Oxford English Dictionary

Volumes van die Tweede Uitgawe van die Oxford English Dictionary

Die Oxford English Dictionary (OED) is die vernaamste geskiedkundige woordeboek van Engels en word deur Oxford University Press (OUP) uitgegee. Dit dokumenteer die historiese ontwikkeling van Engels, dien as 'n omvattende hulpbron vir geleerdes en akademiese navorsers, en beskryf die gebruik van Engels in sy verskeie vorme in verskillende dele van die wêreld. Die tweede uitgawe is in 1989 uitgegee en beslaan 21 728 bladsye in 20 volumes. Dit spoor die historiese ontwikkeling van die Engelse taal na, wat 'n omvattende hulpbron aan geleerdes en akademiese navorsers bied, asook die gebruik in sy vele variasies regoor die wêreld.

Daar is in 1857 begin met werk aan die woordeboek, maar dit is eers in 1884 in ongebonde skrifdele gepubliseer, terwyl die werk voortgesit word onder die naam A New English Dictionary on Historical Principles; Founded Mainly on the Materials Collected by The Philological Society. In 1895 word die titel The Oxford English Dictionary die eerste keer nie-amptelik op die titelblad van die reeks gebruik, en in 1928 word die volledige woordeboek in tien gebinde bundels gepubliseer. In 1933 vervang die titel The Oxford English Dictionary die vorige naam volledig in sy herdruk as twaalf volumes met 'n bylaag in een volume. Meer aanvullings het oor die jare gevolg tot 1989, toe die tweede uitgawe gepubliseer is, wat toe bestaan het uit 21 728 bladsye in 20 volumes. Sedert 2000 is 'n derde uitgawe van die woordeboek opgestel, waarvan ongeveer die helfte teen 2018 voltooi was.

Die eerste elektroniese weergawe van die woordeboek is in 1988 beskikbaar gestel. Die aanlyn-weergawe is sedert 2000 beskikbaar en ontvang vanaf April 2014 meer as twee miljoen besoeke per maand. Die derde uitgawe van die woordeboek sal waarskynlik slegs in elektroniese vorm verskyn; die uitvoerende hoof van Oxford University Press het gesê dat dit onwaarskynlik is dat dit ooit gedruk sal word.

Verwantskap aan ander Oxford-woordeboeke

Die OED se roem as 'n historiese woordeboek het gelei tot talle opvolgprojekte en ander woordeboeke met die naam Oxford, hoewel nie almal direk verband hou met die OED self nie.

Die Shorter Oxford English Dictionary, wat oorspronklik in 1902 begin is en in 1933 voltooi is, is 'n uittreksel van die volledige werk wat die historiese fokus behou, maar geen woorde wat voor 1700 verouderd was insluit nie, behalwe dié wat in Shakespeare, Milton, Spenser, en die King James Bybel gebruik is. 'n Heelnuwe uitgawe is van die OED2 vervaardig en in 1993 gepubliseer, met hersienings in 2002 en 2007.

The Concise Oxford Dictionary is 'n ander werk, wat daarop gemik is om slegs die huidige Engels te dek, sonder die historiese fokus. Die oorspronklike uitgawe, meestal gebaseer op die OED1, is deur Francis George Fowler en Henry Watson Fowler geredigeer en in 1911 gepubliseer voordat die hoofwerk voltooi is. Hersiene uitgawes het dwarsdeur die twintigste eeu verskyn om dit op hoogte te hou van die veranderinge in die Engelse gebruik.

Spelling

Die OED bevat die Britse spelstyl (bv. labour, centre) met variante volgens (labor, center, ens.). Vir die agtervoegsel wat meestal in Engels gespel word, bepaal die Oxford University Press-beleid 'n voorkeur vir die spelling -ize, bv. realize vs. realise en globalization vs. globalisation. Die rasionaal is etimologies, deurdat die Engelse agtervoegsel hoofsaaklik afgelei is van die Griekse agtervoegsel -ιζειν, ( -izein ), of die Latynse -izāre. Maar, -ze word soms ook as 'n Amerikanisme behandel vir sover die -ze- agtervoegsel in woorde gekruip het waar dit oorspronklik nie tuishoort nie, soos met analyse (Britse Engels), wat as analyze in Amerikaanse Engels gespel word.

Ontvangs

Die Britse premier Stanley Baldwin het die OED as 'n "nasionale skat" beskryf. Die skrywer Anu Garg, stigter van Wordsmith.org, het dit 'n 'lex-ikoon' genoem. Tim Bray, mede-skepper van Extensible Markup Language (XML), noem die OED as die ontwikkelende inspirasie vir die markeertaal.

Desondanks, en terselfdertyd juis vanweë sy aansprake op gesag, is die woordeboek egter sedert minstens die 1960's vanuit verskillende oorde gekritiseer. Dit het 'n teiken geword juis omrede die omvang daarvan, die aanspraak op gesag, die Britse gesentreerdheid en die relatiewe verwaarlosing van die wêreld-Engels, die geïmpliseerde, maar nie erkende fokus op literêre taal en bowenal die invloed daarvan nie. Die OED, as 'n kommersiële produk, moes nog altyd 'n dun lyn tussen openbare verhoudinge, bemarking en geleerdheid bestuur, en 'n mens kan redeneer dat die grootste probleem die kritieke gebruik van die werk deur die belangstellende publiek is. In sy oorsig van die 1982-bylae skryf die taalkundige Roy Harris van die Universiteit van Oxford dat om kritiek op die OED uit te spreek uiters moeilik is omdat "mens nie net met 'n woordeboek te make het nie, maar met 'n nasionale instelling, een wat soos die Engelse monargie, feitlik immuun teen kritiek in beginsel is". Hy merk verder op dat neologismes van gerespekteerde "literêre" outeurs soos Samuel Beckett en Virginia Woolf ingesluit word, terwyl die gebruik van woorde in koerante of ander minder "gerespekteerde" bronne minder geld, alhoewel dit algemeen gebruik kan word. Hy skryf dat die OED 'n gebrek-en-wit leksikografie ook swart-en-wit insluit wat dit sigself op gesag uitspreek oor die regte en verkeerde gebruike", verskuiwing van die woordeboek se voorskriftelike eerder as beskrywende gebruik. Volgens Harris verteenwoordig hierdie voorskriftelike klassifikasie van sekere gebruike as "foutief" en die volledige weglating van verskillende vorme en gebruike die "sosiale vooroordele" van die (vermoedelik goed opgeleide en ryk) samestellers. Die identifisering van 'foutiewe en katakrestiese' gebruike word egter uit die derde uitgawe-inskrywings verwyder, soms ten gunste van gebruiksaantekeninge wat die houding tot taal beskryf wat voorheen tot hierdie klassifikasies gelei het.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.