Aller au contenu

Rawete:Prononçaedje zero-cnoxheu

Radjouter des hårdêyes
Èn årtike di Wiccionaire.

Li prononçaedje zero-cnoxheu sol Wiccionaire, c' est on scrijhaedje fonetike (Alfabet Fonetike Eternåcionå u kécfeye pus tård SAMPA) do mot, po les cis et cenes ki n' kinoxhrént gote di rén do walon (les zero-cnoxheus).

On l' divreut trover a tot côp k' i gn a on hagnon "prononçaedje" dins l' årtike.

Il a stî atuzlé e shuvant sacwantès rîles ahivêyes so cotoû do moes d' decimbe 2008, påzès bouteus sol "Motî Embanner walon", aprume Jean Cayron.

Li "prononçaedje zero-cnoxheu" ni sieve a wai d' tchoi pol moumint, veyanmint ki l' manire di lére li rfondou walon est co foirt loyî a l' accint do payis di tchaeke cåzeu.

Mins dins les ptits motîs, la k' on n' a waire di plaece, i pout vni a pont po dner ene idêye d' onk des prononçaedjes possibes a des zero-cnoxheus.

Divant l' prononçaedje zero-cnoxheu, on-z årè pacô l' aweure di trover sacwants prononçaedjes coinreces, kécfeye avou rahoucaedje del coine do payis corespondante. Mins å pus sovint, on lzès metrè onk dirî l' ôte, et leyî adviner ås sûtis wice k' on prononce insi. Il åront ddja ene pårt di response dins l' hagnon "Ortografeyes".

Voyales

[candjî]

Simpès voyales

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
a /a/ la /la/ abé /a.be/
å
(betchfessî) 		/ɔː/ åbe /ɔːp/
e /ɛ/ el /ɛl/ end /ɛnd/ eto /ɛtɔ/ mes /mɛ/
ni s’ prononce nén å coron bole /bɔl/
è /ɛ/ après /a.pʀɛ/ ndè /ndɛ/
ê /ɛː/ bê /bɛː/
é /e/ té /te/ fé /fe/
i /i/ di /di/ famile /fa.mil/ isse /is/
/iː/ divant ene doûce cossoune, R ou Y dijh /diːç/ ayir /a.jiːʀ/ iy /iːj/
/j/ etur ene cossoune ey ene voyale biesse /bjɛs/ accion /ak.sjõ/ adiè /a.djɛ/
î /iː/ waitî /wɛː.tiː/
u /y/ lu /ly/
/yː/ divant ene doûce cossoune, R ou Y buzer /byː.ze/ tuyo /tyː.jɔ/ asgur /az.ɡyːʀ/
ni s’ prononce nén inte g et i u e aigue /ɛːk/ guitåre /ɡi.tɔːʀ/
û /yː/ pû /pyː/
o /ɔ/ po /pɔ/ tot /tɔ/

Voyales a deus letes

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
ae
(betchfessî) 		/ɛ/ daegn /dɛɲ/
ai
(betchfessî) 		/ɛː/ fwait /fwɛː/
eu /øː/ leu /løː/ peu /pøː/ eure /øːʀ/
ou /u/ avou /a.vu/ nouk /nuk/
/uː/ divant ene doûce cossoune ou R nouve /nuːf/ amour /a.muːʀ/
oû /uː/ djoû /d͡ʒuː/ noû /nuː/

Voyales naziåles

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
an /ã/ tant /tã/
am
(divant B/P) 		ambe /ãp/
én
(betchfessî) 		/ẽ/ tchén /t͡ʃẽ/
in /ɛ̃/ tins /tɛ̃/
im
(divant B/P) 		timpe /tɛ̃p/
on /ɔ̃/ onde /ɔ̃t/
om
(divant B/P) 		ombe /ɔ̃p/
ô
(betchfessî) 		/õ/ trô /tʀõ/
un
(foirt råle) 		/œ̃/ åcun /ɔː.kœ̃/ djun /d͡ʒœ̃/

Dimeyes voyales

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
ea
(betchfessî) 		/ja/ bea /bja/
oe
(betchfessî) 		/wɛ/ moes /mwɛ/
oi
(betchfessî) 		/wa/ foice /fwas/
oen
(betchfessî) 		/wɛ̃/ poenne /pwɛ̃n/

Cossounes

[candjî]
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Simpès cossounes

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
b /b/ ba /ba/ båbe /bɔːp/ bombe /bɔ̃p/
/p/ divant e å coron åbe /ɔːp/ båbe /bɔːp/ bombe /bɔ̃p/
halcrosse plomb /plɔ̃/ (!!! a-z aveuri)
c /k/ divant a, o, u (faflotés) et cossoune ca /ka/ cou /ku/ cur /kyʀ/ accion /ak.sjɔ̃/
/s/ dins les ôtes cas ci /si/ accion /ak.sjɔ̃/ acî /a.siː/
halcrosse blanc /blã/ franc /fʀã/
ç /s/ ça /sa/ çoula /su.la/
d /d/ di /di/ do /dɔ/
/t/ divant e å coron, pus rålmint tot seu binde /bɛ̃t/ did ci /dit.si/ David /da.vit/
halcrosse gland /ɡlã/ i ratind /i.ʀa.tɛ̃/
f /f/ fi /fi/ afe /af/ baf /baf/
g /ɡ/ gade /ɡat/
/k/ divant ue å coron ongue /ɔ̃k/
halcrosse rang /ʀã/ long /lɔ̃/
h /h/ håye /hɔːj/ ahan /a.hã/
k /k/ ki /ki/ souk /suk/ plonk /plɔ̃k/
l /l/ li /li/
m /m/ mi /mi/ mame /mam/
n /n/ nou /nu/
p /p/ pa /pa/
r /ʀ/ rî /ʀiː/
s /s/ souke /suk/ est /ɛst/ (divant voyale)
/z/ vos avoz /vɔ.z‿a.vɔ/ (divant voyale)
halcrosse est /ɛ/ (divant cossoune), tins /tɛ̃/, vos /vɔ/ (divant cossoune) les (divant cossoune)
ss /s/ asse /as/ påsse /pɔːs/ boss /bɔs/ ådiyoss /ɔː.di.jɔs/
t /t/ eto /ɛtɔ/
halcrosse et /ɛ/, tot /tɔ/ hôt /hõ/
v /v/ vôte /võt/
/f/ (divant e) å coron eleve /ɛ.lɛf/
z /z/ zebe /zɛp/
/s/ divant e å coron keuze /køːs/
halcrosse nez /ne/ avoz /avɔ/

Cossounes a deus u troes letes

[candjî]
scrijha AFE egzimpes
ch /ʃ/ bouchî /bu.ʃiː/
dj /d͡ʒ/ djin /d͡ʒɛ̃/
/t͡ʃ/ divant e å coron ådje /ɔːt͡ʃ/
gn /ɲ/ ågne /ɔːɲ/
jh
(betchfessî) 		/ʒ/ bijhî /biː.ʒiː/
/ç/ (divant e) å coron[1] dijh /diːç/
sch
(betchfessî) 		/sk/ dischinde /dis.kɛ̃t/
/ʃ/ dirî cossoune i rschape /i.rʃap/ antene-schiele /ã.tɛn.ˈʃjɛl/
sh
(betchfessî) 		/ʃ/
tch /t͡ʃ/ tchet /t͡ʃɛ/ betch /bɛt͡ʃ/
xh
(betchfessî) 		/ʃ/ oxhea /o.ʃja/
/ç/[1] moxhe /mɔç/ ouxh /uç/

Prononçaedje possibe avou rmagnaedje di cossounes

[candjî]

Gn a eto des fenominnes di rmagnaedje di cossoune.

Prononçaedje possibe avou des dmeyès cossounes

[candjî]
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
scrijha AFE egzimpes
wer /we/ (viebes del prumire troke)
/wɛʀ/ (dirî cossoune, sustantifs) abatwer, afinwer, aminwer, (bon)swer, bordwer, contwer, divwer, espwer, pårlwer, pouvwer

Ôtes prononçaedjes possibes

[candjî]

Po sacwants betchfessîs, on pout dner on deujhinme prononçaedje possibe, foirt corant, inte åtchetes :

  • betchfessî å : "aː"
  • betchfessî oe : "øː"

Et, si ça ahåye les uzeus, on ndè pout dner sacwants, ossu pô et ostant k' on vout.

On-z eployrè, adon, les senes AFE ki shuvèt :

  • Voyale ë (prononçaedje di "i" et di "u" dins l' Roman payis, prononçaedje di "u" so Bietris, Bouyon et l' Simwès walon-cåzante : "ə"

Hårdêyes divintrinnes

[candjî]

Hårdêye difoûtrinne

[candjî]

Sourdants et pî-notes

[candjî]
  1. ↑ 1,0 et 1,1 Prononçaedje ixh-låté, tipike do walon dins les accints do Levant.
Prin del pådje «https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=Rawete:Prononçaedje_zero-cnoxheu&oldid=327186»