In een Tilburgs antiquariaat vond ik vorige week deze twee schoollapjes, afkomstig uit het Belgische plaatsje Berlaar. Beide lapjes zijn geborduurd door M. of Mar. Verstringe, het rode in 1911 en het blauwe in 1910.
Vooral het open zoompje van het rode lapje vind ik helemaal het einde. Het blauwe lapje is afgewerkt met een blauw biesje, dat uiteraard ook met de hand is vastgezet.
Dit soort lapjes spreekt altijd enorm tot de verbeelding... Je zou willen weten wie de maakster was en onder welke omstandigheden ze de lapjes geborduurd heeft. En waarom maakte ze er twee? Waarom eerst eentje in het blauw? Rood was veel gebruikelijker.
Vragen waarop geen antwoorden te vinden zijn.
Wel reden genoeg om m'n boeken over oude handwerken weer eens in te kijken... zoals het boek van Berthi Smith-Sanders uit 2013: Merk- en Stoplappen uit het Burgerweeshuis in Amsterdam. (Begin 2013 schreef ze er dit blogje over; het is nog steeds bij haar te bestellen.)
De weesmeisjes uit het Amsterdamse Burgerweeshuis staan ons levendig voor ogen door de schilderijen van de Duitse impressionist Max Liebermann (1847-1935). Hij schilderde rond 1880 verschillende doeken waarop deze meisjes te zien zijn, meestal juist ijverig bezig met nuttige en fraaie handwerken.
En laat nou net in het Haagse Gemeentemuseum de tentoonstelling Max Liebermann, Een zomers impressionist te zien zijn (nog t/m 24 juni)...
Rustpauze in het Amsterdamse weeshuis, 1881-1882
Naailes in het Amsterdamse weeshuis, 1877
Binnenhof van het Amsterdamse weeshuis, 1876
Duidelijk zichtbaar zijn de roodwitte uniformen die de meisjes droegen. Naar verluidt had Liebermann op zijn verzoek een uniform in zijn bezit gekregen, om daarmee zijn ter plaatse gemaakte schetsen naar de werkelijkheid te kunnen uitwerken.
Ook overigens is de tentoonstelling van Liebermanns werk zeer de moeite waard. Hij schilderde niet alleen handwerkende weesmeisjes, ook andere vormen van huisvlijt maakte hij tot zijn onderwerp.
De wever, 1882
De spinster in Dongen, 1880
Stille arbeid, ca 1885
Het is een breiwerkje waar ze mee bezig is... maar het zou evengoed een geborduurd schoollapje kunnen zijn...
