Heilige Alliansie
██ Keiserryk Oostenryk ██ Koninkryk Pruise ██ Russiese Ryk
Die Heilige Alliansie was 'n alliansie van Rusland, Oostenryk en Pruise, gestig op 26 September 1815 in Parys op die inisiatief van tsaar Aleksander I van Rusland, as deel van die herstel van Europa ná die val van Napoleon Bonaparte.
Die alliansie is gesluit om 'n Christelike teenwig te bied teen die sekulêre en demokratiese idees van die Franse Revolusie. In daardie tyd was die tsaar onder die invloed van 'n Russiese mistikus, Baroness Barbara Juliana von Krüdener. Die idee vir die alliansie het waarskynlik van haar gekom.
Die feit dat Rusland, Oostenryk en Pruise elk 'n ander vorm van die Christendom (onderskeidelik die Russies-Ortodokse Kerk, Rooms-Katolisisme en Protestantisme) aangeneem het, was geen probleem nie. Die drie lande het al jare lank teen die Franse Rewolusie en Napoleon geveg. Die drie lande was ook verenig in 'n ander anti-revolusionêre alliansie, die Viervoudige Alliansie. Die Heilige Alliansie en Viervoudige Alliansie is dus vinnig met mekaar geïdentifiseer.
Polities gesproke was die verdrag 'n redelike vae en betekenislose dokument; dit was hoofsaaklik 'n godsdienstige manifes. Die vorste het net belowe om volgens die Christelike beginsels van liefde, geregtigheid en genade op te tree en om Christelike moraliteit as 'n riglyn te gebruik, nie net in die privaat lewe nie, maar ook in die openbare lewe. Die alliansie is eintlik net ernstig opgeneem deur tsaar Alexander I. Die magtige Oostenrykse staatsman Klemens von Metternich noem dit 'n "groot herrie oor niks" en die Britse minister van buitelandse sake, Robert Stewart, Visegraaf Castlereagh, het dit "sublieme mistisisme en onsin" genoem. In die hande van reaksionêre staatsmanne soos Metternich word die alliansie gou omskep in 'n instrument van die Viervoudige Alliansie om enige poging tot liberale hervorming in die naam van die Christendom te onderdruk.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Na die stigting van die Heilige Alliansie in 1815 het al die vorste van Europa by die alliansie aangesluit, behalwe die koning van Groot-Brittanje, wat vir grondwetlike redes nie kon aansluit nie (maar het as koning van Hanover aangesluit) en die sultan van die Ottomaanse Ryk, wat nie genooi is om aan te sluit nie weens die Christelike aard van die alliansie. Die pous het ook nie by die Heilige Alliansie aangesluit nie. Die Rooms-Katolieke Kerk was onverskillig of selfs vyandig teenoor die alliansie weens die inter-religieuse aard en die feit dat dit deur 'n nie-Katolieke vors gevorm is.
Met die disintegrasie van die Viervoudige Alliansie in 1823, die dood van Tsaar Alexander I in 1825 en die Belgiese Revolusie en die Julie-Revolusie in 1830, het die Heilige Alliansie inderdaad geëindig. Rusland, Oostenryk en Pruise het egter die alliansie met die Berlynse Konvensie in 1833 geheraktiveer. Met die uitbreek van die Krimoorlog in 1853 het die Heilige Alliansie finaal geëindig.
Die Heilige Alliansie het 'n invloedryke idee gebly. In 2004 het byvoorbeeld die Amerikaanse professor Zbigniew Brzeziński (voormalige nasionale veiligheidsadviseur vir president Jimmy Carter) geskryf dat president George W. Bush 'n anti-Islamitiese alliansie gesmee het, vergelykbaar met die Heilige Alliansie van 1815.[1].
Verwysings
[wysig | wysig bron]| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
