Jump to content

Praksiteli

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Medalion që përfaqësonë Praksitelin

Praksiteli ( greqisht: Πραξιτέλης) i Athinës, bir i Cefisodotus të Vjetër, ishte më i njohuri nga skulptorët atikas së shekullit të IV p.e.sonë. Ai ishte i pari që gdhendi një grua lakuriq në një statujë me përmasa reale. Në ditët tona nuk ka asnjë statujë nga Praksiteli që të ketë mbijetuar deri më sot, por kopje të shumta iu janë bërë veprave të tij dhe i kanë mbijetuar kohëve; disa autorë, duke përfshirë Plinin Plak, ka shkruar në veprat e tij; siluetat monedhash janë gdhendur me statujat më të famshme të tij në kohë të ndryshme, të cilat na vijnë deri në kohët tona.

Një marrëdhënie e supozuar mes Praksitelit dhe modeles së tij të bukur, kurtizanes Frineja nga Thespia, ka frymëzuar shumë spekulime dhe interpretime për veprat e artit duke filluar nga piktura (Gérôme), opera komike (Saint-Saëns) dhe lojërat me hije Donnay).

Disa shkrimtarë e kanë shprehur idenë se ishin dy skulptorë me emrin Praksitel. Njëri ishte bashkëkohës  Fidea, dhe të tjeri ishte nipi i tij më i famshëm. Edhe pse përsëritja e të njëjtit emër në çdo gjeneratë ishte e zakonshme në Greqinë antike, nuk ka ende asnjë dëshmi të vërtetuar këtë hipotezë.

Hermes që mbanin foshnjen Dionis, nga Praksiteli, Muzeu Arkeologjik i Olimpias
Kjo statujë prej mermeri e një satiri duke derdhur verë është një kopje romake, (por tani ka humbur) statujë e Praksitelit, rreth vitit 370-360 p.e.sonë . Muzeu i Artit Walters, Baltimore.
  • Stampa:EB1911Public Domain This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Praxiteles". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.Stampa:EB1911
  • Aileen Ajootian, "Praxiteles", Personal Styles in Greek Sculpture (ed. Olga Palagia and J. J. Pollitt) Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead., Cambridge University Press, 1998 (1st publication 1996) (ISBN 0-521-65738-5), pp. 91–129.
  • Antonio Corso, Prassitele, Fonti Epigrafiche e Lettarie, Vita e Opere, three vol. Stampa:It, De Lucca, Rome, 1988 and 1991.
  • Marion Muller-Dufeu, La Sculpture grecque. Sources littéraires et épigraphiques, éditions de l'École nationale supérieure des Beaux-Arts, coll. « Beaux-Arts histoire »  Franca, Paris, 2002 (ISBN 2-84056-087-9), p. 481-521 (new edition of Overbeck's Antiquen Schiftquellen, 1868).
  • Alain Pasquier and Jean-Luc Martinez, Praxitèle, catalogue of the exhibition at the Louvre Museum  Franca, March 23-June 18, 2007, Louvre editions & Somogy, Paris, 2007 (ISBN 978-2-35031-111-1).
  • Brunilde Sismondo Ridgway, Fourth-Century Styles in Greek Sculpture, University of Wisconsin Press Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead., Madison, (ISBN 0-299-15470-X), 1997, pp. 258–267.
  • Claude Rolley, La Sculpture grecque II : la période classique, Picard, coll. « Manuels d'art et d'archéologie antiques »  Franca, 1999 (ISBN 2-7084-0506-3), pp. 242–267.
  • Andrew Stewart, Greek Sculpture: An Exploration, Yale University Press, New Haven & London Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead., 1990 (ISBN 0-300-04072-5) pp. 277–281.