چٹان

چٹان
انتظامی تقسیم
ماخذ	بروخوف و یفروں دائرۃ المعارفی لغت مختصر بروخوف و یفروں دائرۃ المعارفی لغت

چٹان (Rock (geology)) زمین دی سائنس (Geology) وچ اپݨے آپ ہوݨ والے معدنیات دے پکے پینڈے کٹھ نوں کہندے نیں ۔ زمین دا اپرلا چھلڑ چٹاناں نال بݨیا اے ۔ چٹاناں دیاں تِن ونڈاں نیں : آتشی چٹان، تہہ دار چٹان تے تبدیل شدہ چٹان] ۔

چٹاناں دی ونڈ

چٹاناں نوں اوہناں دے کیمیائی میل جول، اوہناں دے ملن والے ذریاں دی بنتر تے اوہ ول جیہناں نال اوہ بݨدیاں نیں، نال ونڈیا جاندا اے ۔ ایہ ناپ ایہناں نوں آتشی چٹاناں ، تہہ دار چٹاناں تے تبدیل شدہ چٹاناں وچ ونڈدے نیں ۔ ہور ایناں نوں زریاں دے ناپ نال وی ونڈیا آندا اے۔

اگ چٹاناں اودوں بندیاں نیں جدوں پگھلیا میگما ٹھنڈا ہوندا اے تے دو گٹھاں چ ونڈیا جاسکدا اے: پلوٹونک چٹان تے ولکینک چٹان ۔ پلوٹونک چٹان اُدوں بَݨدی اے جدوں میگما ٹھنڈا ہوکے زمین دے چھلڑ وچ کرسٹل بݨدا اے (ادھارن: گرینائیٹ)۔ وولکینک چٹان اُدوں بݨدی اے جدوں میگما زمین دی پدھر دے اتے لاوا بݨدا اے (ادھارن:بسالٹ تے پومائس) ۔

تہہ دار چٹاناں زمین تے مِلن آلیاں عام چٹاناں نیں ۔ ایہ زمین دی پدھر تے یا ایہدے نیڑے ہُندیاں نیں ۔ تہہ دار چٹاناں تہواں وچ بݨدیاں نیں تے اک دے اتے دوجی تہ بݨدی جاندی اے ۔ تہواں موٹیاں پتلیاں ہوسکدیاں نیں ۔ ایہ تہواں چوڑے کاربن والے کیمیکلز تے کیمیائی تعاملات نال بݨدیاں نیں تے اپنے ای جوکھ نال جڑدیاں تے پکیاں ہُندیاں جاندیاں نیں ۔ تبدیل شدہ چٹان دوجیاں چٹاناں توں بݨدیاں نیں ۔ ایہ چوکھی گرمی تے دباؤ نال بݨدی اے ۔ زمین دی پدھر تھلے ہمیشا چوکھا دباؤ تے گرمی ہُندی اے کِسے پہاڑی سلسلے تھلے یا اگ دے پہاڑ کول گرمی تے دباؤ نال چٹاناں پلٹ جاندیاں نیں ۔ سنگ مرمر اک ادھارن اے ۔

انسانی ورتن

چٹاناں دے ورتن نے انسانی رہتل تے گوڑھے رنگ چھڈے نیں ۔ چٹاناں نوں انسان پچھلے 20 لکھ ورھیاں توں ورتدا آیا اے ۔ دھاتاں ل‏ئی چٹاناں نوں کھننا انسان دے اگے ودھن دا اک وڈا طریقا رہیا اے ۔ پتھر ویلا انسانی رہتل دا اک وڈا ویلا سی ۔

باہرلے جوڑ