IV Warszawski Batalion Etapowy

IV Warszawski batalion etapowy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1921
	Organizacja
Dyslokacja	Nieśwież; Kleck
Formacja	Wojska Wartownicze; i Etapowe
Podległość	DOE „Mińsk”; IVb Brygada Etapowa

IV Warszawski batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie batalionu rozpoczęto na przełomie 1918–1919. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji^[1]. We wrześniu 1919 dowództwo batalionu stacjonowało w Nieświeżu^[2].

Osobny artykuł: Koszary w Nieświeżu.

Wiosną 1920 batalion podlegał Dowództwu Okręgu Etapowego „Mińsk”^[3]. W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVb Brygady Etapowej^[4]. Stacjonował w twierdzy brzeskiej. Liczył wówczas 5 oficerów i 371 szeregowców. W skład batalionu wchodziły trzy kompanie, których dowódcami byli podporucznicy: Gorzkowski (1), Gruszka (2) i Pisarkiewicz (3). Adiutantem batalionu był ppor. Kochan. W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko–rosyjskiej^[5]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów^[6]. 14 marca 1921 batalion otrzymał zadanie przegrupować się do Klecka^[7].

W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne^[8].

Dowódcy batalionu

mjr Karol Baczyński (od 1 X 1920^[9], był w IV 1921)^[10]
ppor. Nitecki (X 1920)

Struktura organizacyjna


Organizacja batalionu 23 kwietnia 1921^[11]
pododdział	miejsce stacjonowania	dowódca
dowództwo batalionu	Kleck	mjr Karol Baczyński
1 kompania etapowa	Łań	por. Jerzy Gorzkowski^[12]
2 kompania etapowa	Sieniawka	por. Gruszka
3 kompania etapowa	Kuszyce	sierż. Żak
4 kompania etapowa	Kleck	por. Nitecki

Przypisy

↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.
↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
↑ Rozkazy DOE 4 A ↓, s. 2.
↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
↑ Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s.45
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
↑ Paweł Libera, Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Noty biograficzne. W: Polski Cmentarz Wojenny Kijów-Bykownia. Księga cmentarna. T. I: A-B. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2015, s. 164. ISBN 978-83-89474-32-2.
↑ Rozkazy DOE 4 A ↓, s. 15.
↑ Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.
↑ Jerzy Gorzkowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-07)]..

Bibliografia

Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
Rozkazy Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/15.)
Dowództwo 4 Armii. Zarządzenia i wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/36.)

[CITEREFOdziemkowski201328-1] Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.

[CITEREFOdziemkowski201329-2] Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.

[CITEREFOdziemkowski201330-3] Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.

[CITEREFRozkazy_DOE_4_A2-4] Rozkazy DOE 4 A ↓, s. 2.

[CITEREFBerezaSzczepański201422-5] Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.

[CITEREFBerezaSzczepański201423-6] Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.

[7] Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s.45

[CITEREFDominiczak199264-8] Dominiczak 1992 ↓, s. 64.

[9] Paweł Libera, Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Noty biograficzne. W: Polski Cmentarz Wojenny Kijów-Bykownia. Księga cmentarna. T. I: A-B. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2015, s. 164. ISBN 978-83-89474-32-2.

[CITEREFRozkazy_DOE_4_A15-10] Rozkazy DOE 4 A ↓, s. 15.

[CITEREFZarządzenia_organizacyjne_Dowództwa_4_A57-11] Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.

[12] Jerzy Gorzkowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-07)]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Bataliony wartownicze	1/I 2/I 3/I 4/I 5/I 6/I 7/I 1/II 2/II 3/II 4/II 5/II 6/II 7/II 1/III 2/III 3/III 4/III 5/III 6/III 1/IV 2/IV 3/IV 4/IV 5/IV 6/IV 7/IV 1/V 2/V 3/V 4/V 5/V 6/V 7/V 8/V 1/VI 2/VI 3/VI 4/VI 5/VI 6/VI 7/VI 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 6/VII 7/VII 8/VII 1/VIII 2/VIII 3/VIII 4/VIII 1/IX 2/IX 3/IX 4/IX
Brygady etapowe	II BE IVa BE IVb BE IVc BE
Bataliony etapowe	I Warszawski II Warszawski III Warszawski IV Warszawski V Warszawski VII Warszawski I Kielecki II Kielecki III Kielecki IV Kielecki I Krakowski II Krakowski III Krakowski IV Krakowski V Krakowski I Lubelski II Lubelski III Lubelski IV Lubelski V Lubelski VI Lubelski VII Lubelski I Lwowski II Lwowski III Lwowski IV Lwowski V Lwowski VI Lwowski I Łódzki II Łódzki III Łódzki IV Łódzki V Łódzki VI Łódzki I Poznański II Poznański III Poznański IV Poznański V Poznański I Litewsko-Białoruski II Litewsko-Białoruski III Litewsko-Białoruski IV Litewsko-Białoruski
Bataliony zapasowe	I II III IV V VI VII VIII IX
Formacje ochotnicze	201 Baon Baon Inwalidzki Ochotniczy Baon w Krakowie Harcerski Oddział w Krakowie

Straż Graniczna (1918–1919)	1 p SG 2 p SG 1 d SG 2 d SG 3 d SG 4 d SG
Wojskowa Straż Graniczna	Inspektorat WSG 1 p WSG 2 p WSG 3 p WSG 4 p WSG 5 p WSG 6 p WSG 1 d WSG 2 d WSG 3 d WSG
Strzelcy Graniczni	Dowództwo Strzelców Granicznych 1 p StG 2 p StG 3 p StG 4 p StG 5 p StG 6 p StG 9 p StG 10 p StG 11 p StG 1 sd StG
Bataliony Wartownicze	3/I 6/I 1/II 1/III 4/III 1/V 2/V 3/V 4/V 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 1/VIII 2/VIII 4/VIII
Bataliony Etapowe	I Wbe II Wbe III Wbe IV Wbe V Wbe VII Wbe I Kbe II Kbe III Kbe IV Kbe I Krbe II Krbe III Krbe IV Krbe V Krbe I Lbe II Lbe III Lbe IV Lbe V Lbe VI Lbe VII Lbe I Lwbe II Lwbe III Lwbe IV Lwbe V Lwbe VI Lwbe II Łbe III Łbe IV Łbe V Łbe VI Łbe I Pbe II Pbe III Pbe IVPbe V Pbe I LBbe II LBbe III LBbe IV LBbe