Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος
| Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 4ος αιώνας |
| Θάνατος | 5ος αιώνας |
| Υπηκοότητα | Αρχαία Ρώμη |
| Γνωστός για | Σχόλια στο Βιργίλιο |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | Φιλολογία |
| Ιδιότητα | γραμματικός, φιλόλογος και ποιητής |
| δεδομένα () | |
Ο Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος (λατινικά: Maurus Servius Honoratus) ήταν Ρωμαίος φιλόλογος που έζησε στα τέλη του 4ου και στις αρχές του 5ου αιώνα, ο οποίος είχε τη φήμη του πιο μορφωμένου ανθρώπου της γενιάς του στην Ιταλία. Το γνωστότερο έργο του είναι τα Σχόλια στο Βιργίλιο, τα οποία, ως In tria Virgilii Opera Expositio, ήταν το πρώτο αρχέτυπο (inculabulum) που τυπώθηκε στη Φλωρεντία, από το Μπερνάρντο Τσενίνι το 1471.
Στα Saturnalia του Μακροβίου Θεοδοσίου, ο Σέρβιος εμφανίζεται ως ένας από τους συνομιλητές. Αναφορές σε αυτό το έργο, καθώς και μια επιστολή από το Σύμμαχο προς τον ίδιο, δείχνουν πως ο Σέρβιος δεν ήταν χριστιανός.
Σχόλια στο Βιργίλιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Σχόλια στο Βιργίλιο (In Vergilii Aeneidem commentarii) του Σερβίου έχουν διασωθεί σε δύο διακριτές χειρογραφικές παραδόσεις.[1] Στην πρώτη, το κείμενο είναι σχετικά σύντομο, και αποδίδεται στο Σέρβιο εντός των ίδιων των χειρογράφων αλλά και βάσει στοιχείων του κειμένου. Μια δεύτερη κατηγορία χειρογράφων, που απορρέουν από γραφέα του 10ου και 11ου αιώνα, ενσματώνουν το ίδιο κείμενο σε πολύ διευρυμένο σχολιασμό. Οι άφθονες προσθήκες έχουν διαφορετικό ύφος από την πρώτη παράδοση, και κανένα από αυτά τα χειρόγραφα δε φέρει το όνομα του Σερβίου. Η δεύτερη παράδοση σχολίων είναι γνωστά ως Servius Auctus ή Servius Danielis, από τον Πιερ Ντανιἐλ, ο οποίος τα δημοσίευσε για πρώτη φορά το 1600.[2] Μια τρίτη κατηγορία χειρογράφων, που γράφτηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος στην Ιταλία, δίνει το βασικό κείμενο με παρεμβαλόμενα σχόλια, που αποδεικνύουν τη συνεχή χρησιμότητα του έργου του Σερβίου.
Τα Σχόλια του Σερβίου Ονοράτου είναι στην πραγματικότητα η μόνη πλήρως σωζόμενη έκδοση ενός κλασσικού συγγραφέα που γράφτηκε πριν από την κατάρρευση της Αυτοκρατορίας στη Δύση. Το έργο είναι σε μεγάλο βαθμό δομημένο όπως μια σύγχρονη κριτική έκδοση των κλασσικών, και βασίζεται εν μέρει σε εκτεταμένη φιλολογια της Βιργιλιανής κριτικής, για την οποία τα μόνα που γνωρίζουμε σε πολλές περιπτὠσεις είναι πληροφορίες που έχουν διασωθεί μέσω του Σερβίου. Οι σημειώσεις στο κείμενο του Βιργιλίου, αν και συνήθως υποτάσσονται σε παλαιότερα του Σερβίου χειρόγραφα, διασώζουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις αρχαίες κριτικές αναθεωρήσεις και την κειμενική κριτική του Βιργιλίου. Στη γραμματική ερμηνεία, ο Σέρβιος εκφράζει τις άκαμπτες λεπτότητες της εποχής του, ενώ οι ετυμολογίες του, όπως είναι φυσικό, παραβιάζουν κάθε σύγχρονο ετυμολογικό κανόνα και βασίζονται αντ' αυτού σε ανέκδοτα (ιστορικά, μυθολογικά κτλ).
Ο Σέρβιος αντιτίθεται στην επικρατούσα την εποχή του αλληγορική μέθοδο ανάγνωσης του κειμένου. Για τον ιστορικό της αρχαιότητας, η σταθερή αξία του έργου του Σερβίου έγκειται στη διατήρηση πληροφοριών για τη ρωμαϊκή ιστορία, θρησκεία, μνημεία και γλώσσα, τα οποία πιθανώς να μην είχαν διασωθεί εκτός των Σχολίων του. Σημαντικά στοιχεία της βαθύτατης πολυμάθειας του Βάρρωνα και άλλων αρχαίων μελετητών έχει επιβιώσει μέσα από τις σελίδες του.
Άλλα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός από τα σχόλια στο Βιργίλιο, σώζονται και άλλα έργα του Σερβίου: μια συλλογή από σημειώσεις σχετικά με τη γραμματική (Ars grammatica) του Αελίου Δονάτου, μια πραγματεία για τις μετρικές καταλήξεις (De finalibus) και ένα σύντομο έργο για τα διάφορα ποιητικά μέτρα (De centum metris).
Η έκδοση των Georg Thilo και Hermann Hagen (1878-1902), παραμένει η μοναδική έκδοση του συνόλου του έργου του. Σε εξέλιξη είναι το έργο Harvard Servius του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Servianorum σε Vergili Carmina Commentariorum Editio Harvardiana), από τους προβλεπόμενους πέντε τόμους του οποίου, δύο έχουν μέχρι στιγμής κυκλοφορήσει (Αινειάδα 1-2), 1946 * ii (Αινειάδα 3-5).
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η χειρόγραφη παράδοση εξετάζεται από τον Charles E. Murgia, Prolegomena to Servius 5: The manuscripts (University of California Classical Studies 11), University of California Press, 1975.
- ↑ (Ιταλικά) I. Biffi and C. Marabelli (eds.), Figure del pensiero medievale. Fondamenti e inizi IV-IX secolo, Jaca Book, 2009, p. 306
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- E. K. Rand, "Is Donatus's Commentary on Virgil Lost?" Classical Quarterly 10 (1916), 158-164. Donatus's authorship of the supplementary material. (Αγγλικά)
- "The Manuscripts of the Commentary of Servius Danielis on Virgil", Harvard Studies in Classical Philology 43 (1932), 77-121; (Αγγλικά)
- "The Manuscripts of Servius's Commentary on Virgil", Harvard Studies in Classical Philology 45 (1934), 157-204. (Αγγλικά)
- Casali, Sergio and Fabio Stok (edd.). Servio: stratificazioni esegetiche e modelli culturali / Servius: exegetical stratifications and cultural models (Bruxelles: Éditions Latomus, 2008) (Collection Latomus, 317). (Ιταλικά)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Commentary on the Aeneid of Virgil στο Perseus Project (στο πρωτότυπο).
- De Centum Metris στο Intratext.com
- De Centum Metris στο Forum Romanorum
- Servii grammatici qui feruntur in Vergilii carmina commentarii, Georius Thilo, Hermannus Hagen (ed.), 3 voll., Lipsiae in aedibus B. G. Teubneri, 1881-1902: τόμος 1, τόμος 2, τόμος 3 μέρος 1.