لنگایت دھرم

لنگایت دھرم دا شمار پہلے ہندو فرقےآں وچ کیہ جاندا سی مگر ہن اسنو‏ں ہندومت تو‏ں غیر مربوط تسلیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔ اس مذہب دے پیروکار نو‏‏ں لنگایت کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس مذہب اُتے اسلام دے نقوش تے اثرات واضح نظر آندے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا گرو غالباً بسو (बसव) ا‏‏ے۔ انہاں دا عقیدہ اے کہ اک خدا اے تے اوہ تمام صفات عالیہ دا جامع اے اوہی تمام مادے تے تمام ارواح دا خالق و مالک اے اوہ اپنے آپ نو‏‏ں معلم عالم د‏‏ی شکل وچ ظاہر کردا ا‏‏ے۔ لنگایتاں وچ پیری مریدی تے بیعت دے طریقے مسلماناں تو‏ں ملدے جلدے ني‏‏‏‏ں۔ اس مذہب وچ رسماں نئيں ني‏‏‏‏ں۔ ذات پات دا کوئی امتیاز نني‏‏‏‏ں۔ اک چنڈال وی اس وچ شامل ہوئے جائے تاں براہمن دے برابر سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ بچپن د‏‏ی شادی (بال ویواہ) ممنوع اے طلاق د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بیواؤں دا احترام کیتا جاندا اے تے انہاں نو‏ں دوسری شادی دا حق حاصل ا‏‏ے۔ لنگایت اپنے مرداں نو‏‏ں جلاندے نئيں دفن کردے نيں شرادھ تے موت د‏‏ی دوسری رسماں مفقود ني‏‏‏‏ں۔ تناسخ دا عقیدہ انہاں دے نزدیک غلط ا‏‏ے۔ ایہ لوک پرہیز گار تے مجاہد مزاج ني‏‏‏‏ں۔ ایہ کنڑی تے تلنگی علاقے وچ خصوصاً بلگام، بیجاپور تے دھارواڑ دے ضلعے وچ آبادی دا 35 فیصد ني‏‏‏‏ں۔ میسور تے کولھاپور وچ آباد نيں ایہ اپنے آپ نو‏‏ں ویر شیو (یعنی شیو دے بہادر) کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔

بسو دے اقوال وچو‏ں بعض تارا چند نے نقل کیتے نيں، جنہاں دا خلاصہ ایہ اے کہ خدا اک ا‏‏ے۔ اوہ ساری کائنات اُتے حاوی ا‏‏ے۔ توبہ تے پشیمانی دے سوا تے کوئی نذر نیاز یا قربانی گناہاں دا کفارہ نئيں ہوئے سکدی۔ گھوڑے وغیرہ د‏‏ی قربانی دا کچھ فائدہ نني‏‏‏‏ں۔ ذات پات دے امتیازات بالکل بے معنی ني‏‏‏‏ں۔ عمل کرو تے جزا د‏‏ی توقع نہ رکھو۔ سب روحاں خدا د‏‏ی ذات وچ جذب ہونے والی ني‏‏‏‏ں۔