ალაჰი
ალაჰი (არაბ. الله; ალ-ლაჰ) — ღორონთიშ ჯოხო არაბულო. ვაარაბეფშო თინა ისლამური რელიგიაშ ღორონთწკჷა იასოცირებუ, მორო კინ თე ზიტყვას გჷმირინუნაა შხვა რელიგიაშ არაბულნინამი გემაჸვენჯეეფი (სამანგათ არაბი ქირსიანეფი, მუჭოთ არაბული, თეშ ვაარაბული მუშდენტიფიკაციაშ, მუჭომით რე კოპტეფი, მარონიტეფი, ასურალეფი დო შხვა) დორხველი რელიგიური ტრადიციაშ ღორონთიშ ეიოშინალო.
არაბულშე თე ტერმინი გინულირი რე რანწკი ერეფშა, ნამუეფიშ მახორობაშ უმენტაშობა მუსლიმი რე, მუჭოთ ღორონთიშ ართ-ერთი ჯოხო ისლამიშახიანი ღორონთიშ ჯოხოწკჷმა ართო, თაშნეშე კანკალე აბანს თიქ გვალე გეგშარაჸუ ისლამიშახიანი ღორონთიშ ჯოხო. სამანგათ ქირსიანეფს ვაშულებჷნა მალაიურ ლიტერატურას გჷმირინუან ზიტყვა ალლაჰი. მალაიზიაშ სასამართალოქ დადგინჷ, ნამჷ-და თინა ექსკლუზიურო მუსლიმეფს ორხველჷ.[1][2]
ეტიმოლოგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
1) ალიფი
2) ჰამზათუ ლ–ვასლ, ანუ ასიმილაციაშ შანი. დო წჷმი ზიტყვა ხონარამით ქითებუ-და, თე ხონარამი იმუნჯებუ დო ვეგჷმირაგადუ
3 დო 4) ლამი
5) შადდა, წოროხონარამი გემინაციაშ შანი
6) ალიფ ხანჯარია, ანუ ტყობინელი ალიფი. თინა ეიოშანენს გჷნძე ა ხონარამს
7) ჰა
ალაჰი წარმაფილი რე არაბულშე გეჸვენჯი ზიტყვეფიშ – მანძღვალი ალ– არტიკლიშ დო ღორონთიერობაშ ილაჰ ხანჭკილი ფორმათ. თეშნერო ალაჰი შანენს ართ კონკრეტულ ღორონთის.
თე ზიტყვა შხვა მიარე სემიტურ ნინას უღუ მოჯგირე ზიტყვა, თინეფს შქას არამეულსჷთ אלה (ალაჰ) დო ივრითისჷთ אלוהּ (ელოჰ). მორო ეიოშანალი რე, ნამჷ-და არამეულს მანძღვალი ფორმა იჸუაფუ אלהא (ალაჰა). ზიტყვა ალაჰი (პენჯაბ. ਅੱਲਾਹ; ალაჰუ) თაშნეშე გჷმირინუაფუ გურუ გრანთ საჰიბისში, სიქიზმიშ წიმინდე ნაჭარას. თის შეიხი ფარიდი, სიქი წიმინდანი, გრანთ საჰიბიშ 134 ჰიმნიშ ავტორი იშინუანს 12–შა, გურუ ნანაქი, გურუ არჯანი დო ბჰაგათ ქაბირი – 18-შა.[3]
ღორონთი ისლამს
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ალაჰი, ისლამიშ მეჯინათ ოქიანუშა ირო ოჯღონანდჷ მაჩინებუეფს დო წჷმიმორაგადეეფს, ნამუეფით ქადაქენდეს ართღორონთობას.[4] თეშნერო, ალაჰიშ კონცეფცია ისლამშახ რსებენდჷ. თეში დასური რე კინე მუ აჯამი არაბეფიშ პანთეონიშ ღორონთი, ალლაჰი. მუჭოთ ყურანი თხობელენს, აჯამი არაბეფი თის იჩინენდეს ოქიანუშ გორჩქინაშახ, მორო თის უქიმინუდეს წილობას, ნამუშით თიშ უკამჸოფურობას ინალუდეს,[5] ზუსტას თეშ სააწმარენჯოთ თიქ მიდაჯღონჷ მაჩინებუეფი დო წჷმიმორაგადეეფი.
ალაჰიქ აკოქიმინჷ დიხაუჩა, მალინუ თის მუში ჭყოლოფუა დო ფორმა მეჩჷ თისი, უკული აჸონუ შკვითფა ცა, ნამუეფშე უახოლაშ ფას მილარინუ ცაშური რსხულეფი, ნამუშ უკულ თიქი ემაღალუ მუში ოზოჯუე ხვისტაშა.[6] ისლამიშ ფილოსოფიური გოსხუნუაშ გემაჸვენჯეეფი, თინეფს შქას აშ'არი დო მათურიდი რწუმაშ გემაჸვენჯეეფი, თე ირფელს ალეგორიათ დო მეტაფორათ მირჩქინანა, ასარი რწუმაშ გემაჸვენჯეეფის მიოჩქჷნა, ნამჷ-და თე ირფელქ ზუსტას თაშ მოხვადჷნ, მარა მუჭო დო მუნერონ, თინეფს შქას ღორონთიშ ოზოჯუე ხვისტაშ ეჭარუა დო წჷმორინაფა, ადამიერიშ ჰონიაშო უმუჭირინუ რე.
კინ თეშნერო მეურენა თე ჟირი სკოლაშ წჷმმარინაფალეფი ღორონთიშ ჯოხო-მუშბურობეფს, გიშაკერძაფილო თიჯგურეფს, მუჭთ რე თიში „ადამიერული“ ატრიბუტიკა, სამანგათ სახება (არაბ. وجه; ვაჯჰ)[7], ჟირი ხე (არაბ. يدي; იადაი)[8], წირღვი (არაბ. ساق; საყ)[9] დო შხვა.
ალაჰის უღუ 99 სქვამი ჯოხო, ნამუთ თიშ თე დო თი მუშობურობას შანენს, სამანგათ მოჭყოლოფე (არაბ. الرحمن; არ–რაჰმან)[10], მაჭყოლოფე (არაბ. الرحيم; არ–რაჰიმ)[10], უწიმინდაში (არაბ. القدوس; ალ–ყუდდუს)[11], თინჩალმოქიმინე (არაბ. السلام; ას–სალამ)[12] დო შხვა. თე ჯოხოეფი კანკალეშა ბონო რე მოშინაფილი ყურანს, კანკალე თიში თე დო ქიმინჯეფიშ ეჭარუაშ გიშნაველშე რე მეჩამილი.
მუსლიმეფიშ რწუმათ, ალაჰი რე ირიშშემალებე დო ირიშმორჩქინე აბსოლუტი, თის ორხველჷ ზოჯუა ირი საქმეში, თის უჩქუ ირფელი ნამუქჷთ ოკო მოხვადჷ, ნამუქჷთ მოხვადჷ დო ნამუთ მუთმოხვადჷნ.[12] ართი ფურცელჷთ ვადლუ თიშ ნებაშ უმუშო.[13] თინა ირდიხას რე მუში რჩქინათ.[14] მუთ თიშ ორენს ოხუ დინოხით, თაქ უკვე მუსლიმეფიშ არზეფი ირთუ თინეფიშ რწუმაშ მეჯინათ, კერზოთ მათურიდი, რაფიდი დო შხვა მუსხირენი რწუმაშ მეჯინათ, ალაჰი მუშ დინოხით ირდიხას რე. ასარი რწუმაშ მეჯიანთ, მუშ დინოხოთ თინა ამაღალაფირი რე დო მუშ ოზოჯუე ხვისტას მილარე.
შხვა რელიგიეფს
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]არაბულნინამი შხვადოშხვა რელიგიაშ გემაჸვენჯეფი თაშნეშე გჷმირინუანა ზიტყვა ალ-ლაჰის ღორონთიშ ეიოშინალო. არაბი ქირსიანეფი თის სუმელაშ მაკათურეფიშ, მუმა ღორონთიშ (არაბ. الله الآب; ალ-ლაჰ ალ-აბ) დო სქუა ღორონთიშ (არაბ. الله الابن; ალ-ლაჰ ალ-იბნ) ეიოშინალო გჷმირინუანა. მალტარეფი, ნამუეფიშ აბსოლუტური უმენტაშობა კათოლიკე რე, რაგადანა არაბულიშ ართ-ართ დიალექტშა გერსხილ ნინაშა დო გჷმირინუანა ზიტყვას „ალლა“ (მალტ. Alla) ღორონთიშ ეიოშინალო.
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Names of Allah with meaning on website, Flash, and Mobile phone Software.
- Concept of God (Allah) in Islam
- The Concept of Allāh according to the Qur'an by Abdul Mannan Omar
- Allah, the unique name of God
სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ http://online.wsj.com/articles/malaysian-court-reserves-word-allah-for-muslims-1403508990
- ↑ http://www.usatoday.com/story/news/world/2014/06/23/malaysias-top-court-allah-for-muslims-only/11256503/
- ↑ http://www.sikhiwiki.org/index.php/Allah
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ან–ნაჰლ, XVI, აია 36.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ლუყმან, XXXI, აია 25; სურა აზ–ზუმარ, XXXIX, აია 38; სურა აზ–ზუხრუფ, XLIII, აია 9.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ალ–ა'რაფ, VII, აია 54; სურა იუნუს, X, აია 3; სურა ჰუდ, XI, აია 7; სურა ფუსსილათ, XLI, აიები 9–12.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა არ–რაჰმან, LV, აია 27.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა სად, XXXVIII, აია 75.
- ↑ ჭკვერიყურანი, სურა ალ–ყალამ, LXVIII, აია 42.
- ↑ 10.0 10.1 ირი სურაშ დაჭყაფუს, მაჩხორაშ მოხი.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ალ–ჯუმუ'ა, LXII, აია 1.
- ↑ 12.0 12.1 ჭკვერი ყურანი, სურა ალ–ჰაშრ, LIX, აია 23.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ალ–ან'ამ, VI, აია 59.
- ↑ ჭკვერი ყურანი, სურა ყაფ, L, აია 16-17.