Frederik VI van Denemarke
| Frederik VI | |
|---|---|
| Koning van Denemarke en Noorweë | |
 | |
| Tydperk | Denemarke 13 Maart 1808 – 3 Desember 1839 Noorweë 13 Maart 1808 – 17 Mei 1814 |
| Voorganger | Denemarke Christiaan VII Noorweë Christiaan VII |
| Opvolger | Denemarke Christiaan VIII Noorweë Christiaan Frederik |
| Huis | Oldenburg |
| Vrou | Marie van Hesse-Kassel |
| Vader | Christiaan VII |
| Moeder | Caroline Matilda van Groot-Brittanje |
| Gebore | 28 Januarie 1768, Kopenhagen |
| Oorlede | 3 Desember 1839 (op 71), Kopenhagen |
Frederik VI (28 Januarie 1768 - 3 Desember 1839) was van 13 Maart 1808 tot 3 Desember 1839 koning van Denemarke en van dieselfde tyd tot 7 Februarie 1814 koning van Noorweë. Van 1784 tot met sy troonbestyging het hy as regent opgetree in die tyd van sy pa se geestesongesteldheid. Hy was toe bekend as die "kroonprinsregent". Sy leuse was Gud og den retfærdige sag ("God en die regverdige saak"). Sedert sy bewind het Deense konings ’n Deense leuse gekies in plaas van een in Latyn soos voorheen.[1][2]
Lewe
[wysig | wysig bron]Frederik was die seun van koning Christiaan VII en Caroline Matilda van Groot-Brittanje. As oudste seun van sy pa was hy van geboorte af die kroonprins. Christiaan VII het ernstige sielkundige probleme gehad, onder meer vermoedelik skisofrenie. Ná ’n opstand het Frederik se half-oom, ook Frederik, die regent geword, maar die werklike mag was in die hande van laasgenoemde se ma, koningin Juliana Maria, en die politikus Ove Høegh-Guldberg. Op 14 April 1784 het Frederik VI die regentskap oorgeneem tot met sy pa se dood in 1808.[3]
Tydens sy regentskap het Frederik groot hervormings deurgevoer met die hulp van hoofminister Andreas Peter Bernstorff, insluitende die afskaffing van lyfeieneskap in 1788. Krisisse sluit in botsings met Brittanje oor neutrale skeepvaart. Dit het gelei tot twee Britse aanvalle op Kopenhagen, in 1801 en 1807. Die konflik het tot in 1814 voortgeduur.[4]
Om sy onafhanklikheid van sy stiefma te wys, het Frederik sy eie vrou gekies: sy niggie Marie Sophie van Hesse-Kassel. Hulle is op 31 Julie 1790 getroud en het agt kinders gehad. Nie een van sy seuns het ’n volwasse ouderdom bereik nie en hy is ná sy dood deur sy neef Christiaan VIII, die seun van sy half-oom Frederik, opgevolg.[5]
Frederik het op 13 Maart 1808 koning van Denemarke en Noorweë geword. Tydens die Napoleontiese Oorloë het hy probeer neutraal bly, maar ná die Britse aanval op Kopenhagen in 1807 het hy Napoleon se kant gekies.[6] Ná die Franse neerlaag in 1812 in Rusland het die Geallieerdes hom weer gevra om sy lojaliteit te verander, maar hy het geweier. Baie Deense historici beskou die koning as hardkoppig, onbekwaam en gemotiveer deur ’n misvormde lojaliteit jeens Napoleon. Sommige moderne historici glo egter die koning het gedink die oorlog sou gou verby wees, dat Napoleon sou seëvier en dat hy sou help om Denemarke se belange te beskerm, veral in Noorweë.[7] [8]
Ná die Franse neerlaag in 1814 en die verlies van Noorweë het Frederik afstand gedoen van die liberale idees van sy regentskap en outoritêr begin raak. Sensorskap, die onderdrukking van alle opposisie en die swak ekonomie stel sy latere bewind in ’n skadu.
Frederik VI was ’n beskermheer van sterrekunde en het in 1832 ’n goue medalje uitgeloof vir enigiemand wat ’n komeet met ’n teleskoop ontdek. Sy opvolgers het dit volgehou tot in 1850. Ná die ontdekking in 1835 van die Haraldskær-vrou in veenmos in Jutland, het Frederik VI beweer die mummie uit die Ystertydperk is die reste van koningin Gunnhild en hy het dit in ’n groot sarkofaag laat begrawe. Later het dit geblyk dié identifikasie is verkeerd, maar sy optrede het in dié tyd sy politieke agenda gepas.[9]
Frederick VI is in die ouderdom van 71 oorlede. Hy het altesaam 55 jaar lank oor Denemarke regeer; 24 jaar as prinsregent en 31 jaar as koning.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "British Survey Handbooks, Denmark". Besoek op 21 Desember 2015.
- ↑ "kronprinsregent" (in Noors). Store norske leksikon. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Februarie 2020. Besoek op 4 November 2012.
- ↑ Magne Njåstad. "Ove Høegh-Guldberg" (in Noors). Store norske leksikon. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Mei 2019. Besoek op 15 Augustus 2016.
- ↑ Magne Njåstad. "Flåteranet i 1807" (in Noors). Store norske leksikon. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Mei 2019. Besoek op 15 Augustus 2016.
- ↑ "Frederick VI of Denmark" (in Engels). European Royal History. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 April 2020. Besoek op 15 Augustus 2016.
- ↑ A. N. Ryan, "The Causes of the British Attack upon Copenhagen in 1807." English Historical Review (1953): 37-55. in JSTOR
- ↑ Michael Bregnsbo, "The motives behind the foreign political decisions of Frederick VI during the Napoleonic Wars," Scandinavian Journal of History (2014) 39#3 pp 335-352
- ↑ Magne Njåstad. "Norge under Napoleonskrigene" (in Noors). Store norske leksikon. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 15 Augustus 2016.
- ↑ "Haraldskaer Woman" (PDF). Archaeological Institute of America. Besoek op 15 Augustus 2016.[dooie skakel]
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Die Koninklike Stamboek Geargiveer 14 Maart 2015 op Wayback Machine op die webtuiste van die Deense Monargie
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Frederik VI van Denemarke.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
