeretina (Steven ex Woronow) Menitsky: È derasada en la part occidentala dal territori dal Caucasus.
• Quercus robur subsp. pedunculiflora (K. Koch) Menitsky: Cumpara sin la Peninsla dal Balcan, a Creta e sin la Crim sco er da la Tirchia fin en il nordvest da l’Iran.
• Quercus robur subsp. robur: Ses territori da derasaziun s’extenda da l’Europa fin en la regiun dal Caucasus.

Furmas cultivadas

Feglia da la furma cultivada Quercus robur 'Filicifolia'

I suonda ina selecziun da furmas cultivadas dal ruver cumin:

• Quercus robur 'Concordia': Questa varianta è vegnida tratga il 1843 en la Belgia; la feglia prui en in tun mellen aurà, la stad è la feglia verd melnenta. Questa furma na vegn betg plantada uschè savens; la planta cuntanscha autezzas da ca. 13 meters.
• Quercus robur 'Fastigiata': Questa varianta crescha ferm a dretg si e resta fitg graschla. La planta po cuntanscher autezzas da 20 fin 25 meters ed in diameter dal bist da 1 meter. En parcs pli gronds e curtins è ella vaira frequenta.
• Quercus robur 'Filicifolia': La feglia da questa varianta sumeglia quella da la furma 'Pectinata'. Las parts dal fegl èn però fitg graschlas ed han in ur tschurrà.
• Quercus robur 'Pectinata': Questa varianta ha fegls cun crennas profundas; las singulas parts èn gulivas e betg tschurradas.

Ibrids

• Quercus x turneri; cruschada Quercus ilex x Quercus robur
• Quercus x bimundorum 'Crimschmidt'; cruschada Quercus robur x Quercus alba
• Quercus x warei; cruschada Quercus robur L. f. fastigiata e Quercus bicolor

Utilisaziun

Lain e scorsa

Butschins da vin fatgs da lain da ruver

Il lain alv dal ruver cumin è relativamain satigl e da colur alv melnenta; il lain da cor è da colur brin clera fin brin stgira. Il lain è dir e zai, duraivel e sa lascha elavurar bain. El vegn duvrà per intents fitg differents: sco lain da construcziun, en l’aua, per traversas e per pals. En la construcziun d’interiurs serva el sco parchet, per stgalas e mobiglias. Lain da ruver d’auta qualitad vegn duvrà sco furnier u elavurà a butschins. Ultra da quai furnescha il ruver cumin fitg buna laina da brisch.

Pli baud vegnivan ils glogns (glondas) duvrads sco pavel per ils portgs. Per l’uman era quai da tuttina gronda impurtanza sco l’utilisaziun dal lain. Ils glogns cuntegnan fin a 38 % amets ed èn fitg nutritivs. Ils portgs vegnivan chatschads en ils guauds da ruvers ed engraschads cun ils fritgs. Da quel temp deriva la moda da dir ‹Sin ils ruvers crescha il meglier schambun›. Er la selvaschina sa serva gugent dals glogns. Per bovs e chavals èn els però nuschaivels pervi da lur auta cumpart da tannins. E per l’uman cuntegnan quels memia bleras substanzas amaras e sa laschan perquai be consumar suenter esser vegnids tractads.

Pli baud vegniva la scorsa duvrada en cuntscharias (sco cuntscha). Per quest intent vegniva il ruver cumin cultivà en guauds bass e taglià mintga 15 fin 20 onns; la scorsa setgentada cun sia cumpart da tannins da 8 fin 20 % era adattada sco cuntscha.

Diever medicinal

Sco droga serva la scorsa setgentada (num farmaceutic: Quercus Cortex) che cuntegna 10 fin 20 % tannins. Quella vegn gudagnada da la roma giuvna e da plantinas dal tschep. Sco applicaziun exteriura serva la droga a mitigiar malsognas da la pel, e quai en furma da bogns u cumpressas. Ultra da quai vegn ella er duvrada, sco té, en cas da malsognas diarreticas.

Litteratura

• Joachim Krahl-Urban: Die Eichen. Forstliche Monographie der Traubeneiche und der Stieleiche. Parey, Hamburg / Berlin 1959.
• Heinrich Spiecker: Zur Steuerung des Dickenwachstums und der Astreinigung von Trauben- und Stieleichen. (Schriftenreihe der Landesforstverwaltung Baden-Württemberg, tom 72). Forstliche Versuchs- und Forschungsanstalt, Freiburg im Breisgau 1991.
• Gregor Aas: Untersuchungen zur Trennung und Kreuzbarkeit von Stiel- und Traubeneiche. Dissertaziun, Minca 1989.
• Dietrich Frohne: Heilpflanzenlexikon. 8avla ed., Wissenschaftliche Verlagsanstalt, Stuttgart 2006, ISBN 3-8047-2316-0.
• K. Hiller, M.F. Melzig: Lexikon der Arzneipflanzen und Drogen. 2. ed., Spektrum Akademischer Verlag, 2010, ISBN 978-3-8274-2053-4.
• Christian Küchli, Jörg Müller: Auf den Eichen wachsen die besten Schinken. Zehn intime Baumporträts. Im Waldgut, Frauenfeld 1987, ISBN 3-7294-0047-9; reediziun: AT, Aarau 2000, ISBN 3-85502-714-5.

Colliaziuns

 Commons: Ruver cumin – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audio

• Quercus robur L., sin infoflora.ch
• Descripziun da la planta sin baumkunde.de