Draumur

El sueño del caballero, 1655 (Antonio de Pereda)

Draumar eru sýnir, hljóð eða önnur skynjun sem fólk upplifir í svefni, sem mynda oftast samfellda frásögn um eitthvað tiltekið efni. Rannsóknir vísindamanna hafa sýnt fram á að draumar séu oft uppgjör á deginum og hreinsun í undirmeðvitundinni sem hefur geymt miklar, jafnvel ónothæfar upplýsingar yfir daginn. Það er þess vegna sem draumar fylgja oft tilfinningum þess sem dreymir, sbr. martraðir. Rannsóknir hafa einnig sýnt að sum dýr dreymir.

Draumar eiga stóran þátt í menningarsögunni, bæði almenningur og fræðimenn hafa velt fyrir sér tilgangi og merkingu þeirra. Menn trúa því oft að draumar merki eitthvað og að það eigi að taka mark á þeim. Í Íslendingasögunum eru mörg dæmi um að draumar hafi verið fyrirboðar og frægustu draumarnir eru draumar Guðrúnar Ósvífursdóttur í Laxdælu.

Draumakenningar

Þekktustu hugmyndir um tilgang drauma eru komnar frá sálgreinandanum Sigmund Freud sem setti fram kenningar sínar um 1900. Í þá daga lítið sem ekkert vitað um þá heilastarfsemi sem einkennir draumsvefn, en vísindalegar rannsóknir á svefni hófust ekki fyrr en á þriðja áratug 20. aldar. Þar sem Freud gat ekki rennt vísindalegum stoðum undir kenningu sína lagði hann megináherslu á inntak drauma, eins og almenningur hefur gert í gegnum tíðina, og greindi hundruð drauma. Með því að greina drauma fólks taldi Freud sig geta skyggnst inn í dulvitund fólks. Eins og flestar kenningar Freuds hafa samt draumakenningar hans verið umdeildar innan sálfræði, svo ekki sé meira sagt, og sumir sálfræðingar afneita þeim alfarið og telja þær ekki til vísinda heldur hjáfræða.

Rétt eins og Freud greindi sálfræðingurinn J. Allan Hobson fjölda drauma og rannsakaði eðli þeirra. Ólíkt Freud byggði Hobson sínar niðurstöður á þeirri vísindalegu þekkingu sem hefur fengist með heilarannsóknum síðustu áratugina. Menn hættu að leita að duldum skilaboðum í draumum og fóru þess í stað að rannsaka formgerð þeirra. Þá er ekki verið að tala um smættarhyggju sem gengur út á að skýra drauma einvörðungu sem aukaafurð heilabylgna í bliksvefni heldur viðhorf í anda hugfræðinnar. Reynt er að komast að því hvaða áhrif skynjun, hugsun og tilfinningalífið hafa á drauma. Í því samhengi eru draumar vissulega áfram mikilvægt rannsóknarefni.

Heimild

• Aldís Guðmundsdóttir og Jörgen Pind (2003). Almenn sálfræði: Hugur Heili Hátterni.

Tenglar

• „Af hverju dreymir mann?“. Vísindavefurinn.
• „Hvers vegna man maður stundum draum og stundum ekki?“. Vísindavefurinn.
• „Dreymir dýr? Eru til rannsóknir á draumum dýra?“. Vísindavefurinn.

  Þessi sálfræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.