3 Dywizjon Straży Granicznej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. Edmund Lubański |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
3 Dywizjon Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]17 grudnia 1918 szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[1]. Na ich podstawie sformowano w styczniu 1919 3 dywizjon Straży Granicznej[2]. Według kroniki: 28 grudnia 1918 rotmistrz Lubański wraz ze swoim adiutantem ppor. Orłowskim przybył do Mławy[3]. W skład dywizjonu weszły początkowo dwa szwadrony. 1 szwadron sformowany został przez ppor. Jana Ursyn Zamarajewa z ochotników w Dąbrowie Górniczej. Liczył trzech oficerów i 136 szeregowych. Wyposażony był w broń rosyjską[4]. Do Mławy szwadron przybył 31 grudnia 1918[3]. Drugi szwadron sformował w Warszawie por. Otton Gloeh. Liczył trzech oficerów i 142 szeregowców. Do Mławy przybył 9 stycznia 1919[3]. W następnych dniach do dywizjonu meldowali się kolejni oficerowie. Byli oni kierowanie na granicę do poszczególnych szwadronów. 21 marca dywizjon otrzymał 214 rekrutów[5].
Do końca lutego 1919 sformowano 1 pułk Straży Granicznej[6]. Dywizjon wszedł w jego skład[7]. 21 marca dywizjon zmienił nazwę na II/1 pułku Straży Granicznej. Tym samym 1 szwadron stał się 5., a 2 szwadron 6 szwadronem 1 pułku SG[8].
Dywizjon obsadził granicę z Prusami Wschodnimi na odcinku od Grajewa do Mławy, czyli dawną granicę prusko–rosyjską[6].
14 lipca 1919 ukazało się rozporządzenie ministra spraw wojskowych odnośnie do dyslokacji i reorganizacji oddziałów granicznych[9]. Dywizjon już jako 1/3 pułku WSG[10] ochraniał odcinek od rzeki Omulew do Dłutowa. Dowództwo dywizjonu dalej stacjonowało w Mławie. 1 szwadron[a] rozmieszczono w Chorzelach, 2 szwadron przeniesiono z Mławy do Janowa[b], 3 szwadron pozostawiono w Popłówku[c], a 4 szwadron[d] przeniesiono do Krzep[10].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Sformowany w Dąbrowie Górniczej 1 szwadron rozpoczął służbę graniczną 12 stycznia na odcinku od Józefowa do Piekiełka wystawiając 7 posterunków: Mławka, Kuklin, Krempa, Lewiczyn, Piekiełko, Gnojno i Józefów[3]. 2 szwadron „warszawski” objął granicę 18 stycznia i obsadził rubież od Janowa do rzeki Omulew. Wystawił przy tym posterunki:Janowo, Chorzele, Ryki-Borkowe, Wólka i Wasiły[3]. Granica strzeżona była prowizorycznie. Brak środków transportu i słabe wyszkolenie żołnierzy powodowało, że ci ostatni dość często sami uprawiali proceder przemytniczy. Skutkiem było oddanie pod sąd 84 szeregowców. Wywodzili się oni w większości z 2 szwadronu[5]. Oprócz typowych działań granicznych dywizjon wypełniał funkcje aprowizacyjne wysyłając ekspedycje w celu dostarczenia kontyngentu zbożowego[5].
Dowódcy dywizjonu
[edytuj | edytuj kod]Przekształcenia
[edytuj | edytuj kod]- 3 dywizjon Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Strzelców Granicznych
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Poprzednio był to 6 szwadron 1 pułku SG przemianowany na 1 szwadron 3 pułku WSG.[10]
- ↑ Był to dawny 8 szwadron 1 pułku WSG przemianowany na 2 szwadron 3 pułku WSG[10].
- ↑ Poprzednio był to 7 szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 3 szwadron 3 pułku WSG[10].
- ↑ Był to dawny szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 4 szwadron 3 pułku WSG[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
- ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d e Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 1.
- ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 1.
- ↑ a b c Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 2.
- ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 26.
- ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 89.
- ↑ a b c d e f Dominiczak 1975 ↓, s. 90.
- ↑ Tchórzewski 2012 ↓, s. 29.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
- Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
- Kronika 3 dywizjonu Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Historie 1 i 2 dywizjonu 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.8/172.)