Praxíteles

Praxíteles
	;
Nome orixinal	(grc) Πραξιτέλης
Biografía
Nacemento	c. 395 a. C. ; Atenas, Grecia
Morte	c. 330 a. C. (64/65 anos)
Actividade
Campo de traballo	Escultura
Lugar de traballo	Atenas
Ocupación	escultor
Período de tempo	Antigüidade clásica
Período de actividade	375 a. C. - 340 a. C.
Obra
	Obras destacables Dionysos statue at Elis (en) ; (década de 300 a. C.) Afrodite de Cnido (pt) ; (década de 350 a. C.) Apolo Sauróctono (pt) ; (século IV a. C.) The Cleveland Apollo: Apollo Sauroktonos (Lizard-Slayer) or Apollo the Python-Slayer (en) ;
Familia
Fillos	Kephisodotos the Younger, Timarchus
Pai	Cefisódoto, o Velho (presumiblemente)
Descrito pola fonte	Nordisk familjebok; Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron; Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Praxíteles (grego antigo: Πραξιτέλης) de Atenas, fillo de Cefisodoto o Vello, nado en Atenas cara ao -395,^[1] foi o máis renomeado escultor clásico ático do século IV adC. Coa obra de Praxíteles a escultura grega evolucionou dende o clasicismo cara a unha especie de cedo manierismo, ao acentuar o sensualismo. As súas obras están caracterizadas pola chamada karis (graza) ática e a chamada «curva praxiteliana» consistente nun elegante contrapposto.

Foi o primeiro en esculpir a forma feminina espida nunha estatua a tamaño natural. Aínda que non queda ningunha escultura que sexa atribuíble sen dúbidas a Praxíteles, numerosas copias das súas obras sobreviviron; autores contemporáneos, incluíndo a Plinio o Vello, escribiron sobre as súas obras; e sobreviviron moedas gravadas con siluetas de varios dos seus modelos estatuarios.

Unha suposta relación entre Praxíteles e a súa fermosa modelo, a cortesá tespia Friné, inspirou especulación e interpretación en obras de arte que van dende a pintura (Gérôme) á ópera cómica (Saint-Saëns) ou as marionetas (Charles Maurice Donnay).

Algúns escritores sostiveron que houbo dous escultores co nome de Praxíteles. Un sería contemporáneo de Fidias e o outro o seu máis coñecido neto. Aínda que a repetición do mesmo nome en xeracións sucesivas é habitual en Grecia, non hai evidencia certa para ningunha das posicións.

Traxectoria

Poucas cousas sábense da vida de Praxíteles: non se sabe sequera con certeza o ano do seu nacemento nin o da súa morte. As fontes literarias son abondosas mais tardías, ningunha delas é anterior ao século III.^[2]

Nado en Atenas cara ao -395, formado xunto ao seu pai Cefisódoto o Vello, desenvolveu a súa máxima actividade artística entre os anos 370 e 340. Plinio o Vello sitúa o seu apoxeo artístico despois da 104.ª olimpíada (isto é, en -364 a -361) e sinala que Eufranor foi un escultor contemporáneo seu.^[3] Esta proposta cronolóxica está corroborada pola base dunha estatua asinada por Praxíteles, que leva a dedicatoria de «Kléiokratéia, muller de Spoudias»: este Spoudias é coñecido como o adversario de Demóstenes nunha alegación que data de 361 a. C.^[4] Pausanias di respecto diso «a terceira xeración despois de Alcámenes»,^[5] alumno de Fidias, polo grupo dos Letoidas de Mantinea. Considérase xeralmente que Praxíteles naceu cara ao ano -400^[6]

Estivo asociado con Friné, unha famosa cortesá que lle serviu de modelo e que tamén, posiblemente, foi a súa amante. Esta circunstancia podería probar que se trataba dun artista con recursos económicos, como tamén o amosaría o feito de que fose honrado co padroado dun dos coros de Atenas, algo que se debía pagar. Foi tamén popular entre o pobo, que gustaba de adquirir os seus traballos aínda que Praxíteles non fose inclinado a iso.

Estilo praxiteliano

Cómpre nomear cinco puntos de composición que semellan ter unha orixe praxiteliana; con todo, non hai ningunha conclusión definitiva.

Unha liña moi flexible divide figuras se se traza no medio de arriba a abaixo; todos tenden a estar reclinados
Están adaptados para verse de fronte e de costas, máis que dende os caróns
Árbores, drapeados e outros elementos semellantes empréganse como apoio para as figuras de mármore, e inclúense no deseño en lugar de ser estraños a el
As caras aparecen nunha vista de tres cuartos
A estatua atopouse no mesmo lugar no que a describiu Pausanias.

Obra

Afrodita saíndo do baño ou Afrodita Cnidia (Venus de Cnido, cuxa modelo semella ser Friné). O modelo tivo grande aceptación e foron demandadas moitas copias. Na actualidade consérvanse máis de cincuenta.
Eubuleus de Eleusis.
Sátiro escanciador.
O amor de Tespis ou Tánatos ou Xenio da morte
Faunos.
Dionisos.
Base con relevos das musas de Mantinea.

E as súas obras de madurez:

Hermes co neno Dioniso no colo, que segundo a maioría dos historiadores, sería a única obra orixinal de Praxíteles conservada hoxe día. Obra de madurez.
Apolo Sauróctono
Apolo Liceo
Artemisa Brauronia

Notas

↑ Corso (2004), p. 111
↑ Ajootian [1998], p. 92.
↑ Naturalis Historia de Plinio (XXXIV, 50).
↑ Contre Spoudias [1]. Pasquier, «Éléments de biographie», p. 23.
↑ Descrición de Grecia, de Pausanias (VIII, 9, 1).
↑ Pasquier [2007], «Éléments de biographie», p. 19 ; Muller-Dufeu, p. 481 ; Rolley, p. 242.

Véxase tamén

Bibliografía

Corso, Antonio (2004). The Art of Praxiteles: The Development of Praxiteles' Workshop and Its Cultural Tradition Until the Sculptor's Acme (364-1BC) (en inglés). Roma: L'Erma Di Bretschneider. ISBN 978-8882652951.
De Azcárate Ristori, J. M.ª, e outros Historia del arte, Anaya, Madrid, 1986. ISBN 84-207-1408-9
Pijoán, José, El arte griego. Summa Artis. Historia general del arte. vol. IV, Espasa-Calpe, Madrid, 1965.

[1] Corso (2004), p. 111

[2] Ajootian [1998], p. 92.

[HN34-50-3] Naturalis Historia de Plinio (XXXIV, 50).

[4] Contre Spoudias [1]. Pasquier, «Éléments de biographie», p. 23.

[Pau8-9-5] Descrición de Grecia, de Pausanias (VIII, 9, 1).

[6] Pasquier [2007], «Éléments de biographie», p. 19 ; Muller-Dufeu, p. 481 ; Rolley, p. 242.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]