1 Pułk Straży Granicznej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Alfred Walter |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
Dowództwo Straży Granicznej |
1 Pułk Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]17 grudnia 1918 szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[2]. Na ich podstawie do końca lutego 1919 sformowano 1 pułk Straży Granicznej[3]. W skład 1 pułku weszły: 1 dywizjon stacjonujący czasowo w Warszawie oraz 3 dywizjon SG z Mławy[3]. 21 marca 3 dywizjon SG zmienił nazwę na II/1 pułku Straży Granicznej. Tym samym jego 1 szwadron stał się 5., a 2 szwadron 6 szwadronem 1 pułku SG[4]. Niebawem dowództwo I dywizjonu przeniesiono z Warszawy do Łomży, a dowództwa jego dwóch szwadronów zakwaterowano w Boguszach i Kolnie[5].
Wiosną 1919 Straż Graniczna przeszła pod wyłączną komendę Ministerstwa Spraw Wojskowych. W ramach zmian strukturalnych nastąpiły zmiany w nazwie. Odtąd korpus SG nazywał się Wojskową Strażą Graniczną[6]. Oddziały Wojskowej Straży Granicznej w terenie podporządkowano w całości Dowództwom Okręgów Generalnych. 1 Pułk Wojskowej Straży Granicznej podporządkowany został Dowództwu Okręgu Generalnego „Warszawa”[6].
17 kwietnia sformowano 7 szwadron pod dowództwem kapitana Krzyżanowskiego[7]. W czerwcu dywizjon otrzymał nowe wyposażenie produkcji amerykańskiej, a broń i amunicję – francuskie[8].
W lipcu 1919 nastąpiła reorganizacja pułku. 30 lipca jego II dywizjon wyszedł ze składu pułku i wszedł w podporządkowanie dowódcy 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej jako I/3 pWSG. Szwadrony dywizjonu zmieniły numerację odpowiednio: 5 na 4, 6 na 1, 7 na 3 i 8 na 2[8].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Pułk obsadzał linię graniczną Grajewo–Zieluń[1][5]. Dowództwo pułku zakwaterowano w Ostrołęce[5].
3 maja przeszedł na granice nowo sformowany 7 szwadron. Obsadził odcinek od Rudnej do Bronisława [wł.]. 5 szwadron zajął odcinek od Lawieczyna do Wylazłowa [wł.]. 6 szwadron nie spełniał wymogów pododdziału granicznego, został zdjęty z granicy i odesłany do 1 Dywizji Piechoty Legionów. W jego miejsce dywizja oddała szwadron pod dowództwem rtm. Lubinskiego w składzie 143 żołnierzy, który to przyjął numer 6. Wraz ze „starym” 6 szwadronem odesłano do wojsk liniowych także część żołnierzy 5 szwadronu będących podejrzanymi o uprawianie procederu przemytniczego[7].
Dowódcy pułku
[edytuj | edytuj kod]- płk Alfred Walter[1]
Przekształcenia
[edytuj | edytuj kod]- 1 dywizjon Straży Granicznej (warszawski) → I dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Strzelców Granicznych
- 3 dywizjon Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Strzelców Granicznych
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Piekarz 2017 ↓, s. 26.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
- ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
- ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
- ↑ a b c Tchórzewski 2012 ↓, s. 29.
- ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 78.
- ↑ a b Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 2.
- ↑ a b Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
- Kronika 3 dywizjonu Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Historie 1 i 2 dywizjonu 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.