55°24′51″ şm. e. 51°48′10″ ş. u.HGYO

Nijnekamsk rayonu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Nijnekamsk rayonu
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb

55°24′51″ şm. e. 51°48′10″ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Nijnekamsk
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 12 yanvar 1965
Sahəsi
  • 1.672,3 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 277.544 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Nijnekamsk rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nijnekamsk rayonu (tatar. Tübən Kama rayonı, Түбән Кама районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın mərkəzində yerləşir. Kama çayının sağ sahilində yerləşir. Rayonun inzibati mərkəzi Nijnekamsk kəndidir.

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon Tukay, Zəy, Almətə, Novoşeşminsk, Çistopol, Mamadış, Alabuqa rayonları ilə həmsərhəddir.

Rayonun şimal və qərbdəki sərhədlərinin əhəmiyyətli bir hissəsi təbii su maneəsi olan Kama çayı və Kuybışev su anbarı boyunca uzanır. Rayonun digər böyük çayları Şeşma, Zəy, Kiçuy, Uratmadır.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1920-ci ilə qədər rayon ərazisi Ufa vilayətinin Minzələ qəzasının bir hissəsi olur[2]. 1920-ci ildə Minzələ qəzası yeni qurulan Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibinə daxil olur.

10 avqust 1930-cu ildə Şeremetevski rayonu (Şeremetyevka kəndi inzibati mərkəz olmaqla) qurulur. Bu rayon Nijnekamskın demək olar ki, bütün torpaqlarını özündə birləşdirir, bircə rayonun hazırkı ərazisinin şimaıl hissəsi artıq şimal hissəsini Çallı rayonuna aid idi. Çallı rayonuna aid olan bu hissədə neft-kimya zavodları kompleksi sayəsində yeni bir şəhərin inşası edilir.

Rayonların genişləndirilməsi üçün inzibati-ərazi islahatları zamanı 1963-cü ilin əvvəllərində Şeremetevski rayonu ləğv edilir, ərazi Çelninski və Çistopol rayonlarına verilir. Bununla birlikdə 12 yanvar 1965-ci ildə rayon indiki Nijnekamsk ərazisi də daxil olmaqla, Nijnekamsk rayonu adı ilə bərpa edilir.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Nijnekamsk şəhəri) rayon əhalisinin 92,15% -i yaşayır.


Milli tərkib

Rayon əhalisi tatarlar (50,2%), ruslar (43,9%), çuvaşlar (2,5%) və başqırdlardan (0,7%) ibarətdir[3].

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nijnekamsk rayonu ərazisinə 2 şəhər və 15 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 129 yaşayış məntəqəsi daxildir[4].

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tatarıstan Respublikasında Nijnekamsk rayonu iqtisadi baxımdan ikinci, ərazi baxımından üçüncü ən böyük rayondur. Tatarıstanda sənaye istehsalının 23% -i və ixracın 30% -i rayonun üzərinə düşür. Nijnekamsk rayonu Rusiyadakı ən böyük neft-kimya sənayesi mərkəzidir: onun ərazisində Nijnekamskneftekhim, Nijnekamskçina, TAIF-NK, TANECO, Management Company Kamaglavstroy və digər ASC şöbələri vardır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "В. В. Ермаков «Челнинская история»". 2010-09-10 tarixində arxivləşdirilib.
  3. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-31.
  4. ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 31-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования „Нижнекамский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»".[ölü keçid]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nijnekamsk_rayonu&oldid=7216715"