Amharies
- Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Amhare.
| Amharies አማርኛ, Amarɨñña | ||
|---|---|---|
| Uitspraak: | [amarɨɲːa] | |
| Gepraat in: |  Ethiopië Eritrea Israel
| |
| Gebied: | Horing van Afrika | |
| Totale sprekers: | 22 miljoen (moedertaal) 4 miljoen (tweede taal)[1] | |
| Taalfamilie: | Afro-Asiaties Semities Suid-Semities Ethiopies-Semities Amharies | |
| Skrifstelsel: | Ge'ez-skrif abugida | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: | Ethiopië
| |
| Gereguleer deur: | geen | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | am | |
| ISO 639-2: | amh | |
| ISO 639-3: | amh | |
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Amharies (አማርኛ Amarəñña, [amarɨɲːa], ) is na Arabies die belangrikste Semitiese taal wat deur sowat 22 miljoen mense gepraat word. Dit is die tweede mees verspreide taal van Ethiopië na Oromo. Daar is ook Amharies-sprekende minderhede in Eritrea en Israel. Amharies word deur die Amhare gepraat en het sy eie alfabet waarin dié taal se naam as አማርኛ geskryf word. Amharies is nou verwant aan Tigrinya en Tigre, al drie het uit die antieke taal Ge'ez ontwikkel. Sedert 2020 dien Amharies saam met Afar, Engels, Oromo, Somalies en Tigrinya as amptelike tale van Ethiopië.[2]
Amhariese alfabet
[wysig | wysig bron]
| [ə] | u | i | a | e | [ɨ] | o | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| p | ፐ | ፑ | ፒ | ፓ | ፔ | ፕ | ፖ |
| t | ተ | ቱ | ቲ | ታ | ቴ | ት | ቶ |
| tʃ | ቸ | ቹ | ቺ | ቻ | ቼ | ች | ቾ |
| k | ከ | ኩ | ኪ | ካ | ኬ | ክ | ኮ |
| x | ኸ | ኹ | ኺ | ኻ | ኼ | ኽ | ኾ |
| b | በ | ቡ | ቢ | ባ | ቤ | ብ | ቦ |
| d | ደ | ዱ | ዲ | ዳ | ዴ | ድ | ዶ |
| dʒ | ጀ | ጁ | ጂ | ጃ | ጄ | ጅ | ጆ |
| g | ገ | ጉ | ጊ | ጋ | ጌ | ግ | ጎ |
| p’ | ጰ | ጱ | ጲ | ጳ | ጴ | ጵ | ጶ |
| t’ | ጠ | ጡ | ጢ | ጣ | ጤ | ጥ | ጦ |
| tʃ’ | ጨ | ጩ | ጪ | ጫ | ጬ | ጭ | ጮ |
| k’ | ቀ | ቁ | ቂ | ቃ | ቄ | ቅ | ቆ |
| ʔ | አ | ኡ | ኢ | ኣ | ኤ | እ | ኦ |
| s’ | ጸ | ጹ | ጺ | ጻ | ጼ | ጽ | ጾ |
| f | ፈ | ፉ | ፊ | ፋ | ፌ | ፍ | ፎ |
| s | ሰ | ሱ | ሲ | ሳ | ሴ | ስ | ሶ |
| ʃ | ሸ | ሹ | ሺ | ሻ | ሼ | ሽ | ሾ |
| h | ሀ | ሁ | ሂ | ሃ | ሄ | ህ | ሆ |
| ሐ | ሑ | ሒ | ሓ | ሔ | ሕ | ሖ | |
| z | ዘ | ዙ | ዚ | ዛ | ዜ | ዝ | ዞ |
| ʒ | ዠ | ዡ | ዢ | ዣ | ዤ | ዥ | ዦ |
| m | መ | ሙ | ሚ | ማ | ሜ | ም | ሞ |
| n | ነ | ኑ | ኒ | ና | ኔ | ን | ኖ |
| ɲ | ኘ | ኙ | ኚ | ኛ | ኜ | ኝ | ኞ |
| w | ወ | ዉ | ዊ | ዋ | ዌ | ው | ዎ |
| l | ለ | ሉ | ሊ | ላ | ሌ | ል | ሎ |
| j | የ | ዩ | ዪ | ያ | ዬ | ይ | ዮ |
| r | ረ | ሩ | ሪ | ራ | ሬ | ር | ሮ |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Amharic". Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2020. Besoek op 29 Oktober 2020.
- ↑ (en) "One to five: Ethiopia gets four new federal working languages". Africa News. 4 Maart 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2020. Besoek op 29 Oktober 2020.
- ↑ (en) Daniels, Peter T.; Bright, William, reds. (1996). "Ethiopic Writing". The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. p. 573. ISBN 978-0-19-507993-7.
- ↑ (en) "Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards" (PDF). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 21 Oktober 2019. Besoek op 25 Maart 2016.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Amharic language. |
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Amharies.- (en) "Amharic language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 29 Oktober 2020.
- Lys van aanlyn-hulpmiddels vir leerders Geargiveer 2 Maart 2004 op Wayback Machine
- TrueType-lettertipes vir Amharies[dooie skakel]
- Ethiopean News Headlines – in Amharies
 | Hierdie artikel oor 'n taal, taalgroep of taalfamilie is slegs 'n saadjie. Jy kan help deur dit uit te brei. |
