Londi
Li londi (ou dilon), c' est l' no do prumî djoû del samwinne, li deujhinme dins l' contaedje djwifs et arabes.
Etimolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li fôme dilon egzistéve co coranmint a Faimonveye ezès anêyes 1900 et des; mins c' est l' fôme avou aplacaedje tîxhon k' est ouy li pus corante.
Li mot vént do latén lunae dies ki vout dire "li djoû del lune".
Lomaedje dins les ôtes langues
[candjî | candjî l’ côde wiki]Bråmint des lingaedjes romans eployèt ç' no la, soeye-t i sol cogne di londi (lune-djoû) ou d' dilon (djoû-lune) : lunes (castiyan), dilluns (catalan), lunedì (itålyin),...
C' est co ç' sinse la, oudonbén l' ci di "djoû di Mona" (li deyesse del lune dins l' mitolodjeye tîxhone) k' on rtrouve dins les tîxhons lingaedjes.
Eto e [[djaponès[[, li londi est li "djoû del lune" (月曜日, getsuyōbi).
Mins e chinwès on djåze do "prumî djoû del samwinne" (星期一 u 週一), dabôrd k' e portuguès c' est li "deujhinme" (segunda feria). Dandjreus dizo assaetchance di l' arabe الإثنين (li deujhinme). Paski tant les djwifs ki les Arabes kimincèt l' samwinne li dimegne, shuvant la l' Djeneze ki dit ki l' Bon Diu s' a rpoizé l' setinme djoû, k' est l' ci do rpoizaedje dins li rlidjon djwive.
Londis a pårt
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li londi des cmeres (Frauenmontag), dins l' cwarmea d' Neyåw.
Çou k' on fwait pus voltî ç' djoû la
[candjî | candjî l’ côde wiki]Dins l' tchanson des djoûs, on l' dene come «djoû do manaedje». On rarindjive si manaedje dibrôlé pås fiestixhaedjes do dimegne.