Mongolia Wewnętrzna

Region Autonomiczny Mongolii Wewnętrznej

ᠦᠪᠦᠷ ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠤᠨ ᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠭᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠬᠤ ᠣᠷᠤᠨ

Nazwa chińska Pismo uproszczone 内蒙古自治区 Pismo tradycyjne 內蒙古自治區 Hanyu pinyin Nèi Měnggǔ Zìzhìqū Wade-Giles Nei Mêng-ku Tzŭ-⁠chih-⁠ch’ü Wymowa (IPA) [nêi mə̌ŋ.kù tsɹ̩̂.ʈʂɻ̩̂.tɕʰý]
region autonomiczny
Step w Mongolii Wewnętrznej
Państwo	Chiny
Stolica	Hohhot
Kod ISO 3166-2	CN-15
Gubernator	Bu Xiaolin
Powierzchnia	1 183 000 km²
Populacja (2020) • liczba ludności	24 049 155
• gęstość	20 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba prefektur	12
Liczba powiatów	101
Liczba gmin	1425
Położenie na mapie Chin
Strona internetowa

Region Autonomiczny Mongolii Wewnętrznej (Mongolia Wewnętrzna, mong. ᠦᠪᠦᠷ ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠤᠨ ᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠭᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠬᠤ ᠣᠷᠤᠨ; chiń. 内蒙古自治区; pinyin Nèi Měnggǔ Zìzhìqū) – region autonomiczny w północnych Chinach obejmujący południowe ziemie historycznej Mongolii.

Mongolia Wewnętrzna to jedna z większych jednostek administracyjnych Chin, stanowi aż 12% ich powierzchni, chociaż zamieszkują ją jedynie 24 mln osób. Graniczy z prowincjami Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei, Shanxi, Shaanxi i Gansu, a także Regionem Autonomicznym Ningxia. Stolicą Mongolii Wewnętrznej jest Hohhot.

Historia

W starożytności i wczesnym średniowieczu tereny współczesnej Mongolii Wewnętrznej zamieszkiwały koczownicze ludy mongolskie, z których część okresowo znajdowała się pod chińskim panowaniem.

Od IX wieku tereny Mongolii Wewnętrznej znajdowały się pod panowaniem chińskich dynastii pochodzenia koczowniczego: Liao, Xixia i Jin.

W latach 1227–1234 Mongolia Wewnętrzna weszła w skład chanatu mongolskiego Czyngis-chana. Za panowania dynastii Yuan wchodziła w skład Chin. Po upadku Yuanów w 1368 Mongolia Wewnętrzna znalazła się pod panowaniem ord mongolskich, a od jej południowej granicy rozciągnął się odbudowany Wielki Mur Chiński.

W latach 1626–1636 tereny dzisiejszej Mongolii Wewnętrznej zostały opanowane przez Mandżurów. Wraz z przejęciem przez Mandżurów władzy w Chinach w 1644 Mongolia Wewnętrzna stała się ich częścią.

Po powstaniu Republiki Chińskiej w Mongolii Wewnętrznej narodził się ruch niepodległościowy. W okresie międzywojennym ówczesne władze chińskie podzieliły Mongolię Wewnętrzną na nowo utworzone prowincje: Rehe (Dżehol), Chahar, Suiyuan i Ningxia, traktując je jako teren masowej kolonizacji chińskiej. W 1937 Japończycy dokonali inwazji na Mongolię Wewnętrzną i utworzyli marionetkowe państwo Mengjiang.

W 1945 Mongolię Wewnętrzną zajęła Armia Czerwona. W 1947 przyłączono ją ponownie do Chin, nadając jej autonomię.

Geografia

Terytorium regionu obejmuje na ogół zrównaną wyżynę, stanowiącą część wielkiej Wyżyny Mongolskiej, wzniesioną średnio powyżej 1000 m n.p.m. W południowej części regionu wchodzi weń szeroką pętlą rzeka Huang He. Z wyżyny wznoszą się izolowane masywy górskie, zbudowane z odpornych utworów krystalicznych – na północ od zakola Huang He pasma Wula Shan (2130 m) i Daqing Shan (2400 m), w zachodniej części zakola masyw Zhuozi Shan (3015 m). Klimat jest silnie kontynentalny, z dużymi wahaniami temperatur nie tylko w ciągu roku, ale i w ciągu doby. Roczna suma opadów wynosi od 150 mm na zachodzie do 40 mm na wschodzie. Poza Huang He nie ma tu w zasadzie stałych rzek, lecz wyłącznie okresowe, wysychające w lecie i wpadające do bezodpływowych jezior słonych lub ginące w pustyni. Lasów poza zaroślami wzdłuż Huang He brak. Większą część powierzchni regionu zajmują suche stepy, przechodzące bliżej granicy z Mongolią w półpustynie z ubogą roślinnością, rozsianą kępkami. Typowa piaszczysta pustynia – Ordos rozciąga się wewnątrz zakola Huang He, sięgając do poprowadzonego wzdłuż jej południowej granicy Wielkiego Muru.

Podział administracyjny

Ze względów historycznych podział administracyjny Mongolii Wewnętrznej odbiega nieco od podziału innych jednostek administracyjnych ChRL. Posiada ona swoje własne jednostki podziału terytorialnego: związki (盟 méng) – odpowiadające rangą prefekturom, chorągwie (旗 qí) – odpowiadające rangą powiatom oraz sumu (苏木 sūmù) – odpowiadające rangą gminom.

Mapa	Lp.	Nazwa	Chiński	Hanyu pinyin	Język mongolski	Transliteracja	Siedziba
	Prefektury miejskie
	2	Bayan Nur	巴彦淖尔市	Bāyànnào’ěr Shì		Bayan Naγur Qota	Dzielnica Linhe
	3	Wuhai	乌海市	Wūhǎi Shì		Üqai Qota	Dzielnica Haibowan
	4	Ordos	鄂尔多斯市	È’ěrduōsī Shì		Ordos Qota	Dzielnica Dongsheng
	5	Baotou	包头市	Bāotóu Shì		Buγutu Qota	Dzielnica Kundulun
	6	Hohhot	呼和浩特市	Hūhéhàotè Shì		Kökeqota	Dzielnica Huimin
	7	Ulanqab	乌兰察布市	Wūlánchábù Shì		Ulaγančabu Qota	Dzielnica Jining
	9	Chifeng	赤峰市	Chìfēng Shì		Ulaγanqada Qota	Dzielnica Hongshan
	10	Tongliao	通辽市	Tōngliáo Shì		Töngliyao Qota	Dzielnica Horqin
	12	Hulun Buir	呼伦贝尔市	Hūlúnbèi’ěr Shì		Kölün Buir Qota	Dzielnica Hailar
	Związki
	1	Alxa	阿拉善盟	Ālāshàn Méng		Alaša Ayimaγ	Alxa Zuoqi
	8	Xilin Gol	锡林郭勒盟	Xīlínguōlè Méng		Sili-yin Ɣool Ayimaγ	Xilinhot
	11	Hinggan	兴安盟	Xīng’ān Méng		Kingγan Ayimaγ	Ulanhot