İçeriğe atla

II. Richard

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için II. Richard (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
II. Richard
İngiltere kralı
Hüküm süresi21 Haziran 1377 – 29 Eylül 1399
Taç giymesi21 Haziran 1377 (10 yaşında)
Önce gelenIII. Edward
Sonra gelenIV. Henry Bolingbroke
Doğum06 Ocak 1367(1367-01-06)
Bordeaux, Akitanya Dukalığı
Ölüm14 Şubat 1400 (33 yaşında)
Pontefract Kalesi Batı Yorkshire
DefinWestminster Abbey, Londra
Eş(ler)iBohemyalı Anne (1382-1394)
Valoislı Isabella (1396-1400)
HanedanPlantagenet Hanedanı
BabasıEdward, Galler Prensi Kara Prens
AnnesiJoan of Kent
İmza

II. Richard (6 Ocak 1367 - 14 Şubat 1400), 1377-1399 döneminde İngiltere kralı. Plantagenet Hanedanı'nın Angevinler koluna mensup son hükümdardır.

Richard'ın babası, Kara Prens lakaplı Galler Prensi Edward'tı. Fakat Galler Prensi, 8 Ocak 1376'da babası Kral III. Edward hala hayattayken öldüğü için henüz on yaşında olan ve III. Edward'ın torunu olan II. Richard, Galler Prensliği ve babasının diğer unvanlarıyla birlikte veliaht olmuş; dedesi III. Edward'ın 21 Haziran 1377'de ölümüyle birlikte İngiltere Krallığı tahtına geçmiştir.

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Richard, aynı zamanda veliaht olan, Galler prensi Edward ve Kent kontesi Joan'un ikinci oğludur. Babası Edward, Yüz Yıl Savaşları sırasında ve özellikle de 1356'daki Poitiers Muharebesi'nde iyi bir komutan ve asker olarak isim yaptı. Çeşitli çarpışmalarda bulunan Edward, 1370'te İspanya'da bir savaş sırasında dizanteriye yakalandı. Ertesi yıl İngiltere'ye geri döndü[1] fakat tam olarak iyileşemedi ve hastalığı zaman zaman nüksetti. Kent kontesi olan Joan'la evlenmek için İngiliz yüksek soylularından Kent Dükü, Thomas Holland ve Salisbury Kontu birbirleriyle rekabete girişmişlerdi. Fakat 1361'de Joan, kral I. Edward'ın kuzeni olan Galler Prensi Edward ile evlendi. Fakat Joan, Edward'ın yakın akrabası (birinci kuzeni) olması nedeniyle bu evlilik papalık izniyle gerçekleştirilebildi.[2]

Çiftin ikinci çocuğu olan Richard, İngiltere idaresi altında olan Akitanya Prensliği arazisi içinde bulunan Bordeaux'da bir manastırda doğdu. Bu doğum sırasında üç Avrupa kralı (Kastilya Kralı, Navarre Kralı ve Portekiz Kralı) bu manastırda bulunmaktaydılar.[3] Bu "Wilton Epipheny Diptych" adı verilen iki kısımdan oluşan bir tabloda tasvir edilmiştir.[4] 1371'de Richard'ın ağabeyi olan " Edward Anglomelu" öldü ve Richard babasının varisi oldu.[5] 1376'da da babası Edward, Kara Prens nükseden dizanteri hastalığı ile uzun bir müddet yatakta kaldıktan sonra öldü. Saraylılar ve İngiltere idarecileri Richard'ın amcası olan John Gaunt'un tahtı gasp etmesini önlemek için hemen Richard'a babasının unvanlarını ve krallık veliahtı olarak da Galler Prensi unvanını verdiler.[6]

21 Haziran 1377'de İngiltere Kralı ve Richard'ın büyükbabası olan III. Edward öldü. 10 yaşında iken II. Richard, İngiltere ve İrlanda Kralı olarak tahta geçti ve 16 Temmuz'da taç giyme töreni yapıldı.[7] Yine John Gaunt'a hükümdarlık yetkileri verilmemesi kararlaştırıldı. Bundan sonra yetişkinliğine kadar hükümdarlık yetkileri John Gaunt'un üye olmadığı bir seri "naiplik konseyi" tarafından yüklenildi.[8] Bu konseylere üye olmamasına rağmen John Gaunt ve genç kardeşi Buckingham Dükü Thomas Woodstocklu ülke siyasetinde önemli rol oynamaya devam ettiler.

Fakat II. Richard yetiştikçe arkadaşları, özellikle Simon de Burley ve 10. Oxford Kontu Aubrey de Vere, önemli siyasi güç kazandılar. Bu danışmanların istekleri yolunda 1377-1381 döneminde İngiltere orduları Fransa anakarasında başarısız savaşlara giriştiler. Bu savaşları finanse etmek için gereken finansman özellikle 3 defa ayrı ayrı olarak acil olarak toplanan "kafa vergisi" ile sağlandı.[9] Bu acil "kafa vergileri" fakir ve kırsal köylülere gayet kötü tesir yaptı; onların devletten tedirgin olmalarına yol açtı.[10] 1380'de naiplik konseyleri kaldırıldı ve II. Richard'a, 21 yaşına daha girmeyip yetişkin sayılmamasına rağmen, ona mutlak krallık idare yetkileri verildi.

Köylü İsyanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Krallığa ilk tehlike, her İngiliz'in üç defa acil olarak bir sabit değer olarak vermesi gereken "kafa vergisi (poll tax)" aleyhtarlarının katıldığı Köylüler İsyanı adı verilen isyanlar ortaya çıktı. İngiltere'de kırsal nüfus 1348-1350 döneminde ortaya çıkan Kara Ölüm adı verilen büyük veba salgını dolayısıyla kırılıp azalmıştı ve bu nedenle bu salgından sağ çıkan kırsal tarım işçileri eskiden çok yüksek ücretler isteyecek ve bu istekleri karşılanmazsa imtiyaz sahiplerine kafa tutabilecek güç kazanmışlardı. Köylüler toprak sahibi olmayıp soylu malikane sahiplerine ve kiliseye serflik yapmaktaydılar ve onun için bu toprak ağalarına vergi gibi ürünün bir kısmını ("aşar vergisi" gibi) vermekteydiler. II. Richard tahta geçtiğinde bu kırsal tarım işçisi toplumu palazlanmıştı. Richard'ın Fransa'ya karşı giriştiği savaştan ve bu savaşı finanse etmek için ekstradan genç ihtiyar; fakir zengin arasında hiç fark gözetmeksizin her İngiliz'den üç defa acil ve sabit olarak merkezi hükûmetin "kafa vergisi" toplaması yeniden güçlenmeye başlayan köylülere ve fakirlere büyük bir yük olmaktaydı. Bu gruplar bu "kafa vergisi"'ni vermemek istemekteydiler. 1381'de en son "kafa vergisi" salgılanması dolayısıyla bu tedirginlik bir isyan şekline dönüştü. Köylüler isyanı ilk defa kırsal güneydoğu İngiltere'de Kent ve Essex kontluklarında ortaya çıktı ve bu isyan çok hızla tüm İngiltere yüzeyine yayıldı.

Wat Tyler'in öldürülmesi

Mayıs 1381 sonlarından itibaren isyancı köylüler Londra üzerine yürüdüler ve liderleri Wat Tyler, John Ball ve Jack Straw altında Londra'da bir kırsal açık hava alanı olan Blackheath'de toplandılar. Buradan harekete geçen köylü isyancılar Gaunt'lu John'un Savoy Sarayı adlı şehir konağını yaktılar. Hem maliye bakanı hem de Canterbury Başpiskoposu olan Simon Sudbury ile kralın Yüksek Hazinedar'ı olan Robert Hales'i öldürdüler.[11] Orta Çağlardan kalma, köylüleri serf olarak kabul eden bütün kanunların lağvedilmesi isteklerinin başında gelmeye başladı.[12]

Kral II. Richard 14 yaşına gelmişti ve saraylılar onu Londra Kulesi'de koruma altına almışlardı. Fakat devletin köylü isyancıları bastıracak gücü bulunmamaktaydı ve isyancılarla müzakerelere girmek gerekiyordu.[3] Genç kral 13 ve 14 Haziran'da isyancılara liderleri ile müzakerelere girip isyancıların isteklerini kabul etti ve isyancılara serflikten özgür olma beratları verildi.[13] Fakat devlet idaresinin bu yumuşak davranışından azan isyancılar isteklerini artırıp kenti yağmalamaya devam ettiler.[14] Ertesi gün kral isyancılar lideri Wat Tyler ile müzakereye girmiş iken, kralın adamları ile bir arbede çıktı ve Londra Şehri Belediye Reisi olan William Walworth Wat Tayler'ı atından düşürüp öldürdü.[15] Fakat bu haber yayılmadan Londra Şehri Belediye Reisinin adamları isyancıları kamp kurdukları kırsal alanda kuşatma altına aldılar. II. Richard'ın çok dikkatli ve kararlı davranışı dolayısıyla ile isyancılara ceza verilmeyeceğinin açıkça belirtmesinden sonra lidersiz kalan isyancılar dağılıp köylerine dönmeye başladılar.[16]

Fakat II. Richard sözünde durmadı; verdiği serflikten özürlük beratlarını geri aldı ve hatta isyancıları affettiği hakkında verdiği sözden bile geri döndü. Essex yöresi üstüne yürüdü. Buradaki tüm isyancı grupları bastırdı. 28 Haziran'da Billericay'da bulunan son isyancılar grubu da ortadan kaldırıldı.[12] Kralın bu mutlakiyetçi tutumu kralcıları sevindirdi. Ama II. Richard bu başarısı dolayısıyla hiç halka ve halkın düştüğü zorluklara aldırmaz, halkın çektiği sıkıntılara karşı vurdumduymaz bir mizaç kazandı.[3]

Yetişkinliğe erişme ve koyu istibdat idaresi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1380'de naipler konseyi sona ermekle beraber II. Richard yetişkin sayılmamaktadır.[17] 1382'de Kutsal Roma-Germen İmparatoru olan IV. Karl ile karısı Pomeranyalı Elizabeth'in kızı Bohemyalı Anne ile evlendi.[18] Bu evlenme için anlaşma 2 Mayıs 1381'de imzalanmıştı.[19] İngilizler yeni kraliçeyi sevmediler. Bu evlenmeyi sağlamak için İngiltere büyük harcamalara girmişti. Bu evlilik nedeniyle Avrupa'da Fransa'ya karşı bir askeri koalisyon kurulması istenmekte ve beklenmekte idi. Fakat bu askeri koalisyon ortaya çıkmadı.[20] Bu evlilikten Richard ve Bohemya'lı Anne'nin çocukları da olmadı. 1294'te Anne Bohemyalı İngiltere'de çıkan yeni bir veba salgınında öldü ve Richard ölen karısı için büyük yas çekti.[21]

Michael de la Pole Richard'in Bohemyalı Anne ile evlenmesi ise yapılan diplomatik müzakerelerde baş rolü oynamıştı.[3] Bu nedenle Richard ile yakın ilişkiler kurmuş ve Kral yetişkinliğe, yani 21 yaşına, yaklaşması sıralarında önemli politik güç kazanmıştı. Michael de la Pole bir alelade tüccar ailesinin oğlu idi ve bu nedenle soylular tarafından aşağılanmaktaydı.[22] Richard 1383'te onu Hazine Bakanı yaptı ve iki yıl sonra onu asilliğe yükseltip ona "Suffolk Kontu" unvanını verdi.[23] Kralın bir diğer favorisi de Oxford Kontu'nun oğlu Robert de Vere idi ve Richard ona 1386'da "İrlanda Dükü" unvanı verdi.[24] Günün tarihçisi Thomas Walsingham Kral II. Richard ile Robert de Vere arasında eşcinsel ilişkiler olduğunu bildirmektedir.[25]

Fransa ile savaş başlayınca büyük sorunlar ortaya çıktı. Saraylılarının çoğunluğu bu savaş aleyhindeydiler ve Fransa ile müzakereler yapılıp bir anlaşmaya varılmasını istemekteydiler. John Gaunt ve kardeşi Buckingham Dükü ise, Fransa'daki İngiliz idaresi altında bulunan toprakların korunması için büyük bir askeri sefer istemekteydiler.[3] Norwich Başpiskoposu Henry le Despenser organize edip yeni bir Haçlı seferi adı verdiği, Fransa'ya karşı yaptığı büyük askeri sefer, Fransızların iyi direnmesi nedeniyle, başarısızlıkla karşılaştı.[3] Bunun üzerine II. Richard Fransa'nın müttefiki olan, Britanya adasının kuzeyinde bulunan İskoçya Krallığı'na hücum için sefer açtı. Bu askeri seferde de başarısız oldu ve Richard'in ordusu Iskoçlarla tek ciddi silahlı çatışma yapmadan geri dönmek zorunda kaldı.[26] Ama bu sırada Fransa, müttefiki olan İskoçya'ya hiç askeri destek sağlayamadı. Fransa orduları Gent'te çıkan bir ciddi isyanla uğraşmak zorunda kalmışlardı.[27] Bu başarısızlıklar sonucu olarak Kral Richard ile amcası John Gaunt'un arası açıldı. John Gaunt İngiltere'den ayrılarak, Kastilya Krallığı üzerine olan hakkını askeri çatışmalarla uygulamak için İspanya'ya geçti.[3] Kral Richard, genç amcası Buckingham Dükü'ne ek olarak Gloucester Dükü unvanı verdi. Ama bu, genç amcasının kendine karşı tutumunu değiştiremedi. Yeni Gloucester Dükü ile "Arundel Kontu" Richard Fitzalan saraylılar arasında krala karşı olanların başını çekmeye başladılar.[3]

1386-1388 siyasi krizi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransa ile çatışma şiddeti azalacağına 1386'da savaş durumu gittikçe daha acil bir hal aldı.[3] Hazine Bakanı savaş masraflarını karşılamak için çok yüksek vergiler toplamak istedi.[28] Ama Parlamento buna karşı çıkıp hazine bakanının işten çektirilmesini istediler.[29] Yeni mali yıl bütçesini ve vergilerini bu sonuç ortaya çıkmadan kabul etmeyeceklerini de bildirdiler. Sonradan "Harika Parlamentosu" olarak anılan bu parlamentoya Gloucester Dükü ve Arundel Kontu destek sağlayıp ve asil olmayan parlamenterleri idare etmekteydiler.[3][30] Parlamentonun kraldan saray harcamalarını kesmesini istemesi üzerine, II. Richard "tek bir saray mutfak hizmetçisini bile Parlamento'nun harcamaları kesme isteğine uyarak mutfak işinden çıkartmayacağını" bildirdi.[31] Fakat Parlamento gemi azıya aldı ve Kral Richard'ı halletmekle tehdit etti. Bu tehdidin gerçekleşmesinden korkan Richard Hazine Bakanı De Pole'u işinden atmak zorunda kaldı.[32] Parlamentoda mali durumu kontrol edebilmek için geçici, bir yıl süre ile devlet ve krallık maliyesini idare etmek için, bir hazine komisyonu kuruldu.[33]

II. Richard kendinin mutlak istibdat yetkilerine, kararlarına ve idaresine karşı çıkan bu parlamentonun aleyhinde taraftarlar toplamak için Şubat-Kasım döneminde İngiltere'de geziler yapmaya başladı.[34] Arkadaşı De Vere'yi Chester Yargıcı olarak tayin etti ve böylece Kuzeybatı İngiltere'de Chester merkezli bir Parlamento aleyhtarı siyaset odağı kurmaya çalıştı.[35] Aynı zamanda, Richard, Devlet Başyargıcı Robert Tresilian'a da etki yaparak, onun bir yargı kararı ile Parlamento'nun tutumunun kanunsuz olduğunu ve bu parlamento kararların devlete ihanet suçu doğurduğu hakkında bir yargı aldı.[36]

Fakat Kral Richard gezilerinden Londra'ya döndüğünde kendine muhalif olan Gloucester Dükü, Arundel Kontu ve Warwick Kontu olan Thomas de Bauchamp, birleştiler ve eski Hazine Bakanı De Pole, DeVere, Tresillian, Londra Şehri Belediye Reisi ve York Başpiskoposu'nu ihtiva eden bir krala taraftara bir grubun devlete ihanet suçundan yargılanması isteği ile onu ve taraftarlarını itham ettiler ve bu ithamın Parlamento'da Yǔce Divan ile yargılanması için başvuru yaptılar. Bu başvuruyu yapan asillere bundan sonra "Başvurucu Lordlar" adi verilmeye başlandı.[37] Kral, De Vere'in Chester'de ve Cheshire Kontluğu'nda asker toplayıp kurduğu bir ordu ile gelmesini beklediği için bu Yüce Divan yargılama işini yavaşa aldı.[38] Fakat bu üç soylu asilzade, John Gaunt'un oğlu Derby Kontu[39] ve Nottigham Kontu Thomas de Mowbray ile güçlerini birleştirdiler. Bu grup sonradan "Başvurucu Lordlar" olarak anıldı. Bu grup da kendilerine bağlı bir ordu kurup 20 Aralık 1387'de De Vere'in Cheshire'dan gelen ordusuna karşı yürüdüler. İki ordu Radcot Bridge Muharebesi'ne giriştiler. "Başvurucu Lordlar" ordusu De Vere'in kralcı ordusuna karşı galip geldi. De Vere de İngiltere'den kaçmak zorunda kaldı.[40]

De Vere'nin "Radcot Bridge Muharebesi"nde yenilgisinden sonra kaçışı

II. Richard bu nedenle devlete ihanet ithamı ile Parlamento'nun Yüce Divan olarak yargılamaya geçmesini uygulamak zorunda kaldı. Şubat 1388'de Parlamento'da yapılan bir yargılama sonucu Londra Belediye Reisi ve Yargıç Tresilian devlete ihanetten suçlu bulundular ve idam edildiler. Ülkeden kaçan De Vere ve De La Pole da devlete ihanetten suçlu bulundular ve gıyaplarında idam cezası verildi.[38] Bu parlamento sadece "Başvurucu Lordların" listesinde isimleri verilen kişileri devlete ihanet suçuyla yargılamakla yetinmedı. Kral Richard'ın listede isimleri olmayan birkaç yakın taraftarlarını da (başta Burley Kontu'nu) devlete ihanet suçu ile yargılayıp idam ettirdiler.[41] Bu parlamento bundan sonra "Acımasız Parlamento" olarak anılmıştır. Böylece Richard'in mutlak istibdat idaresini destekleyen ve uygulayan kralın etrafında topladığı tüm kral taraftarları grubu elemine edilmiş oldu.[3]

Kolay bozulabilecek bir barış dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Richard bundan sonra tekrar krallık istibdat otoritesini kurmak için faaliyete geçti. "Başvurucu Lordlar"'ın Fransa'ya karşı uyguladıkları saldırgan dış politika sonuç vermemişti. Fransa'ya karşı yaygın ve güçlü bir askeri koalisyon kuramadılar ve İskoç orduları Kuzey İngiltere'ye akınlara başladılar.[42] Bu sırada Richard 21 yasına gelmişti ve kendi adına devlet idare edecek kadar yetişkin ve tecrübeli olduğu kabul edilmişti.[43] Amcası John Gaunt 1389'da İngiltere'ye döndü ve yeğeni ile anlaştıktan sonra II. Richard'ın İngiltere'deki siyasetinin ılımlı olmasına büyük etkileri oldu. 3 Mayıs 1389'da II. Richard devlet yetkilerinin tümünü kral olarak şahsen üzerine aldı. Geçmişteki aldığı yanlış kararlar ve bunları uygulamada çektiği zorlukların töhmetini tümüyle kendine kötü danışmanlık yapmış olan eski yakın taraftarları üzerine yıktı.

Yeni bir dış politika ana hatları çizdirdi. Buna göre İngiltere Fransa ile barışacak ve devamlı barışı koruyacaktı. Bu barış dolayısıyla da halk üzerine yüklenmiş olan vergilerin yükünü gayet azaltacağını vadetti. Bundan sonra II. Richard eski rakipleri ve muhalifleri ile anlaşma sağladı.[3][43] Böylece sekiz yıl ülkesini barış içinde, harpsiz ve düşük vergilerle idare etti. Fakat "Acımasız Parlamento"'ya olan kini bitmemişti.[44] Özellikle bu parlamentonun eski hocası olan Simon de Burley'i idam ettirmesinin intikamını alma kararından vazgeçmemişti.[45]

Ülke içinde sükûnet ve barış sağlandıktan sonra II. Richard Fransa ile devamlı bir barış sağlamak için müzakerelere girişti. 1593'te bsrış teklifi olarak İngiltere kralının şahsi arazisi olduğu kabul edilen Akitanya Düklüğü bölgesinin büyültülmesini öngördü; ama bu daha büyük arazinin üzerinde hüküm sürmek için Akitanya Dükü olarak (ve İngiltere Kralı olmasına rağmen) Fransa Kralının vasalı olması gerekmekteydi. Bu teklif ile II. Richard, İngiltere ile Fransa'nın gayet yakınlaşmasını ummaktaydı.[46] Fakat bu teklif İngiltere'nin saraylı yöneticileri ve halkı için hiç uygun görülmemekteydi ve sonunda kabul edilmedi. Ama 1396'da İngiltere ve Fransa arasında 28 yıl sürmesi öngörülen bir barış anlaşması imzalandı.[47] Bu anlaşmaya göre II. Richard Fransa Kralı VI. Charles'in kızı olan İsabella ile evlenecekti. Fakat İsabella daha 6 yaşında idi ve bu nedenle bir İngiltere veliahdı doğurması yıllarca imkânsızdı.[48]

Fransa ile barış yapmakla beraber II. Richard İrlanda'ya karşı çok değişik bir politik tutum uyguladı. Anglo-İrlandalı asiller İrlandalılar tarafından baskı altındaydılar ve eğer İngiltere'den askeri destek görmezlerse İrlanda'dan sökülüp atılma rizikosu çok mümkündü.[49] Bunu önlemek için Anglo-İrlandalı asiller II. Richard'dan askeri destek istediler. 1394'te II. Richard 8000 kişilik bir ordu ile İrlanda'ya geçti, Bu Orta Çağlarda İrlanda'ya geçirilen en büyük yabancı ordu idi.[50] II. Richard bu ordusu ile İrlandalı yerel liderleri ve kralları sindirerek onların İngiltere'nin vasalı olmalarını sağladı.[51] 1394'te II. Richard başarılı ordusu ile İrlanda'dan ayrılıp İngiltere'ye döndü. İrlanda'da İngiliz idaresinin güçlendirilmesi İngilizler açısından II. Richard'ın uyguladığı en iyi dış siyasetti; ama sonunda bunun da geçici olduğu anlaşılmıştır.[3]

1397-1399 krizi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bundan sonra 1390'lı yıllarda tarihçilerin "Kral II. Richard'ın tiranlık dönemi" dedikleri bir dönem başladı.[52]

Temmuz 1397'de Kral II. Richard kendine muhalif olan Gloucester Dükü, Arundel Kontu ve Warwick Kontu'nu tutuklama altına aldırdı. Bu kararın neden verildiği ve neden bu tarihte verildiği tarihçiler arasında tartışma konusudur. Günün bir tarihçi kronikçisi bunun bu kişilerin krala karşı bir politik komplo hazırladıklarını bildirmektedir. Fakat bunu gerçekleyecek belge elimize geçmemiştir ve bu nedenle gerçekten böyle bir komplo olmadığı çok muhtemeldir.[53] Daha bir uygun açıklama II. Richard'ın kendini, 1386-1388 siyasi krizinin öcünü almak istemesi ve bu suretle gelecekte olacak siyasi muhalefeti sağlayan bu kişileri elimine edebilecek siyasi gücü kendinde görmesi idi.[54]

Eylül 1397'de Arundel Kontu parlamento yüce divanına verilip yargılanmaya başlandı. Bu yargılanma duruşmalarında Arundel Kontu ve Kral II. Rochard birbirlerine çok kızgılı olarak bir münakaşaya giriştiler. Parlamento yüce divanı Arundel Kontu'nu devlete ihanet suçundan suçlu buldu ve Arundel Kontu idam edildi.[55] Gloucester Dükü de bu Parlamento yüce divanına aynı suçla itham edilerek çağrılmıştı; ama Nottigham Kontu bu duruşma sırasında onun öldüğü haberini getirdi. Kralın genç amcası olan Gloucester Dükü'nün tutuklanması Nottingham Dükü tarafından İngiliz idaresi altında bulunan Calais'te uygulanmakta idi. Büyük olasılıkla Kral II. Richard kendine yakın ailesinden çok soylu birisinin içinde düşük sınıftan Avam Kamarası üyelerinin de bulunduğu Parlamento yüce divanı tarafından yargılanmasının Kralın idaresini halk arasında küçük düşüreceğini düşünerek şahsi bir emirle amcasını öldürtmüştü.[56] Warwick Kontu da yine aynı kurum tarafından devlete ihanetle yargılandı ve bu suçun cezası idamdı. Fakat Warwick Kontu yüce divanca, suçlu bulunmasına rağmen, idam cezası yerine müebbet hapse mahkûm edildi. Aynı yüce divan tarafından Arundel Kontu'nun kardeşi olan ve İngiltere Katolik Kilisesinin en yüksek mercii olan Canterbury Başpiskoposu Thomas Arundel'i de hayat boyunca İngiltere'den atılıp dış ülkelerde sürgüne gönderilmesi cezasına çarptırdı.[57] Bundan sonra Kral II. Richard dikkatini elemine etmiş olduğu bu düşmanlarının yardımcı ve destekçileri üzerine çekip onları cezalandırmaya koyuldu. Londra dışında taşrada kendine bağlı gruplar kurmaya önem verdi ve bunlar vasıtasıyla taşrada bulunan muhalif destekleyicilerine yargılayıp uygun ceza verilmesini sağladı. Bu yerel muhaliflerin ödediği para cezalarının İngiltere'de şahsi krallık hazinesine büyük gelirler getirdiği belirtilmektedir. Fakat bu türlü yargılamaların ve ceza toplanmasının kanunsuz olduğu o günün kronikçi tarihçileri tarafından hazırlanan yazılarda bile belirtilmiştir.[3]

1, Lancaster Dükü Gaunt'lu John. 1399'da ölmesi ile karşılık çıkmasına kadar İngiltere idaresinde baş rolü oynamıştır.

II. Richard'ın bu kinci politik tedbirlerine büyük amcası John Gaunt hiç karşı çıkmamıştır. Ama aynı kişi Kralın taraftarı olan ve onun tarafından yüksek mevkilere getirdiği kişileri devamlı tenkit etmiş ve II. Richard unvan verdikleri taraftarlarını, "duketti" diye alaya alarak, küçümsemiştir.[58] Bu kral taraftarları arasında (kralın yarı kardeşi ve önce Huntington Kontu olan) I. Exeter Dükü John Holland, (kralın yeğeni ve önce Kent Dükü olan) I. Surrey Dükü Thomas Holland; 1. Somerset Kontu olan John Beaufort ; (2. York Dükü de olan) Rutland Kontu Edward Norwich; Salisbury Kontu John Montacute ve Gloucester Kontu Thomas le Despenser, bulunmaktaydı. Kral II. Richard bu yüksek unvanlı destekçilerine, yeni unvanlarına uygun olarak, muhaliflerinin yerel destekçilerinden ceza olarak eline geçirdiği meblağları ve toprakları mükafat olarak dağıtmıştı.[59]

Fakat II. Richard'ın mutlak istibdat hükûmet idaresine karşı tehdit Lancaster Hanedanı kurucularından, yani amcası olan Lancaster Dükü John Gaunt ve onun oğlu olan Derby Kontu (ve kendine irsen verasetle geçen Bolingbroke Şatosu dolayısıyla ismi Bolingbroke olan) Henry Bolingbroke'dan gelmekteydi. Lancaster Hanedanı kurucuları çocuksuz olan II. Richard'ın kraliyet ailesindendiler; ve II. Richard ölürse İngiltere Krallığı'na çok meşru hakları bulunmaktaydı. Ayrıca İngiltere'de en büyük servete sahip olan bir aile idiler.[60] İngiltere kraliyet ailesi arasında ve devletin en üst asilleri arasındaki anlaşmazlık Aralık 1397'de çıktı. Bu anlaşmazlık Henry Bolingbroke ile II.Richard'ın destekçisi (yeni olarak Hereford Dükü de yapılmış olan) 1. Norfolk Dükü Thomas de Mowbray arasında çıktı. Bu anlaşmazlık devletin en üst seviyesindeki iki güçlü kişi arasındaki kavgaya dönüştü. Henry Bolingbroke'un anlatısına göre, Thomas de Mowbray kendisini 1386-1388 siyasi krizinin çıkmasına neden olan ""Başvurucu Lordlar" 'la birlikte olmakla itham etmiş ve bu nedenle Parlamento yüce divanı karşısına çıkma sırasının geldiğini belirtmişti. Henry Bolingbroke bu gerçekse devlete ihanet suçu doğurduğu için, bu ithamı çok şiddetle reddetmişti.[58] Bu anlaşmazlığı inceleyen bir Parlamento komisyonu bu anlaşmazlığın devletin en üst seviyesinde bulunan iki kişinin bir düelloya girişmesi ile bir sonuca varmasını tavsiye etti. Fakat bu düello yapılmadan hemen önce Kral II. Richard araya girip her iki yüksek asili de sürgüne gönderdiğini bildirdi. Kralın yargısına göre 1. Norfolk Dükü Thomas de Mowbray'nin sürgünlüğü hayatı boyunca olacaktı ama Henry Bolingbroke 10 yıl sürgüne gidecekti.[61]

3 Şubat 1399'da kralın amcası Lancaster Dükü John Gaunt öldü. Kral II. Richard, onun oğlu olan ve sürgüne gönderdiği Henry Bolingbroke'un babasının unvanına ve servetine olan veraset haklarını kabul etmedi. Henry Bolingbroke'un sürgünün dönemini hayat boyunca olmasına da karar verdi. Hayatı boyunca İngiltere'ye gelemeyeceği için de onun tüm veraset haklarını kaldırdı. Henry Bolingbroke Fransa'da sürgünde Paris'te idi. Kral Richard Fransa krallığı ile uyguladığı barış politikası nedeni ile Henry Bolingbroke İngiltere krallığına hakkını iddia ederek bir isyan hazırlamak isterse Fransa Kralı'nın ona hiçbir yardım sağlamayacağını düşünmekte idi.[62] Bu nedenle Kral II. Richard krallığını tehlike altında olmadığını düşünüp 1399 Mayıs ayında bir diğer İrlanda seferi için ordusu ile İngiltere'den ayrıldı.[63]

Richard'a karşı isyan ve tahttan indirilmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Richard'in 1. Northumberland Duku Henry Percy tarafından tutuklanmasi (Froissart)

Haziran 1399'da Fransa Kralı olan VI. Charles bir sinir krizi geçirip aklını kaybetmişti. Fransa'nın efektif idaresi Haziran 1399'dan itibaren Orleans Dükü Louis'in eline geçmişti. İngiltere ile barış Orleans Dükü'nün politik hedeflerine uymamaktaydı. Bu nedenle İngiltere tahtına kendi hakkı olduğunu iddia eden ve Fransa'da zorla ikamet ettirilmekte olan Richard'ın kuzeni ve John Gaunt'un oğlu Henry Bolingbroke'u İngiltere'ye dönmek için serbest bıraktı.[64] Henry Bolingbroke çok küçük sayıda taraftarları ile Haziran 1289 sonunda Ravenspur, Yorkshire'da İngiltere sahiline çıktı.[64] Ülkenin her tarafından onun krallığını isteyen taraftarları onun bayrağı altında toplanmaya başladılar.[65] İngiltere'nin kuzeyinde önemli idareci olan Northumberland Kontu Henry Percy, onun kral olmasını istememekteydi ama Henry Bolingbroke'la konuşmalar yaptıktan sonra tarafsız kalmaya karar verdi.[66] II. Richard ordusuyla ve kendi taraftarı olan asillerle birlikte İrlanda'da idi. Yerine İngiltere'ye naip olarak York Dükü Langley'i bırakmıştı. Ama o da Henry Bolingbroke'a karşı koyamayacağını anlayınca Henry Bolingbroke'a katıldı.[67]

Bu arada II. Richard İrlanda'dan dönmekte gecikti ve ancak 24 Temmuz'da Galler'e çıktı.[68] Conwy kalesine ilerledi ve orada 12 Ağustos'ta müzakereler yapmak için Northumberland Dükü Henry Percy ile görüştü.[69] 19 Ağustos'ta II. Richard Henry Bolingbroke'a, onun kendisini öldürmeyeceğine dair yemin etmesinden sonra, teslim oldu ve krallıktan feragat etti.[70] II. Richard ve Henry Bolingbroke birlikte atla Londra'ya geldiler. 1 Eylül'de II. Richard Londra Kulesi'nde tutuklandı.[71]

Henry İngiltere Krallığı tahtına çıkmaya hazırdı ama bunun için elinde bir hukuki neden yoktu.[3] Bu nedenle Henry Bolingbroke'un danışmanları çeşitli geçerli bahaneler bularak Henry'nin İngiltere tahtına geçmesinin kanuni olduğunu gösterdiler. II. Richard'ın istibdad ve kötü idaresi dolayısıyla krallık hakkını kaybettiği iddia edildi ve onun tahttan indirilmesine ana sebep olarak gösterildi.[72] Öbür taraftan İngiltere Krallığı Veliahtlik kurallarına göre krallığın III. Edward'ın ikinci oğlu Lionel Anversli'nin ikinci oğlu olan Galler Sınırı Kontu Edmund Mortimer'e geçmesi gerekmekteydi. Henry Bolingbroke ise III. Edward'ın üçüncü oğlu olan John Gaunt'un oğlu idi.[73] Bu soruna çözüm bulmak için Edmund Mortimer'in anneannesi dolayısıyla kadın tarafından krallığa hakkı olduğu; buna karşılık Henry Bolingbroke'un ise doğrudan doğruya erkekler yolu ile krallık hakkı olduğu ilan edildi. Resmi belgelere göre 29 Eylül'de II. Richard resmen krallıktan feragat etti; ama bunun ne kadar gerçek olduğu tarihçilerce bilinmemektedir.[74] 20 Eylül'de toplanan Parlamento II. Richard'ın feragatini kabul etti ve Henry Bolingbroke'u IV. Henry olarak İngiltere kralı ilan etti. 13 Ekim'de IV. Henry için taç giyme töreni yapıldı.[75]

Feragat etmesinden sonra II. Richard'ın hayatı hakkında ayrıntılı bilgiler azdır. 1399 sonunda Londra Kulesi'ndeki hapis odasından kuzey'de Pontefract Kalesi'ne götürülüp orada tutuklandığı bilinmektedir.[76] Fakat ertesi yıl sabık II. Richard'ın yakınları olan Huntington, Kent, Somerset ve Rutland kontları ve Thomas Despenser'in yeni kral IV. Henry'yi bir suikastla öldürüp yerine II. Richard'ı tekrar tahta çıkartmak için komplo kurdukları öğrenildi.[77] Bu asiller cezalandırıldılar ve bazıları unvanlarını kaybettiler. Ama artık II. Richard'ın hayatta kalmasının IV. Henry'nin krallığı için tehlikeli olduğu açığa çıkmıştı. 14 Şubat 1400'de veya çok yakın bir tarihte hapiste olan Richard'a yemek ve su verilmeyerek açlık ve susuzluktan olmesinin sağlandığı bilinmektedir. Fakat Richard'ın öldürülmesi şekli ve tarihi üzerinde tartışmalar devam etmektedir.[3]

Richard'ın cesedi Pontefract'dan Londra'ya getirildi ve Londra'da eski St. Paul Kilisesi'nde halka gösterildi. Bundan sonra ceset Kings Langley Kilisesi'nde bir mezara gömüldü. Fakat hemen sonra İngiltere'de ve İskoçya'da kral II. Richard'ın hala yaşadığı dedikoduları yaygınlaştı. Özellikle İskoçya'da II. Richard olduğunu iddia eden bir düzmece kral İskoç asillerinin malikane ve kalelerinde misafirliğe başladı. IV. Henry'nin hükûmeti bu kişinin düzmece olduğunu ilan etti. Bu kişinin "aklı yerinde olmayan" biri olduğu ve 1419'da öldüğünde bir "dilenci" olduğu belirtildi. Ama cesedinin gömüldüğü Stirling'deki Dominiken Manastırı'nda bir kral olarak cenaze merasimi yapılmıştı.

IV. Henry bu dedikoduların önünü kesmek için II. Richard'ın cesedini King Langley Kilisesi'nden aldırdı ve bir törenle Westminister Abbey'de karısı Anne'in gömülü olduğu mezar yanında çok şatafatlı bir mezar yaptırıp oraya gömdürdü.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Barber, Richard (2004). "Edward, prince of Wales and of Aquitaine (1330–1376)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8523. 
  2. ^ Barber, Richard (2004). "Joan, suo jure countess of Kent, and princess of Wales and of Aquitaine [called the Fair Maid of Kent] (c. 1328–1385)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/14823. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Tuck (2004).
  4. ^ Gillespie and Goodman (1998), p. 266 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ Saul (1997),.. s.12.
  6. ^ Saul (1997), .. s. 17.
  7. ^ Saul (1997), s.24.
  8. ^ McKisack (1959), s.399–400.
  9. ^ Harriss (2005), s. 445–6.
  10. ^ Harriss (2005), s. 229–30.
  11. ^ Harriss (2006), s. 230–1.
  12. ^ a b Harriss (2006), s. 231.
  13. ^ Saul (1997), s. 68.
  14. ^ Saul (1997), ss. 68–70.
  15. ^ Saul (1997), s. 70–1.
  16. ^ McKisack (1959), s. 413–4.
  17. ^ McKisack (1959), s.424.
  18. ^ Saul (1997), s. 90.
  19. ^ Saul (1997), s.87.
  20. ^ Saul (1997), s.94–95.
  21. ^ Saul (1997), s.225.
  22. ^ Avam kameralı Parlamento'da bile aşağı sınıflardan yükseltildiği hakkında şikayetler konuşulmuştu. Saul (1997), s.118
  23. ^ Saul (1997), s.117.
  24. ^ McKisack (1959), s.225, 442–3.
  25. ^ Saul (1997), s.437.
  26. ^ Saul (1997), s.142–145.
  27. ^ Saul (1997), s.145–146.
  28. ^ Saul (1997), s. 157.
  29. ^ McKisack (1959), s. 443.
  30. ^ Saul (1997), s. 160.
  31. ^ Saul (1997), s. 157–8.
  32. ^ Saul (1997), s. 158.
  33. ^ Harriss (2005), s. 459.
  34. ^ Tuck (1985), s. 189.
  35. ^ Goodman (1971), s. 22.
  36. ^ Chrimes, S. B. (1956). "Richard II's questions to the judges". Law Quarterly Review. Cilt lxxii. s. 365–90. 
  37. ^ Goodman (1971), s. 26.
  38. ^ a b Saul (1997), s. 187.
  39. ^ Derby Kontu sonradan Kral Richard'a isyan edip IV. Henry adı ile kral olacak Henry Bolingbroke'du.
  40. ^ Goodman (1971), s. 129–30.
  41. ^ McKisack (1959), s. 458.
  42. ^ Saul (1997), s. 199.
  43. ^ a b Saul (1997), s. 203–4.
  44. ^ Harriss (2005), p. 468.
  45. ^ Saul (1997), p. 367.
  46. ^ Saul (1997), s. 215–25.
  47. ^ Saul (1997), s. 227.
  48. ^ Nitekim, II. Richard dört yıl sonra tahttan indirilip öldürüldüğü için bu evlilik hiç geçerli olmadı. McKisack (1959), s. 476.
  49. ^ Tuck (1985), s. 204.
  50. ^ Harriss (2005), s. 511.
  51. ^ Saul (1997), s. 279–81.
  52. ^ Saul (1997), s.203.
  53. ^ Saul (1997), s.371–375.
  54. ^ Harriss (2005), s.479.
  55. ^ Saul (1997), s.378.
  56. ^ Saul (1997), s.378–379.
  57. ^ Tuck (1985), s. 210.
  58. ^ a b Saul (2005), s.63.
  59. ^ McKisack (1959), s.483–484
  60. ^ Saul (1997), s.196–7.
  61. ^ Harriss (2005), s.482.
  62. ^ Saul (2005), s. 64.
  63. ^ McKisack (1959), s.491.
  64. ^ a b Saul (1997), s. 406–7.
  65. ^ Saul (1997), s. 408.
  66. ^ Saul (1997), pp. 408–10.
  67. ^ Harriss (2005), pp. 486–7.
  68. ^ Saul (1997), s. 411.
  69. ^ Saul (1997), s. 412–3.
  70. ^ "Richard II, King of England (1367–1400)". Luminarium.org. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  71. ^ Saul (1997), s. 417.
  72. ^ McKisack (1959), s. 494–5.
  73. ^ Saul (1997), s. 419–20.
  74. ^ Given-Wilson, C. (1993). "The manner of King Richard's renunciation: A Lancastrian narrative?". English Historical Review. cviii (427). s. 365–71. doi:10.1093/ehr/CVIII.427.365. 
  75. ^ Saul (1997), s. 423.
  76. ^ Saul (1997), s. 424.
  77. ^ Saul (1997), s. 424–5.

Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci kronikci tarihler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ikinci elden tarihler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta II. Richard ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Resmî unvanlar
Önce gelen:
III. Edward
İngiltere kralı ve İrlanda lordu
21 Haziran 1377 – 29 Eylül 1399 		Sonra gelen:
IV. Henry Bolingbroke
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=II._Richard&oldid=33400491" sayfasından alınmıştır