pårti
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « partire » (minme sinse) avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pɔːʀ.ˈti/ /paːʀ.ˈti/ /poːʀ.ˈti/ /poːʀ.ˈtœ/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɔːʀ.ˈti/
- Ricepeures : pår·ti
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | pårti / pårtixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | pårtixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | pårtixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | pårtixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | pårtirè / pårtixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | pårtixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | pårtixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | pårti |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
pårti
- (viebe å coplemint) fé des pårts.
- 72 pårti e-n ût, kibén fwait ç’ ?
- (viebe å coplemint) diner a tertos onk pa onk.
- Li pere et li mere sont rwè et rinne,
Po spåde li veye, l' ôre et l' gaiyté,
Et po pårti les bounès grinnes
Ås poyons, ås vîs bén tchouftés— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 126, "Lu famile èst-one île ureûse" (fråze rifondowe).
- Li pere et li mere sont rwè et rinne,
- (éndjolike) discôper ene deure plake po-z î mete des sistinmes di fitchîs dins des bokets ki n’ si cmaxhèt nén.
- (viebe å coplemint) spåde tocosté, fé kinoxhe.
- Ci qui compte, avou ç’ plan-là, c’èst d’awè do plaîji à discouviè s’ patrimwin.ne diyalèctâl èt, do côp, di sayî dèl paurti èt, co mia, dè l’ viker…sins mau, sins rûje !— JSpi, Lès grands-åbes Noer Boton l° 505, p. 20-21..
- ((viebe å prono)) si côper e deus u dipus d’ deus pårts.
- Nos ns alans pårti e deus gropes, et nd aler tchaeke a s’ tåvlêye.
Parintaedje
[candjî]- pårtixhant
- pårtixhaedje, pårtixheu, pårtixha, pårtixhrê
- pårtiveus, pårtiveusté
- dispårti
- ripårti, ridispårti
- racapårti, racapårtixhaedje
- Loukîz a : « pårt »
Sinonimeye
[candjî]- (fé des pårts): pårtaedjî.
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]discôper ene deure plake
- Inglès : to partition (en)
- Francès : partitionner (fr)
Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | pårti | pårtis |
femrin | pårteye | pårteyes |
pårti omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "pårti".
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
pårti | pårtis |
pårti omrin
- (matematikes) dins on carcul di pårtixhaedje, li chife di dzeu, ki va esse pårti.
Ratournaedjes
[candjî]pårti
- Francès : numérateur (fr)
Etimolodjeye 2
[candjî]Calcaedje do francès « partir » ; çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /poːʀ.ˈti/ /paʀ.ˈti/ (betchfessî å, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɔːʀ.ˈti/
- Ricepeures : pår·ti
Viebe
[candjî]pårti (v. sins coplemint)
- endaler, si mete e voye.
- Li cwantrinme ki Jacky Ickx aveut pårti ci côp la ? Pouri moteur, ki n’ vout nén pårti !
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 3
[candjî]Calcaedje do francès « parti » (minme sinse).
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
pårti | pårtis |
pårti omrin
- (mot d’ politike) troke di djins k’ ont les minmès idêyes politikes.
- C’ est todi l’ pårti socialisse ki wangne.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Viebes do walon avou l' cawete -i
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come prusti
- Viebes del cwatrinme troke
- Motlî do walon po l' éndjolike
- Viebes å prono do walon
- Pårticipes erireces do walon
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po les matematikes
- Calcaedjes do francès e walon
- Mots avou l' betchfessî å (halcrosse rîlêye)
- Motlî do walon pol politike