Trijumvirat
| Drevni Rim | |||
 Članak je dio serije: | |||
|
| |||
| Periodi | |||
|---|---|---|---|
| Rimsko Kraljevstvo 753. pne. – 510. pne. Rimska Republika | |||
| Redovni magistrati | |||
|
| |||
| Izvanredni magistrati | |||
|
| |||
| Titule | |||
Imperator
| |||
| Institucije i pravo | |||
| |||
|
Druge države |
Trijumvirat je savez ili sporazum trojice ljudi, koji imaju zajednicki cilj i medjusobno se pomažu da bi ga ostvarili. U historiji su poznata dva trijumvirata: Prvi i Drugi.
Prvi trijumvirat sklopili su Gaj Julije Cezar, Gnej Pompej i Marko Licinije Kras. To se dogodilo 60. pne.. Njihov cilj je bio da zauzmu najvise polažaje u Rimu. Zato je Cezar 59. pne. postao konzul, a posle toga je otišao da pokori Galska plemena. Kada je uspeo, nastala je Galija, oblast koja se prostirala sjeverozapadno od Apeninskog poluotoka. Kasnije je Galija postala Rimska provincija kojom je vladao sam Cezar.
Za to vreme Pompej dobija dozvolu da Rim snabdeva žitom, a i obnavlja se njegovo neprijateljstvo sa Krasom. Zato su trijumviri odlučili da se sastanu u gradu Lucci 56. pne. izglade nesporazume i obnove sporazum, to su i učinili. Dogovorili su se da Pompej i Kras budu konzuli 55. pne., a da posle toga dobiju na upravu Španjolsku i Siriju.
Ipak, taj sporazum u Lucci nije bio dugog vijeka. Kada je Kras poginuo u bitci sa Partima 53. pne., odnosi izmedju Pompeja i Cezara su zahladneli, i Prvi trijumvirat se raspao. Kasnije, Cezar prelazi recicu Rubikon sa svojom vojskom, iako je to bilo zabranjeno (tom prilikom izgovara onu čuvenu rečenicu "Kocka je bacena" (Alea iacta est). Cezar progoni Pompeja iz Rima, i sustiže ga u gradu Farsali (48. pne.), gde se i vodila bitka izmedju njih dvojice. Pompejeva vojska biva poražena, a sam Pompej bježi u Egipat gde ga ubijaju prilikom iskrcavanje sa broda.
Cezar zavodi diktaturu u Rimu 44. pne. i dobija titulu doživotnog diktatora, ali je i to kratkog vijeka. Cezar je ubijen ispred Rimskog Senata 15. marta 44. pne. na Martovske ide. Ubili su ga zavjerenici jer su mislili da on teži kraljevskoj vlasti. Među zavjerenicima je bio i njegov posinak Junije Brut (u smrtnom hropcu Cezar izgovara još jednu čuvenu rečenicu "Zar i ti, sine Brute" kojom se obraća Brutu koji mu je upravo zario nož u leđa).
Drugi trijumvirat je sklopljen 43. pne., a sklopili su ga Marko Antonije, Emilije Lepid i Oktavijan u gradu Bononiji na sjeveru Italije. Trijumviri su dobili ovlasti da donose zakone i urede državu. Oni su sproveli proskripcije, to su bile "cistke" u kojima je stradalo puno građana. Trijumviri su sastavljali liste nepoželjnih građanja, a ljude sa liste mogao je svatko ubiti i uz to još biti i nagrađen. Izmedju ostalih, stradalo je i 300 senatora. Onda su se okrenuli i progonili do smrti Cezarove ubojice. Kod grada Filipa su 42. pne. ubili Bruta i Kasija., tad se Oktavijan vratio u Italiju, a Antonije je otišao na istok u rat sa Partima.
Savez Marka i Oktavijana je od početka bio nepouzdan. Egipatska kraljica Kleopatra je bila na Antonijevoj strani u ratu sa Oktavijanom. Dvojica trijumvira odmerila su snage 31. pne. kod rta Akcija, na zapadnoj obali Grčke. U jeku borbe Kleopatra je napustila bitku i otišla u Egipat, a za njom je otišao i Antonije. Oktavijan ih je slijedio sve do Egipta. Kada ga je okružila Oktavijanova vojska, Antonije se ubio. Njegov primer sledila je i Kleoparta dopustivši da je ujede kobra. Egipat postaje Rimska provincija, a Oktavijan dobija svu vlast u Rimu i dobija titulu princepsa. Uz svoje ime dodao je pridjev augustus što znači Uzvišeni, tako da je vladao Rimom pod imenom Oktavijan August.
- Livius.org: Triumvir Arhivirano 2010-03-07 na Wayback Machine-u