ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਅੱਖ ਜਾਂ ਨੇਤਰ ਜੀਵਧਾਰੀਆਂ ਦਾ ਉਹ ਅੰਗ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਤੰਤਰਿਕਾ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲਈ - ਰਾਸਾਇਣਕ ਸੰਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉੱਚਸਤਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਇੱਕ ਜਟਿਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤੰਤਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਇਕੱਤਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ; ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਨਿਅੰਤਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ;
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਠੀਕ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਇਕਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਬਣਦਾ ਹੈ); ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਨੂੰ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹਨ; ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਤੰਤਰਿਕਾ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੋਲ ਭੇਜਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਹੁਤ ਆਕਰਸ਼ਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਸ਼ਾਰਕ ਦਾ ਡੇਲਾ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਡੇਲੇ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਕੀੜਾ ਦੇ ਕੋਈ ਵੀ ਡੇਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
- ਉੱਲੂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡੇਲੇ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਿਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।
- ਬੱਕਰੀ ਦੀ ਅੱਖ ਦਾ ਡੇਲਾ ਆਇਤਾਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖ ਸਕਣ।
- ਬਿੱਛੂ ਦੀਆਂ 12 ਅੱਖਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਬਾਕਸ ਜੈਲੀ ਮੱਛੀ ਦੀਆਂ 14 ਅੱਖਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਊਠ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਪਲਕਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਹੈਮਸਟਰ ਇੱਕ ਵੇਲੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅੱਖ ਹੀ ਝਪਕਦਾ ਹੈ।
- ਘੋਗਾ ਦੇ ਕਵਚ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ 100 ਦੇ ਲਗਪਗ ਅੱਖਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਸੱਪ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਦੋ ਭਾਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਭਾਗ ਨਾਲ ਉਹ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਭਾਗ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਜਾਂ ਨੇੜੇ ਹੋ ਰਹੀ ਹਲਚਲ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਚਾਰ ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੀ ਮੱਛੀ ਇੱਕ ਵੇਲੇ ਹੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਵੇਖ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਡਰੈਗਨਫਲਾਈ ਦੀ ਅੱਖ ਵਿੱਚ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਲਗਪਗ ਲੈਨਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੇ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਡੌਲਫਿਨ ਸੌਣ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੌਂਦੀ ਹੈ।
- ਕੋਲੋਸਲ ਸਕੁਇੱਡ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 27 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੇ ਲਗਪਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਗੈਕਅਉ ਦੀ ਅੱਖ ਇਨਸਾਨ ਨਾਲੋਂ 350 ਗੁਣਾ ਵਧੀਆ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਗਿਰਗਿਟ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਦੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਸ਼ੁਤਰਮੁਰਗ ਦੀ ਅੱਖ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
