İçeriğe atla

M1 (İstanbul Metrosu)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Line M1 Line M1
M1ᴀ (Yenikapı – Atatürk Havalimanı) Metro Hattı
M1ʙ (Yenikapı – Kirazlı) Metro Hattı
Genel bilgiler
Durumİşletmede
M1ᴀ (Yenikapı – Atatürk Havalimanı)
M1ʙ (Yenikapı – Kirazlı)

İhale aşamasında
M1ʙ (Kirazlı – Halkalı)
Sahibiİstanbul Büyükşehir Belediyesi
Yerİstanbul, Türkiye
İlk - Son durak
İstasyonlarM1ᴀ: 18
M1ʙ: 22 (İşletmede: 13, İnşa hâlinde: 9)
Sefer sıklığı3 dakika
Yolculuk süresiM1ᴀ: 36 dakika
M1ʙ: 22 dakika
Web sitesiM1ᴀ Hattı Resmî Sitesi
M1ʙ Hattı Resmî Sitesi
M1ʙ Hattı Halkalı Uzatması Proje Sayfası
Hizmet
TürüHafif raylı metro
Sistemİstanbul Metrosu
GüzergahM1ᴀ, M1ʙ
Tren sayısı105[1]
İşletmeci(ler)Metro İstanbul
Bakım tesisiEsenler
Tarihçe
AçılışM1ᴀ: 3 Eylül 1989
M1ʙ: 14 Haziran 2013
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu26,8[1] km (16,7 mi)
Hat açıklığıStandart (1435 mm)
Rota sayısı4
Yenikapı – Atatürk Havalimanı
Yenikapı – Kirazlı
Atatürk Havalimanı – Yenikapı
Kirazlı – Yenikapı
Güzergâh haritası

Yenikapı / Line M2Sirkeci-Kazlıçeşme Raylı Sistemi (Yenikapı) (İDO Yenikapı)
Aksaray / Line T1 (Yusufpaşa)
Emniyet-Fatih
Topkapı-Ulubatlı / Line T4 (Vatan)
Bayrampaşa-Maltepe
Sağmalcılar
Kocatepe
Otogar / HızRay
Depo
Terazidere
Davutpaşa-YTÜ
Merter
D.100Metrobüs (İstanbul) (Merter)
Zeytinburnu / Line T1Metrobüs (İstanbul) (Zeytinburnu)
Bakırköy-İncirli / Line M2 (İncirli)Line M3 (İncirli)
Bahçelievler / Metrobüs (İstanbul) (Bahçelievler)
Ataköy-Şirinevler / Metrobüs (İstanbul) (Şirinevler)
Yenibosna / Line M9 (Yenibosna)
DTM-İstanbul Fuar Merkezi
Atatürk Havalimanı
Yüksek Hızlı TrenTCDD TaşımacılıkMarmarayHalkalı-Bahçeşehir Raylı Sistemi (Halkalı)

M1ᴀ (Yenikapı – Atatürk Havalimanı) & M1ʙ (Yenikapı – Kirazlı) Metro Hattı, İstanbul'da yer alan hafif raylı metro hatlarıdır. 1989'da AksarayKocatepe güzergâhında hizmete giren ilk hat, hem İstanbul'un hem de Türkiye'nin ilk şehir içi raylı sistemi ünvanına sahiptir.

Toplam uzunluğu 26,8 kilometre olan hatta 23 istasyon bulunmaktadır. M1ʙ KirazlıHalkalı uzatması tamamlandığında toplam istasyon sayısı 32'ye çıkacaktır. Yenikapı istasyonundan başlayan hat Otogar istasyonuna geldiğinde iki yöne ayrılır: bir hat Atatürk Havalimanı yönüne, diğer hat Kirazlı yönüne gider.

Hatta sadece İsviçre merkezli ABB Group firmasına ait 1988 model araçlar hizmet vermektedir. 06.00 - 00.00 saatleri arasında hizmet veren iki hattın YenikapıOtogar arasındaki sefer sıklığı pik saatlerde 3 dakika olup OtogarAtatürk Havalimanı ile OtogarKirazlı arasındaki bölümde ise sefer sıklığı pik saatlerde 6 dakikadır.

M1ᴀ hattı,[2] 3 Eylül 1989'da AksarayKocatepe arasında hizmete girmiştir. Sonrasında 3 Aralık 1989'da Esenler istasyonu açılmıştır. 5 sene sonra 31 Ocak 1994'te OtogarZeytinburnu arası, 7 Mart 1994'te Bakırköy-İncirli, 26 Temmuz 1995'te Ataköy-Şirinevler, 25 Ağustos 1995'te Yenibosna, 15 Ocak 1999'da Bahçelievler ve 20 Aralık 2002'de ise DTM-İstanbul Fuar Merkezi ve Atatürk Havalimanı istasyonları hizmete girmiştir. M1ʙ hattı[3] ise 14 Haziran 2013'te Aksaray - OtogarKirazlı arasında hizmete girmiştir. 9 Kasım 2014'te Yenikapı istasyonunun hizmete girmesiyle birlikte her iki hattın başlangıç noktası bu istasyon olmuştur.

M1ʙ hattına 9 yeni istasyon eklenerek Kirazlı'dan Halkalı'ya uzatılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda projeyi finanse edebilmek için İstanbul Büyükşehir Belediyesi Eurobond ihracı yapmıştır.[4] 2020'lerin ortalarında Kirazlı - Halkalı-Üniversite arasının açılması planlanmaktadır. Ayrıca bu uzatma çalışmaları ile birlikte M1ᴀ ve M1ʙ hatlarının 2023'te mevcut kapasitesi arttırılarak, sürücüsüz metro araçları ile hizmet verileceği duyuruldu.[5]

24 Ekim 2023'te Davutpaşa-YTÜ, Merter ve DTM-İstanbul Fuar Merkezi istasyon viyadüklerinin güçlendirilmesine başlandı. Bütçesi 30 milyon € olarak açıklanan projenin 27 Temmuz 2025'te bitirilmesi öngörülmektedir.[6][7]

Etapların hizmete giriş tarihleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Etap Hat İstasyon sayısı[8] Hat uzunluğu[9] Durum Açılış tarihi
1 AksarayKocatepe 6 6,6 kilometre (4,1 mi) aktif 3 Eylül 1989
KocatepeEsenler 2 1,9 kilometre (1,2 mi) 3 Aralık 1989
2 OtogarZeytinburnu 4 4,7 kilometre (2,9 mi) 31 Ocak 1994
ZeytinburnuBakırköy-İncirli 1 1,4 kilometre (0,87 mi) 7 Mart 1994
Bakırköy-İncirliAtaköy-Şirinevler 1 2,6 kilometre (1,6 mi) 26 Temmuz 1995
Ataköy-ŞirinevlerYenibosna 1 0,8 kilometre (0,50 mi) 25 Ağustos 1995
Bahçelievler 1 15 Ocak 1999
3 YenibosnaAtatürk Havalimanı 2 1,9 kilometre (1,2 mi) 20 Aralık 2002
4 Esenler (Yenilenmiş hâli)Kirazlı 4 6,0 kilometre (3,7 mi) 14 Haziran 2013
AksarayYenikapı 1 0,9 kilometre (0,56 mi) 9 Kasım 2014
5 Yenibosna (Yenilenmiş hâli) 1 15 Aralık 2022
6 KirazlıHalkalı-Üniversite 5 5,3 kilometre (3,3 mi) ihale aşamasında belirsiz
7 Halkalı-ÜniversiteHalkalı 4 3,3 kilometre (2,1 mi) belirsiz

İşletme bilgileri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • İşletmeci: Metro İstanbul
  • Hat uzunluğu: 26,8 kilometre (16,7 mi) (Toplam uzunluk)
    M1ᴀ: 19,9 kilometre (12,4 mi)
    M1ʙ: 15,4 kilometre (9,6 mi)
  • Hat açıklığı: Standart (1435 mm)
  • İstasyon sayısı:
    M1ᴀ: 18 istasyon
    M1ʙ: 22 istasyon (İşletmede: 13, İnşa hâlinde: 9)
  • Vagon sayısı: 105
  • Araç seti: 4 adet
  • Tren kontrolü: ATP (Manuel)
  • Araç Marka / Model: ABB
  • Sefer süresi:
    M1ᴀ hattı: 36 dakika
    M1ʙ hattı: 22 dakika
  • İşletme saatleri: 06:00 - 00:00 (Cuma'yı Cumartesi'ye ve Cumartesi'yi Pazar'a bağlayan gecelerde kesintisiz olarak işletme devam etmektedir.)
  • Günlük yolcu sayısı: 400.000 Yolcu/Gün
  • Günlük sefer sayısı: 340
    M1ᴀ: 170 sefer (Tek yön)
    M1ʙ: 170 sefer (Tek yön)
  • Sefer sıklığı: Pik saatlerde 3 dakikada bir sefer
Sıra İstasyon İlçe Aktarma Tür Notlar
1 Yenikapı Fatih MarmaraySirkeci-Kazlıçeşme Raylı SistemiLine M2 (Yenikapı) (İDO Yenikapı) Yer altı Yenikapı Meydanı・Yenikapı İETT Peronları
---
Line T1 Aksaray Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 750 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
2 Aksaray Line T1 (Yusufpaşa) Murad Paşa Cami・Aksaray İETT Peronları
---
Line T1 Yusufpaşa Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 250 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
3 Emniyet-Fatih Fatih Camiiİstanbul Emniyet Müdürlüğü
4 Topkapı-Ulubatlı Line T4 (Vatan) İGDAŞ Vatan Hizmet Binası・İBB Hizmet Birimleri (İETT, Zabıta, Sosyal Hizmetler, Mezarlıklar, Yol Bakım, Atık Yönetim, Sağlık, İmar)・Spor İstanbul Genel Müdürlüğü
5 Bayrampaşa-Maltepe Eyüpsultan Line T7 (Bayrampaşa) Hemzemin Axis İstanbul AVM
---
Metrobüs (İstanbul) Bayrampaşa-Maltepe/Koç Üniversitesi Hastanesi Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 1,5 km., Line T4 Demirkapı Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı yoktur.
6 Sağmalcılar Bayrampaşa Bayrampaşa Devlet Hastanesi[10]
7 Kocatepe Forum İstanbul AVM
8 Otogar (Büyük İstanbul Otogarı)HızRay (Otogar) Yer altı Büyük İstanbul Otogarı
Line M1 (Yenikapı - Otogar - Atatürk Havalimanı) Metro Hattı istasyonları
9 Terazidere Esenler Hemzemin
10 Davutpaşa-YTÜ Güngören Viyadük Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Yerleşkesi
11 Merter Metrobüs (İstanbul) (Merter)
12 Zeytinburnu Bakırköy Line T1Metrobüs (İstanbul) (Zeytinburnu) Hemzemin Çırpıcı 1453 Şehir Parkı・Zeytinburnu İETT Peronları
13 Bakırköy-İncirli Line M2 (İncirli)Line M3 (İncirli) Yer altı Bakırköy Adalet Sarayı・İsmail Erez Bulvarı・Botanik Parkı
---
Metrobüs (İstanbul) İncirli Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 250 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
14 Bahçelievler Bahçelievler Metrobüs (İstanbul) (Bahçelievler) MetroPort AVM'ye altgeçit bağlantısı vardır.
15 Ataköy-Şirinevler Bakırköy Metrobüs (İstanbul) (Şirinevler) Hemzemin Sinan Erdem Spor SalonuAhmet Cömert Spor SalonuAtaköy Atletizm Salonu・Şirinevler Meydanı
16 Yenibosna Metrobüs (İstanbul) (Yenibosna)Line M9 (Yenibosna) Yenibosna İETT Peronları
---
Metrobüs (İstanbul) Yenibosna Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
17 DTM-İstanbul Fuar Merkezi Viyadük İstanbul Dünya Ticaret Merkeziİstanbul Fuar Merkezi
18 Atatürk Havalimanı (Atatürk Havalimanı) Yer altı Atatürk HavalimanıBakırköy Kaymakamlığı
Line M1 (Yenikapı - Otogar - Halkalı) Metro Hattı istasyonları
9 Esenler Esenler Viyadük Metro İstanbul Genel Müdürlüğü・Depo
10 Menderes Yer altı
11 Üçyüzlü Bağcılar Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne[10] yaklaşık 1 km. yürüme mesafesi bulunmaktadır.
12 Bağcılar Meydan Line T1 (Bağcılar) Bağcılar Meydanı
---
Line T1 Bağcılar Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 400 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
13 Kirazlı Line M3 (Kirazlı)HızRay (Kirazlı) Bağcılar Engelliler Sarayı
---
Line M3 hattına geçişlerde ücretsiz aktarma imkânı vardır.
↓↓ İnşa hâlinde ↓↓
14 Barbaros Bağcılar Yer altı
15 Malazgirt Güneşli Sanayi Sitesi
16 Mimar Sinan Line M9 (Mimar Sinan) Basın Ekspres Yolu
17 Fatih Küçükçekmece Yahya Kemal Beyatlı Gösteri Merkezi
18 Halkalı-Üniversite Halkalı Meydanıİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi・Küçükçekmece Belediyesi
19 Mehmet Akif Ersoy Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi[10]
20 Yenidoğan
21 Bezirganbahçe Bezirganbahçe Konutları
22 Halkalı Yüksek Hızlı TrenTCDD TaşımacılıkMarmarayHalkalı-Bahçeşehir Raylı Sistemi (Halkalı)M11 (İstanbul Metrosu)HızRay (Halkalı) Viyadük Halkalı Gümrük Müdürlüğü・Halkalı Marmaray İETT Peronları

İstasyon yapıları

[değiştir | kaynağı değiştir]

İstasyon özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
İstasyonlar İstasyon tipi
(Turnike katı ve teknik katlar)
Platform tipi Yürüyen merdiven
(Cadde seviyesi - Turnike katı)
Yürüyen merdiven
(Tunike katı - Peron)
Asansör
(Cadde seviyesi - Turnike katı)
Asansör
(Tunike katı - Peron)
Giriş/Çıkış sayısı
Yenikapı Evet Aç-Kapa 1 8 2 2 2
Aksaray Evet Hayır 4 1 Hayır 2
Emniyet-Fatih Evet Hayır 2 2 2 2
Topkapı-Ulubatlı Evet Hayır 2 2 2 2
Bayrampaşa-Maltepe Evet Hemzemin / Aç-kapa Hemzemin 1 1 2 1 2
Sağmalcılar Evet Hayır 1 1 1 1
Kocatepe Evet Hayır 2 1 Hayır 2
Otogar Evet Aç-Kapa Hayır 4 2 Hayır 4
Terazidere Evet Hemzemin 2 2 2 2 1
Davutpaşa-YTÜ Evet Hemzemin Viyadük Hayır 2 2 Hayır 2
Merter Evet Hayır 4 2 Hayır 2
Zeytinburnu Evet Hemzemin 2 Hayır 2 3 2
Bakırköy-İncirli Evet Aç-Kapa 2 4 2 1 1
Bahçelievler Evet 3 4 2 1 2
Ataköy-Şirinevler Evet Hemzemin 3 2 2 3 1
Yenibosna Evet Aç-kapa + Tünel Hemzemin 4 2 1 1 1
DTM-İstanbul Fuar Merkezi Evet Viyadük Hayır 2 1 Hayır 1
Atatürk Havalimanı Evet Aç-Kapa Hayır 2 2 Hayır 1
Esenler Evet Viyadük 2 2 2 1 2
Menderes Evet Aç-Kapa + Top-Down 10 8 1 3 2
Üçyüzlü Evet 14 4 1 1 3
Bağcılar Meydan Evet 16 4 1 8 2
Kirazlı Evet Aç-Kapa 8 4 1 1 2
Toplam 69 70 35 34 41

İstasyon uzaklıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]

İstasyonların platform ortası baz alınarak ölçüm yapılmıştır.

Sıra İstasyon İstasyonlar arası uzaklık İlk istasyona olan uzaklık
1 Yenikapı 0+00 km Başlangıç
2 Aksaray 0+76 km 0+76 km
3 Emniyet-Fatih 0+96 km 1+72 km
4 Topkapı-Ulubatlı 1+01 km 2+73 km
5 Bayrampaşa-Maltepe 1+47 km 4+20 km
6 Sağmalcılar 1+44 km 5+64 km
7 Kocatepe 1+58 km 7+22 km
8 Otogar 1+14 km 8+36 km
M1ᴀ (Yenikapı - Atatürk Havalimanı) Metro Hattı
9 Terazidere 1+16 km 9+52 km
10 Davutpaşa-YTÜ 1+23 km 10+75 km
11 Merter 1+52 km 12+27 km
12 Zeytinburnu 0+93 km 13+20 km
13 Bakırköy-İncirli 1+35 km 14+55 km
14 Bahçelievler 1+02 km 15+57 km
15 Ataköy-Şirinevler 1+59 km 17+16 km
16 Yenibosna 0+85 km 18+01 km
17 DTM-İstanbul Fuar Merkezi 0+77 km 18+78 km
18 Atatürk Havalimanı 1+12 km 19+90 km
M1ʙ (Yenikapı - Halkalı) Metro Hattı
9 Esenler 0+81 km 9+17 km
10 Menderes 1+22 km 10+39 km
11 Üçyüzlü 0+94 km 11+33 km
12 Bağcılar Meydan 1+29 km 12+62 km
13 Kirazlı 1+60 km 14+22 km
14 Barbaros 1+14 km 15+36 km
15 Malazgirt 0+71 km 16+07 km
16 Mimar Sinan 0+85 km 16+2 km
17 Fatih 1+23 km 18+15 km
18 Halkalı-Üniversite 1+41 km 19+56 km
19 Mehmet Akif Ersoy 0+79 km 20+35 km
20 Yenidoğan 0+82 km 21+17 km
21 Bezirganbahçe 0+88 km 22+05 km
22 Halkalı 0+84 km 22+89 km

Kapasite arttırım projesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

M1 hattını kullanan yolcu sayısının artması ve hattın sinyalizasyon altyapısının eski olması sebebiyle trenler sık sık arıza yapmakta ve seferlerde gecikmeler olmaktaydı. Bu soruna çözmek amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından istasyon peron boylarının 100 metreden 115 metreye çıkarılmasına ve hattın sinyalizasyon altyapısının yenilenmesine karar verilmiştir.[11]

M1 hattının Yenikapı, Esenler, Üçyüzlü, Menderes, Bağcılar Meydan ve Kirazlı istasyonları, 115 metrelik peronlara uygun olarak inşa edilmiştir; Kirazlı - Halkalı arasında inşa hâlinde olan istasyonlar da 115 metrelik peronlara uygun olarak inşa edilecektir. Hattın hemzemin yapıda bulunan Yenibosna, Ataköy-Şirinevler, Zeytinburnu, Terazidere, Kocatepe, Sağmalcılar ve Bayrampaşa-Maltepe istasyonları için ihaleye çıkılarak peron boyları 100 metreden 115 metreye uzatılmış ve istasyonlara yeni bir estetik görünüm kazandırılmıştır. Hattın viyadük üzerinde bulunan DTM-İstanbul Fuar Merkezi, Merter ve Davutpaşa-YTÜ istasyonlarında yeni viyadükler inşa edilerek peron uzatması yapılacak olup, tünel içinde bulunan Atatürk Havalimanı, Bahçelievler, Bakırköy-İncirli, Topkapı-Ulubatlı, Emniyet-Fatih ve Aksaray istasyonlarında ise yeni istasyon projeleri yapılarak peronların uzatılması planlanmaktadır.[12]

Peron uzatma projesi ile birlikte metro hattında, Metro İstanbul ve İSBAK tarafından geliştirilen sinyalizasyon projesi üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bu proje ile artık trenler otomatik olarak kullanılarak istasyonlarda bekleme süresi en aza indirilecektir.[13][14][15] Ayrıca tüm bu geliştirme projeleri tamamlandığında alınacak olan 272 adet sürücüsüz metro aracı ile metro sisteminin daha da verimli hizmet vermesi planlanmaktadır.

Güzergâh şeması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harita


Yolcu sayıları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metro İstanbul tarafından yayınlanan verilere göre 2023 yılında 134.883.143 yolcu taşınmıştır.[16]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ a b Genel Tanıtım Kataloğu (PDF). Metro İstanbul. 2021. s. 21. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2022. 
  2. ^ "M1A Yenikapı - Atatürk Havalimanı Metro Hattı". 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  3. ^ "M1B Yenikapı - Kirazlı Metro Hattı". 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  4. ^ "M1B Kirazlı - Halkalı Metro Hattı". 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  5. ^ "İstanbul'un ilk metro hattı için flaş karar". Hürriyet. 16 Mayıs 2018. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018. 
  6. ^ "https://twitter.com/alpkokin_pelin/status/1716867811262243292?s=20". X (formerly Twitter). 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  7. ^ Keser, Oguz (25 Ekim 2023). "M1a viyadük güçlendirme". Kamu Sözü. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024. 
  9. ^ "youtube". 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
  10. ^ a b c İstanbul'daki hastaneler listesi
  11. ^ "M1 Hattında Kapasite Artırım Çalışmaları Başladı". Metro İstanbul. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021. 
  12. ^ "İstanbul Metrosu: M1A Havalimanı-Yenikapı hattı". wowturkey.com. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021. 
  13. ^ "M1 Hattında Yerli Sinyalizasyon Sistemi Çalışmaları Başlıyor!". Metro İstanbul. 15 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021. 
  14. ^ "Metro İstanbul ve Tübitak'tan Ar-Ge İş Birliği". Metro İstanbul. 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021. 
  15. ^ "Yeni Nesil Milli Sinyalizasyon Sistemi". railwayturkey.com. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021. 
  16. ^ Yolcu sayıları (PDF). Metro İstanbul. 2024. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. [ölü/kırık bağlantı]
Genel

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]